Bài học từ câu chuyện "giao dịch nội gián" tại Fed
Nguyễn Tuấn Đạt
Junior Analyst
"Giao dịch nội gián" không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật mà còn phản ánh sự yếu kém trong công tác giám sát. Bài viết này sẽ khám phá một thương vụ giao dịch gây sốc tại Fed, làm rõ những động lực đằng sau hành vi này và tác động tiêu cực đến ngành ngân hàng.
Một trong những điều luật bất thành văn trong các quy định ngân hàng là, nếu để mặc mà không giám sát sẽ khiến các ngân hàng trở nên quá rủi ro, vì vậy dẫn đến sự ra đời của các cơ quan quản lý và giám sát. Một ngân hàng, về cơ bản, là một khối tài sản lớn gồm phần lớn tiền gửi của người dân và họ sở hữu một quyền chọn đối với các tài sản đó. Nếu giá trị tài sản tăng lên, ngân hàng sẽ có được lợi nhuận đòn bẩy cao; nếu tài sản giảm xuống, người chịu tổn thất lớn vẫn là người gửi tiền (hoặc người nộp thuế).
Và do đó, các ngân hàng có động cơ mua các tài sản có rủi ro cao, lợi nhuận cao với đòn bẩy càng nhiều càng tốt, và những quy định về vốn dựa trên rủi ro và giám sát ngân hàng sẽ chống lại những động cơ đó. Các nhân viên trong hệ thống ngân hàng — những người sở hữu cổ phiếu trong ngân hàng của họ và được trả tiền thưởng khi ‘’mang’’ được tiền về cho ngân hàng — cũng có thể được coi là một yếu tố gây ra rủi ro.
Vậy còn động cơ của các giám sát viên là gì? Họ được trả lương theo lương của chính phủ, không có tiền thưởng cho lợi nhuận của ngân hàng. Họ có thể thấy việc ngân hàng bị phá sản là một điều tồi tệ và cố gắng để kịch bản này không xảy ra. Cộng hưởng thêm guồng quay công việc mang tính lặp lại, họ dường như có động cơ chính đáng để trở nên nhàm chán với những đầu việc hiện tại.
Khi một ngân hàng thông báo với giám sát viên về việc gặp khó khăn tài chính, điều này sẽ khiến giám sát viên lo lắng, vì nó có thể dẫn đến một cú sốc tài chính, gây ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, nếu ngân hàng đó báo cáo lợi nhuận khổng lồ, giám sát viên cũng không mừng như các nhà điều hành, vì họ không nhận được thưởng cho thành công tài chính, mà thay vào đó, họ có thể nghi ngờ rằng lợi nhuận đó đến từ những hoạt động quá rủi ro. Vì vậy, giám sát viên thường sẽ tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng hơn để xác định xem các lợi nhuận đó có xuất phát từ những chiến lược đầu tư an toàn hay là những hành động mạo hiểm có thể gây hại trong tương lai. Những biến động mạnh về lợi nhuận, dù tích cực hay tiêu cực, luôn là dấu hiệu cảnh báo đối với các giám sát viên, cho thấy có thể có vấn đề tiềm ẩn trong hoạt động của ngân hàng, làm gia tăng mối lo ngại về tính an toàn của các hoạt động tài chính.
Những giám sát viên này thường xuyên tiếp cận thông tin mật, bao gồm cả việc ngân hàng có thể gặp khó khăn tài chính hoặc đạt được lợi nhuận bất ngờ. Tuy nhiên, điều này sinh ra lòng tham, nếu biết trước thông tin nhạy cảm, họ có thể tận dụng để thực hiện các giao dịch chứng khoán, chẳng hạn như mua quyền chọn bán (put options) nếu dự đoán giá cổ phiếu sẽ giảm sau khi công khai thông tin. Điều này không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật mà còn làm giảm sự minh bạch của thị trường tài chính, tạo ra sự bất công và tác động tiêu cực đến hệ thống tài chính.
