Nếu kế hoạch tài khóa của Trump được ví như một canh bạc liều lĩnh, thì đề xuất của Harris cũng chẳng kém phần mạo hiểm. Cả hai ứng cử viên đều đưa ra những lời hứa hẹn về cắt giảm thuế và tăng chi tiêu - những động thái sẽ làm trầm trọng thêm thâm hụt ngân sách và đẩy gánh nặng nợ công lên một tầm cao chóng mặt mới. Đây là một con đường không thể tiếp tục kéo dài. Nếu Washington vẫn ngoan cố không thay đổi, thị trường tài chính sẽ sớm muộn buộc họ phải hành động, và hậu quả sẽ là một cuộc khủng hoảng tài chính khốc liệt chưa từng thấy.

Nhìn vào bức tranh tài khóa hiện tại, thâm hụt ngân sách Hoa Kỳ đang trên đà duy trì ở mức đáng báo động - khoảng 6% GDP trong suốt thập kỷ tới. Con số này đủ sức đẩy nợ công ròng từ ngưỡng gần 100% GDP hiện nay lên tới hơn 120% vào năm 2034 - một viễn cảnh đáng lo ngại. Đáng chú ý, dự báo này được đưa ra trong điều kiện lý tưởng: tỷ lệ thất nghiệp thấp, tăng trưởng kinh tế ổn định trong cả thập kỷ, và lãi suất không tăng vọt do tâm lý hoảng loạn của các nhà đầu tư trái phiếu chính phủ.

Thêm vào đó, dự báo này còn dựa trên giả định rằng phần lớn các khoản giảm thuế được ban hành năm 2017 sẽ hết hiệu lực đúng hạn vào cuối năm tới - một điều mà cả Harris lẫn Trump đều cam kết ngăn chặn, song chưa ai đề xuất giải pháp bù đắp khoản hụt thu này. Nói cách khác, ngay cả kịch bản cơ sở đáng tin cậy nhất cũng đã vẽ nên một bức tranh u ám về tương lai tài chính quốc gia.

Đáng ngại hơn, cả hai ứng cử viên đều đang công khai đưa ra những lời hứa có thể làm trầm trọng thêm tình hình. Dù các kế hoạch của họ còn khá mơ hồ, khiến việc ước tính chi phí trở nên khó khăn, nhưng những con số từ Mô hình Ngân sách Penn Wharton đã hé lộ một viễn cảnh đầy lo ngại về tương lai tài khóa của đất nước.

Trong bức tranh chính sách tài khóa của Trump, những đề xuất rõ nét nhất của ông đang vẽ ra một viễn cảnh đầy thách thức cho nền kinh tế Mỹ. Ba trụ cột chính trong chiến lược này bao gồm: kéo dài hiệu lực của Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm, hạ thuế suất doanh nghiệp từ 21% xuống còn 15%, và xóa bỏ thuế đối với các khoản trợ cấp An sinh Xã hội. Tổng chi phí ước tính cho những biện pháp này lên tới 6 nghìn tỷ USD trong một thập kỷ, một con số khổng lồ có thể đẩy quỹ đạo nợ công trung hạn tăng vọt thêm 10%.

Bên cạnh đó, Trump còn đề xuất một chính sách gây tranh cãi: áp dụng thuế nhập khẩu toàn diện ở mức 10% hoặc cao hơn. Ông tuyên bố rằng nguồn thu từ chính sách này có thể tài trợ cho các đợt cắt giảm thuế bổ sung. Tuy nhiên, ngay cả khi bỏ qua mục đích sử dụng này, doanh thu từ thuế quan vẫn khó lòng đủ sức kéo thâm hụt ngân sách về mức kiểm soát được. Thực tế cho thấy, càng siết chặt nhập khẩu bằng hàng rào thuế quan, nguồn thu từ thuế càng suy giảm - chưa kể đến những tổn thương sâu rộng mà nó có thể gây ra cho toàn bộ nền kinh tế.

Đáng lo ngại hơn, nếu các đối tác thương mại của Hoa Kỳ đáp trả bằng các biện pháp tương tự, kịch bản tồi tệ nhất có thể xảy ra: một cuộc chiến tranh thương mại toàn diện. Trong trường hợp đó, cú sốc đối với nền kinh tế Mỹ sẽ không chỉ dừng lại ở mức độ nghiêm trọng, mà có thể trở thành một thảm họa tài chính thực sự.

Trong cuộc đua chính sách tài khóa, các đề xuất của Harris thoạt nhìn có vẻ hợp lý hơn so với đối thủ Trump - song thực chất, chúng vẫn chưa đủ thuyết phục. Bức tranh chính sách của bà Harris được phác họa bởi ba nét chính: nâng mức tín dụng thuế trẻ em lên 3,000 USD, với ưu đãi đặc biệt 3,600 USD cho trẻ dưới 5 tuổi và 6,000 USD cho trẻ sơ sinh; hỗ trợ 25,000 USD cho những người lần đầu mua nhà; và tăng thuế suất doanh nghiệp từ 21% lên 28%. Tổng hợp lại, những đề xuất này dự kiến sẽ làm trầm trọng thêm thâm hụt ngân sách, với con số ước tính lên tới 1 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới. Đáng lưu ý, nếu tính đến tác động tiêu cực của việc tăng thuế doanh nghiệp đối với đầu tư và tăng trưởng kinh tế, gánh nặng tài khóa thực tế có thể tăng gấp đôi con số này.

Phải công nhận rằng, các cải cách thuế cá nhân mà Harris ủng hộ, xét riêng lẻ, là những chính sách đáng hoan nghênh. Bài học từ thời kỳ đại dịch đã chứng minh rõ ràng: tăng cường hỗ trợ cho các gia đình có thu nhập thấp có thể giúp giảm đáng kể tỷ lệ nghèo đói ở trẻ em. Tuy nhiên, ngay cả những chính sách tốt cũng cần có nguồn tài trợ vững chắc. Nhìn từ góc độ tổng thể, việc đưa ra những lời hứa làm trầm trọng thêm tình trạng vay mượn công vốn đã bấp bênh là một hành động thiếu trách nhiệm với tương lai tài chính quốc gia.

Mỗi lần trì hoãn giải quyết vấn đề này lại càng khiến việc ổn định tình hình tài khóa trở nên khó khăn hơn. Và càng khó khăn, càng có nhiều khả năng thị trường tài chính sẽ bắt đầu đặt câu hỏi liệu chính phủ có còn đáng tin cậy về mặt tín dụng hay không. Nợ công không phải là vấn đề cho đến khi, đột nhiên, nó trở thành vấn đề - và lúc đó thì đã quá muộn.