Canh bạc của Tập đối với Putin có thể là hành động nguy hiểm nhất trong 9 năm cầm quyền của ông
Đỗ Duy Đạt
Associate Manager, FX G7
Ngày càng rõ ràng rằng việc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình quyết định đặt cược vào quan hệ chiến lược “không có giới hạn” với Tổng thống Nga Vladimir Putin, chỉ vài ngày trước khi nhà độc tài Nga phát động cuộc chiến ở Ukraine, đánh dấu một canh bạc thiển cận và nguy hiểm nhất trong chín năm cầm quyền của ông.
Nếu cuộc xung đột đẫm máu nhất của châu Âu kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ II khiến Putin rút quân, thất bại hoặc bị lật đổ chính trị, thì nó sẽ mang đến tất cả các yếu tố để đặt ra mối đe dọa lớn nhất chưa từng có đối với sự lãnh đạo của Chủ tịch Tập.
Không còn nghi ngờ gì nữa, Chủ tịch Tập phải bắt đầu xem xét hậu quả nếu Putin thất bại. Trong bài phát biểu có lẽ là quan trọng nhất trong sự nghiệp chính trị lâu dài của mình, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ở Ba Lan đã đề xuất cái giá mà Putin phải trả cho cuộc chiến tranh phi lý, vô cớ và tội ác chiến tranh của ông đối với dân thường Ukraine.
"Vì Chúa," Biden nói, "người đàn ông này không thể tiếp tục nắm quyền."
Ba ngày trước đó tại Brussels, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đã ghi nhân ông Tập là người ủng hộ Putin. Ông nói: “Bắc Kinh đã cùng với Moscow đặt câu hỏi về quyền của các quốc gia độc lập được lựa chọn con đường của mình. Trung Quốc đã cung cấp cho Nga sự hỗ trợ chính trị, bao gồm cả việc truyền bá những lời nói dối và thông tin sai lệch trắng trợn."
Việc ông Tập không thể lường trước được những thất bại quân sự và tội ác chiến tranh của Putin có thể làm gia tăng nghi ngờ về phán quyết của Chủ tịch nước Trung Quốc trên một số mặt trận khác.
Những mặt trận này bao gồm:
1) Cách tiếp cận toàn cầu quyết đoán và mạnh mẽ của ông Tập, gạt sang một bên triết lý quốc tế mang tính định hướng của sự lãnh đạo của Đặng Tiểu Bình là “che giấu sức mạnh của bạn và chờ đợi cơ hội”. Ngay cả giới tinh hoa Cộng sản, những người vốn thù địch với Hoa Kỳ, cũng đang dần nhận ra rằng việc xây dựng quân đội Trung Quốc, sức mạnh kinh tế và công nghệ trong yên lặng sẽ tạo ra kết quả tốt hơn là “ngoại giao chiến lang”.
2) Cuộc đàn áp của ông Tập đối với quyền lực và quyền tự do của khu vực tư nhân Trung Quốc, và đặc biệt là những gã khổng lồ công nghệ của nước này, cũng đang phản tác dụng. Việc mất niềm tin và giảm đầu tư nước ngoài vào khu vực tư nhân của Trung Quốc, vốn vẫn chiếm hơn 60% GDP, đang làm chậm tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc và giảm khả năng cạnh tranh của nước này.
3) Nhiều thành phần ưu tú của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đặc biệt là những người thuộc thế hệ của ông Tập trở lên, lo lắng về sự nghiệp và số phận của chính họ nếu ông Tập được tái bổ nhiệm cho nhiệm kỳ thứ 3 vào tháng 11 năm nay. Có nhiều tin đồn rằng ông Tập sẽ đưa vào một thế hệ lãnh đạo mới, có nhiều khả năng sẽ tuân thủ hơn, và đồng thời không cân nhắc đến bất kỳ người kế nhiệm nào.
4) Những tin đồn về khả năng làm chủ đại dịch Covid-19 của ông Tập, mà cho đến gần đây vẫn là một trong những điểm sáng chính về khả năng lãnh đạo của ông, đang dần sáng tỏ. Sự lo lắng của người Trung Quốc đang gia tăng xung quanh các đợt bùng phát mới, đã dẫn đến các hạn chế đóng cửa lớn ở Thâm Quyến và Trường Xuân ở miền bắc Trung Quốc. Phương pháp tiếp cận zero-Covid nghiêm ngặt của ông Tập đã khiến đất nước của ông có tỷ lệ tiêm chủng thấp, đặc biệt là với các mũi tiêm nhắc lại, vắc xin kém hiệu quả và những khó khăn kinh tế không lường trước được.
Với tất cả bối cảnh đó, ông Tập và ông Putin vào ngày 4 tháng 2 - khi Thế vận hội Mùa đông Bắc Kinh khai mạc và hơn 150,000 binh sĩ Nga tập trung ở biên giới Ukraine - đã ký tuyên bố dài 5,300 từ của họ “rằng mối quan hệ liên quốc gia mới giữa Nga và Trung Quốc là vượt trội hơn so với các liên minh chính trị và quân sự trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Tình hữu nghị giữa hai quốc gia không có giới hạn, không có lĩnh vực hợp tác “bị cấm”.
Thật là ngây thơ khi nghĩ rằng Putin không chia sẻ kế hoạch xâm lược của mình với Tập trước động thái này hoặc rằng Tập không hiểu rằng tuyên bố chung đóng vai trò bật đèn xanh cho cuộc chiến Ukraine của Putin. Các nhà lãnh đạo phương Tây đã nhầm lẫn khi tin rằng đây là thời điểm đã chín muồi để tách ông Tập khỏi ông Putin.
Điều không thay đổi là việc Putin chính là một bước thụt lùi đối với các lợi ích toàn cầu của Trung Quốc. "Các nền dân chủ trên thế giới được hồi sinh với mục đích và sự thống nhất được tìm thấy chỉ trong vài tháng, mà trước đó có thể phải mất nhiều năm để đạt được," Biden nói ở Warsaw.
CNBC