Gần đây, một cựu giám định viên và giám sát viên ngân hàng cấp cao tại Fed Richmond đã giao dịch bất hợp pháp bằng cách sử dụng thông tin không công khai về Capital One Financial và New York Community Bancorp, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch cho biết. Hoạt động giao dịch môi giới cá nhân của Robert Brian Thompson bị cáo buộc vi phạm lệnh cấm giao dịch chứng khoán ngân hàng, do có xung đột lợi ích trong trách nhiệm giám sát và quản lý của ông, theo đơn khiếu nại của SEC nộp vào ngày 8 tháng 11 tại Tòa án Quận Hoa Kỳ thuộc Quận phía Đông Virginia. Thompson cũng cố gắng trốn tránh sự giám sát bằng cách nộp các chứng nhận xung đột lợi ích giả mạo cho Fed, SEC cho biết.
Sau đây là khiếu nại của SEC:
- Từ ngày 18 tháng 1 đến ngày 26 tháng 1 năm 2024, Thompson biết được, thông qua các cuộc trao đổi liên quan đến công việc với các thành viên khác trong Cục Dự trữ Liên bang, rằng NYCB sẽ sớm công bố các khoản lỗ lớn, bất ngờ liên quan đến các khoản vay mà họ đã mua như một phần của việc mua lại một ngân hàng đang gặp khó khăn, Signature Bank N.A. (“Signature Bank”) vào tháng 3 năm 2023.
- Vào sáng thứ Hai, ngày 29 tháng 1 năm 2024, vào khoảng 9:56 sáng, Thompson đã nhắn tin cho một đồng nghiệp khác yêu cầu "báo trước bất kỳ vấn đề nào với NYCB, để tôi có thể xem xét trước [một ngân hàng khác] mà chúng ta biết sắp xảy ra." Ngân hàng khác mà Thompson nhắc đến là một ngân hàng khác trong danh mục mua lại vào tháng 3 năm 2023.
- Chưa đầy hai giờ sau khi gửi email cho đồng nghiệp, vào ngày 29 tháng 1 năm 2024, trong khoảng từ 11:13 sáng đến 11:38 sáng, Thompson đã mua tổng cộng 1,600 hợp đồng quyền chọn bán với ngày hết hạn là ngày 16 tháng 2 năm 2024 - các hợp đồng cho phép Thompson kiếm tiền nếu giá cổ phiếu của NYCB giảm vào ngày hết hạn là ngày 16 tháng 2 - trong Tài khoản Thompson với tổng chi phí khoảng 14,495 USD.
- Các giao dịch mua quyền chọn bán NYCB vào ngày 29 tháng 1 của Thompson chiếm hơn 99% tổng khối lượng giao dịch trong các quyền chọn bán đó vào ngày ông mua.
- Một giám sát viên cấp cao tại Fed biết rằng một trong những ngân hàng mà ông giám sát sẽ "công bố những khoản lỗ lớn, bất ngờ", vì vậy ông bị cáo buộc đã mua quyền chọn bán. Thật không thể tin được! Tin tức được đưa ra, cổ phiếu giảm và Thompson đã bán quyền chọn bán và thu được lợi nhuận bất chính khoảng 505,527 đô la - tương ứng với mức lợi nhuận khoảng 3,745.2% trong vòng chưa đầy một tuần". Ông ta bị cáo buộc đã tạo ra khoản tiền thưởng nửa triệu USD cho mình từ tin tức xấu về ngân hàng.
Rõ ràng, hành vi giao dịch này là trái pháp luật, nhưng vấn đề thực sự ở đây lại nằm ở các động cơ của những người tham gia. Thay vì lo lắng về rủi ro của các ngân hàng, họ có thể chỉ mong muốn những biến động thị trường bất ngờ và kịch tính để kiếm lời thông qua các công cụ tài chính như quyền chọn bán (put options). Ví dụ, một giám sát viên sẵn sàng bỏ qua các nguyên tắc an toàn chỉ để trục lợi từ sự biến động của cổ phiếu, thậm chí khi những quyết định này có thể làm tổn hại đến cả hệ thống ngân hàng và nền kinh tế. Điều này cho thấy sự mâu thuẫn rõ rệt trong động cơ của những người giám sát, khi họ không còn đặt lợi ích chung lên hàng đầu mà chỉ tìm kiếm lợi ích cá nhân từ sự bất ổn trên thị trường.
Bloomberg