bài viết dựa trên quan điểm cá nhân của Mark Gilbert từ Bloomberg

Một vài tuần trước, một độc giả đã gửi email thách thức quan điểm mà anh ta mô tả là "thận trọng, hoài nghi và tiêu cực" của chúng tôi về Bitcoin. Để minh chứng cho quan điểm của mình, độc giả này đã trích dẫn loạt bài blog do Allen Farrington, cựu quản lý quỹ tại Baillie Gifford viết, đặc biệt nhấn mạnh một ví dụ:

Ludwig Wittgenstein từng hỏi một người bạn: “Hãy nói cho tôi biết, tại sao mọi người lại cho rằng việc nghĩ Mặt trời quay quanh Trái đất là tự nhiên hơn việc Trái đất quay quanh Mặt trời?” Người bạn trả lời: “Rõ ràng là vì trông có vẻ như Mặt trời đang quay quanh Trái đất.” Wittgenstein đáp: “Vậy, nếu Trái đất thực sự quay quanh Mặt trời thì trông nó sẽ như thế nào?”

Độc giả đó lập luận rằng những định kiến tiềm ẩn có thể khiến chúng ta không nhận ra sự xuất hiện của một loại tiền tệ kỹ thuật số toàn cầu thực sự thay thế cho các đồng tiền pháp định. Phản hồi của tôi là mượn một câu trích dẫn khác từ nhà triết học người Áo: Theo tôi, Bitcoin không phải là một điều gì đó, nhưng cũng không phải là hư vô.

Bitcoin chạm mốc 100,000 USD

Việc Bitcoin leo lên mức 100,000 USD vào tháng trước được những người ủng hộ coi là minh chứng cho niềm tin của họ. Thành công rực rỡ của các ETF Bitcoin - ETF lớn nhất, iShares Bitcoin Trust ETF của BlackRock, đã thu hút 53 tỷ USD kể từ khi ra mắt một năm trước - là không thể phủ nhận. Và mặc dù các dự án tạo ra tiền kỹ thuật số của NHTW (CBDC) dường như đã chững lại, các nhà quản lý tài sản truyền thống ngày càng chấp nhận Tether, Ethereum và các đồng tiền kỹ thuật số khác.

Vấn đề của tôi với toàn bộ loại tài sản này - và tôi sử dụng thuật ngữ này một cách thận trọng - là không thể phản ánh về nó một cách khách quan như cách mà triết gia Thomas Nagel gọi là "Cái nhìn từ hư vô". Trong cuốn sách năm 1986, Nagel cho rằng sự thật của thế giới chỉ có thể được tiết lộ bằng cách kết hợp quan điểm chủ quan cá nhân với một góc nhìn khách quan, siêu việt (cái nhìn từ hư vô). Với Bitcoin và các loại tiền điện tử tương tự, góc nhìn thứ hai là không thể đạt được.

Lấy ví dụ về mối quan hệ giữa Mặt trời và Trái đất: Đối với một người đứng trên Trái đất, có vẻ như mặt trời quay quanh hành tinh; nhưng từ góc nhìn của một người trên sao Hỏa, sự thật sẽ rõ ràng hơn nhiều. Một nhà giao dịch đang cố gắng định giá chính xác lợi suất trái phiếu 10 năm của Mỹ có thể xem xét tốc độ tăng trưởng của Mỹ, triển vọng lạm phát, tình hình địa chính trị và hành vi của các nhà đầu tư khác để quyết định mua hay bán ở mức giá hiện tại. Ngược lại, một người quan sát thị trường Bitcoin lại chỉ có thể dựa vào thái độ của những người tham gia thị trường để đánh giá giá trị của đồng tiền này - điều hoàn toàn tách biệt khỏi các yếu tố cơ bản.

Loạt bài blog của Farrington đã cố gắng giải quyết câu hỏi về điều gì quyết định giá trị của Bitcoin: “Tôi không nghĩ rằng việc nói giá Bitcoin chính là các yếu tố cơ bản của nó là hoàn toàn chính xác, nhưng giá của Bitcoin chắc chắn là một hàm phản xạ của các yếu tố cơ bản: khi giá tăng, các yếu tố cơ bản cũng tăng (và ngược lại khi giá giảm). Bitcoin từng yếu nhất khi quy mô nhỏ nhất, nhưng sự yếu kém đó giảm dần theo thời gian. Bitcoin là một hố đen hút giá trị nhân tạo không bền vững vượt qua ranh giới sự kiện của nó. Khi Bitcoin lớn lên, lực hấp dẫn của nó cũng lớn dần theo. Bitcoin là trọng lực.”

Hãy đọc lại đoạn văn đó. Sau đó thay từ "Bitcoin" bằng vàng, USD, dầu mỏ hoặc bất kỳ tài sản có thể giao dịch nào khác, tôi tin bạn sẽ đi đến kết luận giống tôi: Đó là một lập luận ngụy biện, nếu không muốn nói là vô lý. Nhu cầu phải có một nền tảng thực tế cụ thể, một yếu tố bên ngoài nào đó, một lý do thực sự, mới có thể được coi là một yếu tố cơ bản. Chính tính phản xạ mà Farrington nhắc đến đã bác bỏ hoàn toàn ý niệm rằng giá cả là yếu tố cơ bản trong trường hợp của tiền điện tử.

Biến động của Bitcoin so với USD hoặc EUR

Trong khi biến động không phải là yếu tố tốt hay xấu cố hữu, những biến động mạnh mẽ của Bitcoin lại nhấn mạnh rằng giá trị của nó hoàn toàn dựa trên cảm tính thất thường của người mua và người bán, thay vì bất kỳ yếu tố cơ bản nào. Như đồng nghiệp của tôi Lionel Laurent đã lập luận: “Các tài sản kỹ thuật số đã được chấp nhận - nhưng không phải với tư cách là tiền tệ.” Có vẻ như tiền điện tử đã chứng minh rằng chúng không phải là "hư vô", nhưng điều đó cũng không có nghĩa là chúng đã trở thành "một điều gì đó."