Đơn vị quân sự đầu tiên của Mỹ tiến vào Afghanistan ngày 26 tháng 9 năm 2001, đó là một đội đặc nhiệm CIA được không vận tới Thung lũng Panjshir ở phía bắc. Vào đỉnh điểm của cuộc chiến một thập kỷ sau đó, Mỹ có hơn 100,000 quân chiến đấu với Taliban.

Một thập kỷ nữa đã trôi qua, đủ để tất cả chúng ta bị lãng quên, cuộc chiến dài nhất trong lịch sử Hoa Kỳ sẽ kết thúc - ít nhất là đối với người Mỹ. Vào ngày 14 tháng 4, Tổng thống Joe Biden thông báo rằng mọi binh sĩ Mỹ sẽ rời đi trước ngày 11 tháng 9, ngày kỷ niệm 20 năm các cuộc tấn công khủng bố vào nước Mỹ.

Ông Biden thừa hưởng một thỏa thuận hòa bình từ người tiền nhiệm của mình. Vào tháng 2 năm 2020, chính quyền của Donald Trump đã ký thỏa thuận với Taliban, trong đó Mỹ cam kết giảm lực lượng và rút khỏi đất nước hoàn toàn trước ngày 1 tháng 5 năm 2021. Đổi lại, Taliban hứa sẽ đoạn tuyệt với al-Qaeda và thảo luận về một cuộc dàn xếp chính trị với chính phủ Afghanistan.

Có rất ít dấu hiệu cho thấy Taliban thực hiện một trong hai lời hứa của mình. Vào tháng 1, Bộ Tài chính của Mỹ lưu ý rằng các thành viên al-Qaeda vẫn “có liên hệ với Taliban”, và vào ngày 12 tháng 4, nhóm này cho biết họ sẽ không tham dự một cuộc họp sắp tổ chức ở Thổ Nhĩ Kỳ, nơi sẽ diễn ra cuộc thảo luận về việc thành lập chính phủ lâm thời. .

Các cố vấn quân sự của ông Biden đã tìm cách khuyên can ông không nên rút quân, đồng thời cảnh báo rằng Taliban sẽ chiếm đất nước và tước đoạt quyền của phụ nữ trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, cuối cùng ông Biden, người trước đó với tư cách là phó tổng thống đã vận động chống lại việc Barack Obama tăng cường lực lượng tới Afghanistan trong năm 2009-10, cho rằng Afghanistan không còn là lợi ích quan trọng nữa. Al-Qaeda là cái bóng của chính nó trước đây và sự trỗi dậy của Trung Quốc đòi hỏi nhiều hơn nguồn lực của Mỹ ở Thái Bình Dương.

Mỹ có 2,500 quân còn lại ở Afghanistan, ngoài ra còn có vài nghìn lính đánh thuê. Biden đang hy vọng bằng cách công bố ngày rút quân rõ ràng, ông có thể ngăn Taliban tấn công lực lượng quân sự Mỹ sau tháng 5. Tuy nhiên, việc ra đi của người Mỹ cũng đã loại bỏ động cơ để Taliban nhượng bộ những người ủng hộ nhà nước Afghanistan hiện tại. Một phát ngôn viên của Taliban cảnh báo rằng “các vấn đề chắc chắn sẽ phức tạp” nếu quân Mỹ ở lại sau ngày 1/5.

Một khi binh lính và máy bay chiến đấu của Mỹ rời đi, Taliban sẽ có thể tận dụng lợi thế của mình. Điều đó không có nghĩa là nhà nước Afghanistan sẽ sụp đổ ngay lập tức, nhưng nó sẽ đấu tranh để ngăn chặn những bước tiến của quân nổi dậy. Taliban đã và đang đều đặn mở rộng sự hiện diện của mình xung quanh các thành phố, kiểm soát các con đường đến Kabul và Kandahar. John Sopko, Tổng thanh tra đặc biệt của Mỹ về Tái thiết Afghanistan, đã nói rằng quân đội Afghanistan là "một thảm họa".

Động thái này của ông Biden cũng sẽ loại bỏ các đồng minh châu Âu của Mỹ. Có khoảng 7,000 binh sĩ từ các quốc gia khác được triển khai đến Afghanistan như một phần của liên minh do Nato dẫn đầu huấn luyện các lực lượng Afghanistan. "Thừa nhận rằng không có giải pháp quân sự", như một tuyên bố đã nói, họ cũng sẽ rời đi.

Hoa Kỳ hy vọng rằng, ngay cả khi không có sự hiện diện của quân đội trên đất liền, họ vẫn có thể tiếp tục kiểm soát al-Qaeda và Nhà nước Hồi giáo, thông qua các phương pháp chống khủng bố từ xa, như máy bay không người lái và lực lượng đặc nhiệm. Điều chưa được làm sáng tỏ là những lực lượng đó sẽ được đặt ở đâu.

Mỹ có thể tìm cách đặt chúng ở Trung Á hoặc Pakistan. Tiến sỹ Asfandyar Mir từ Đại học Stanford cho biết: “Nhưng đặc điểm chính trị của loại căn cứ này vô cùng phức tạp và chính quyền vẫn chưa tìm ra một giải pháp khả thi. Từ này cho đến lúc tìm ra giải pháp, al-Qaeda vẫn sẽ có lợi thế."

Các quan chức Mỹ nói rằng họ sẽ tiếp tục gửi tiền đến Kabul, lưu ý đến bài học của việc Liên Xô rút khỏi Afghanistan, khi chính phủ được Liên Xô hậu thuẫn giành lấy quyền lực vào năm 1989 - và rồi sụp đổ ba năm sau khi nguồn viện trợ bị cắt.

Tuy nhiên, sự ra đi của Mỹ sẽ tạo ra khoảng trống quyền lực mà Pakistan, một nước ủng hộ Taliban lâu năm và Ấn Độ, một đối thủ hùng hổ, sẽ tìm cách lấp đầy, cùng với Trung Quốc, Iran và Nga. Một cuộc chiến bắt đầu vào năm 1979 bằng sự xâm lược của Liên Xô, sẽ tiếp diễn dưới một hình thức khác.