Zelenskiy có thể tiếp tục chiến đấu chống lại lực lượng Nga mà không có sự hậu thuẫn của Mỹ – quốc gia từng là đồng minh quan trọng và nhà cung cấp vũ khí chủ chốt – và chỉ dựa vào sự hỗ trợ từ châu Âu. Hoặc, ông có thể chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào mà Trump đạt được trong quá trình xích lại gần với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Trong nhiều tháng qua, Zelenskiy đã cố gắng duy trì sự cân bằng giữa việc tiếp cận Trump – người từng cam kết sẽ nhanh chóng chấm dứt chiến tranh – và bảo vệ lập trường rằng Ukraine phải có mặt trong bất kỳ cuộc đàm phán nào. Tuy nhiên, điều đó trở nên khó khăn hơn vào tuần trước, khi Trump bất ngờ gọi điện cho Putin mà chỉ thông báo với Zelenskiy và các đồng minh Ukraine sau đó.

Những hy vọng cuối cùng dường như tan biến vào thứ Tư khi Trump công khai chỉ trích Zelenskiy là một "nhà độc tài", đồng thời cảnh báo trên mạng xã hội rằng nhà lãnh đạo Ukraine "tốt nhất nên nhanh chóng đạt được thỏa thuận với Nga, nếu không Ukraine sẽ không còn tồn tại".

Ukraine phản ứng trước áp lực từ Trump

Zelenskiy nhanh chóng đáp trả, chỉ trích Trump vì đã tiếp nhận thông tin sai lệch từ Nga. Ông bác bỏ những tuyên bố của Trump về tỷ lệ ủng hộ của mình và cáo buộc cựu Tổng thống Mỹ đang sống trong "không gian tuyên truyền của Nga".

Hành động của Trump, bao gồm việc liên hệ với Putin và các tuyên bố cứng rắn, khiến nhiều người coi đây là sự chối bỏ rõ ràng đối với chính sách hỗ trợ Ukraine của Mỹ trong nhiều năm qua. Một số đồng minh của Kyiv tại Quốc hội Mỹ chỉ trích đây là hành động phản bội, trong khi các đối tác châu Âu tỏ ra lo ngại nhưng chưa có động thái cụ thể nào để ngăn Trump thúc đẩy thỏa thuận với Nga.

"Sự đầu hàng bắt buộc của Ukraine cũng đồng nghĩa với sự đầu hàng của cả thế giới phương Tây, với mọi hậu quả kèm theo", Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk viết trên mạng xã hội. "Không ai được phép giả vờ như họ không nhận thấy điều này."

Mỹ bảo vệ cách tiếp cận của Trump

Trong khi đó, chính quyền Trump bảo vệ cách tiếp cận của ông. "Tổng thống Trump đang thúc đẩy tiến trình này rất nhanh," Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz phát biểu trên Fox News. "Một số người có thể không thích cách nó diễn ra, nhưng để đưa cả hai bên ngồi vào bàn đàm phán, bạn phải nói chuyện với cả hai phía. Và đó là điều chúng tôi đang làm."

Waltz là một trong ba quan chức cấp cao của Trump được cử đến Saudi Arabia để thảo luận với các quan chức Nga vào thứ Ba – mà không có sự tham gia của Ukraine hay các đồng minh châu Âu. Trump cũng tiết lộ rằng ông có thể gặp Putin trong một hội nghị thượng đỉnh trước cuối tháng này. Tuy nhiên, cho đến nay, ông vẫn chưa có động thái công khai nào nhằm cắt giảm hoàn toàn hỗ trợ dành cho Ukraine.

"Rất có thể Trump sẽ quyết định từ bỏ Ukraine hoàn toàn, và trong chính quyền của ông ấy có thể có những người hài lòng với điều đó," Christopher Chivvis, chuyên gia tại Carnegie Endowment for International Peace, nhận định. "Nhưng cũng có khả năng đây chỉ là chiến thuật đàm phán để gây sức ép tối đa lên Ukraine, buộc Kyiv phải chấp nhận một thỏa thuận đầy khó khăn với Nga."

Hiện tại, quân đội Ukraine là lực lượng mạnh nhất châu Âu ngoài Nga, nhưng vẫn phụ thuộc vào Mỹ trong việc cung cấp tình báo, vũ khí và hỗ trợ tài chính. Dù các đồng minh châu Âu đã đóng góp vũ khí, họ vẫn không thể thay thế vai trò của Mỹ do hạn chế về năng lực quân sự và công nghiệp quốc phòng.

Trump muốn kiểm soát tài nguyên của Ukraine?

Một diễn biến đáng chú ý khác là việc Trump có thể đang gây sức ép để Ukraine nhượng lại quyền khai thác tài nguyên khoáng sản nhằm đổi lấy hỗ trợ kinh tế từ Mỹ. Tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã tới Kyiv để trình bày một dự thảo thỏa thuận, trong đó Ukraine sẽ nhượng lại một nửa giá trị tài nguyên khoáng sản và tài nguyên thiên nhiên cho Mỹ.

Zelenskiy đã từ chối đề xuất này vì thiếu chi tiết cụ thể về sự hỗ trợ mà Mỹ sẽ cung cấp. Ông gọi đây là "một cuộc đàm phán không nghiêm túc". Trong khi đó, Trump tuyên bố rằng chính phủ Ukraine đã "phá vỡ" thỏa thuận dù thực tế chưa có gì được ký kết.

Dù căng thẳng gia tăng, Zelenskiy vẫn giữ hy vọng về mối quan hệ "mang tính xây dựng" với Mỹ. Ông dự kiến sẽ gặp Đại diện Đặc biệt của Mỹ Keith Kellogg tại Kyiv vào thứ Năm.

Trump và Nga xích lại gần hơn

Trong bối cảnh này, giới chức Nga tỏ ra hoan nghênh lập trường của Trump. Hôm thứ Tư, Trump lên tiếng đồng tình với quan điểm của Nga rằng mong muốn gia nhập NATO của Ukraine là nguyên nhân dẫn đến cuộc xung đột. "Chưa từng có lãnh đạo phương Tây nào nói điều đó trước đây," Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov bình luận. "Đây là tín hiệu cho thấy ông ấy hiểu quan điểm của chúng tôi."

Mối quan hệ giữa Trump và Zelenskiy vốn đã căng thẳng từ trước. Lần đầu tiên Trump bị luận tội vào năm 2019 cũng xuất phát từ cuộc điện đàm với Zelenskiy, khi ông yêu cầu nhà lãnh đạo Ukraine điều tra Joe Biden – đối thủ của ông trong cuộc bầu cử năm 2020. Khi đó, Trump đã tạm hoãn khoản viện trợ trị giá gần 400 triệu USD cho Ukraine.

Giờ đây, với những tuyên bố mới nhất, Trump không chỉ khiến quan hệ giữa Mỹ và Ukraine thêm căng thẳng, mà còn có thể định hình lại toàn bộ cuộc chiến, đẩy Ukraine vào một thế khó chưa từng có.