• Sinograin, Cofco được ra lệnh ngừng nhập khẩu đậu tương khi mối quan hệ giữa hai nước trở nên tồi tệ
• Động thái này đến ngay sau khi Trump đe dọa trừng phạt Bắc Kinh về vấn đề Hồng Kông

Hai công ty nhập khẩu do nhà nước quản lý Cofco và Sinograin đã được yêu cầu tạm dừng mua hàng. Các công ty nhập khẩu của Trung Quốc cũng đã hủy một số lượng đơn đặt hàng thịt lợn của Mỹ. Các công ty tư nhân vẫn chưa được yêu cầu ngừng nhập khẩu.

Động thái này là dấu hiệu mới nhất cho thấy thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang gặp nguy hiểm. Trong khi Thủ tướng Trung Quốc Li Keqiang hồi tháng trước đã nhắc lại lời hứa cam kết thực hiện thỏa thuận đã được ký kết vào tháng 1, căng thẳng đã tiếp tục leo thang kể từ đó trong bối cảnh Bắc Kinh cố gắng thắt chặt sự kìm kẹp đối với Hồng Kông.

Các động thái dừng nhập khẩu được đưa ra sau khi Tổng thống Donald Trump hôm thứ Sáu đã tung ra một loạt chỉ trích về phía Bắc Kinh sau khi nước này muốn áp dụng luật an ninh quốc gia mới gây tranh cãi ở Hồng Kông. Các nhà phê bình nói rằng luật này sẽ phá vỡ sự bất đồng chính kiến và hủy hoại mô hình “một quốc gia, hai chế độ” vốn đã giúp giữ quyền tự trị của Hồng Kông đối với đại lục kể từ khi được Anh bàn giao lại năm 1997.

Cofco và Sinograin là nhà nhập khẩu nông sản chính của Trung Quốc. Họ đã đưa ra các yêu cầu về thông tin giá cả cho 20 đến 30 lô hàng đậu tương của Mỹ vào thứ Sáu nhưng đã không mua hàng sau khi Trump cho biết ông sẽ trừng phạt các quan chức Trung Quốc. Bắc Kinh đang chờ xem Trump sẽ làm những gì trước khi quyết định động thái tiếp theo của mình, một người trong cuộc cho biết.

Chưa có ai từ Bộ thương mại lên tiếng bình luận về động thái này. Các quan chức từ Sinograin và Cofco cũng đã không trả lời các cuộc gọi.

Sự đe dọa từ Trump

Trump cho biết Mỹ sẽ bắt đầu quá trình tước bỏ một số đặc quyền thương mại của Hồng Kông, mà không nêu chi tiết có bao nhiêu thay đổi sẽ có hiệu lực và bao nhiêu miễn trừ sẽ được áp dụng. Ông cũng hứa sẽ trừng phạt các quan chức Trung Quốc và Hồng Kông “trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan” đến việc làm suy yếu quyền tự trị của Hồng Kông, mặc dù không đưa ra thông tin cụ thể.

Các nhà đầu tư cổ phiếu đã phản ứng tích cực với những chỉ trích của Trump, khi ông đã không cung cấp bất kỳ chi tiết hoặc khung thời gian cho những hành động có thể xảy ra tiếp theo. Không rõ khi nào Mỹ mới xem xét các lựa chọn, từ việc trừng phạt các quan chức Trung Quốc đến áp thuế đối với Hồng Kông hay tấn công vào sự ổn định tài chính của vùng lãnh thổ này.

Trong khi Trump đã liên tục đe dọa sẽ hủy bỏ thỏa thuận thương mại giai đoạn 1, thì các cố vấn kinh tế hàng đầu của ông đã đề nghị nó sẽ tiếp tục. Larry Kudlow, giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia, nói với CNBC hôm thứ Năm rằng thỏa thuận thương mại “hiện tại vẫn tiếp tục diễn ra và chúng ta có thể đang có tiến triển ở đó”

Hai bên đã có nhiều xung đột quanh một loạt các vấn đề từ COVID-19 sang Đài Loan trong những tuần gần đây, và Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Wang Yi cảnh báo trong các cuộc họp lập pháp cấp cao ở Bắc Kinh rằng một số cá nhân ở Mỹ đang cố đẩy quan hệ hai nước sang thời kỳ “Chiến tranh Lạnh mới”, và kêu gọi Hoa Kỳ từ bỏ “mơ ước viển vông” của họ về việc thay đổi Trung Quốc.

Trung Quốc đã đồng ý mua hàng nông sản của Mỹ trị giá khoảng 36.5 tỷ USD cho năm 2020 như một phần của thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 một được ký vào tháng 1. Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 đã làm hỏng các kế hoạch đó, khi Trung Quốc chỉ nhập khẩu khoảng 3.35 tỷ USD các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ trong ba tháng đầu năm, mức thấp nhất trong giai đoạn này kể từ năm 2007, theo dữ liệu từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, khi Trung Quốc bắt đầu mở cửa lại nền kinh tế từ các biện pháp phong tỏa, họ đã tăng tốc độ nhập khẩu, bao gồm hơn 1 triệu tấn đậu tương Mỹ chỉ trong hai tuần vào tháng 5, và mua hàng của Mỹ gồm dầu đậu tương và ethanol.

Nhưng sau đó, căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc bắt đầu leo thang, với việc Trump đổ lỗi cho quốc gia châu Á đã gây hiểu lầm cho thế giới về quy mô và rủi ro của đại dịch COVID-19. Hậu quả của sự căng thẳng này đã lan sang các thị trường hàng hóa, với việc Trung Quốc chọn mua đậu tương Brazil thay vì đậu Mỹ.