Tuyên bố áp thuế lên các đối tác thương mại quan trọng của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khiến thị trường tài chính rung chuyển, buộc giới đầu tư phải chuẩn bị cho những biến động lớn sắp tới.

Thị trường chứng khoán: Rủi ro không thể tránh khỏi

Ngay từ trước cuộc bầu cử tháng 11, Phố Wall đã tìm cách định vị chiến lược để đối phó với chính sách thuế quan của Trump. Các ngân hàng đầu tư đã xây dựng danh mục cổ phiếu nhạy cảm nhất với thuế, chủ yếu là các nhà xuất khẩu như hãng xe hơi và công ty hàng tiêu dùng, giúp nhà đầu tư đặt cược vào tác động của cuộc chiến thương mại trên thị trường chứng khoán.

Tác động ngay lập tức được thể hiện vào thứ Hai khi cổ phiếu các hãng xe như General Motors, Ford tại Mỹ và Volkswagen, BMW tại châu Âu giảm mạnh sau tin tức về thuế quan, trước khi phục hồi khi kế hoạch bị trì hoãn.

Danh mục “UBS Trump Tariff Losers” hiện đang theo dõi các cổ phiếu Mỹ chịu tác động tiêu cực từ thuế, đã giảm 6.6% trong hai ngày thứ Sáu và thứ Hai, xóa sạch toàn bộ mức tăng từ đầu năm.

“Danh mục này bị ảnh hưởng nặng nề vào thứ Sáu và tiếp tục chịu áp lực vào thứ Hai,” Andrew Slimmon, Giám đốc điều hành tại Morgan Stanley Investment Management, nhận xét. “Thị trường đã đánh giá thấp quyết tâm của Trump trong việc sử dụng thuế quan như một công cụ đàm phán.”

Một số quỹ đầu cơ dường như đã chuẩn bị trước cho diễn biến leo thang này. Theo Goldman Sachs, các quỹ đầu cơ đã gia tăng bán khống danh mục cổ phiếu nhạy cảm với thuế tại châu Âu, bao gồm các hãng xe như Mercedes-Benz và BMW khi lần lượt giảm 3.8% và 2.9% kể từ khi Trump công bố kế hoạch áp thuế, cùng các công ty đồ uống như Diageo đã giảm 7.6%.

Tỷ lệ long-short (cân bằng giữa đặt cược giá lên và giá xuống) của chỉ số Stoxx Europe Automobiles and Parts đã giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm do hoạt động bán tháo mạnh của các quỹ đầu cơ kể từ tháng 12.

Trong số các quỹ đang đặt cược vào đà giảm của ngành ô tô có AKO Capital tại London, hiện đang bán khống cổ phiếu Daimler Truck, trong khi Marshall Wace đặt cược vào sự sụt giảm của BMW và Mercedes, theo dữ liệu từ Breakout Point. Marshall Wace từ chối bình luận, còn AKO Capital không phản hồi yêu cầu.

Mặc dù lo ngại về thuế quan leo thang, các nhà quản lý quỹ vẫn tránh đặt cược quá tiêu cực, đặc biệt khi thị trường liên tục đảo chiều nhanh chóng. Biến động lần này không quá mạnh như dự đoán, cộng thêm tâm lý sợ bỏ lỡ đà tăng của thị trường giá lên kéo dài, khiến giới đầu tư duy trì chiến lược cân bằng hơn là hành động dứt khoát.

Giữ thế phòng thủ giữa bất ổn

Trước bối cảnh "khó đoán", Drew Pettit, chuyên gia phân tích tại Citi, khuyến nghị nhà đầu tư nên đa dạng hóa danh mục, nắm giữ cả cổ phiếu tăng trưởng, chu kỳ và phòng thủ. “Không thể tránh hoàn toàn rủi ro, điều quan trọng là quản lý rủi ro hiệu quả.”

Chỉ số Vix – thước đo biến động kỳ vọng của Phố Wall, thường được gọi là “thước đo nỗi sợ hãi” đã tăng vào thứ Hai nhưng vẫn duy trì ở mức 16, thấp hơn trung bình dài hạn. Điều này cho thấy nhà đầu tư chưa thực sự hoảng loạn. Tuy nhiên, chỉ số “Vvix” phản ánh kỳ vọng biến động của Vix hiện đang ở mức cao hơn trung bình, báo hiệu tâm lý lo ngại vẫn còn.

Trái phiếu ngắn hạn của Canada phục hồi

Thị trường quyền chọn cũng ghi nhận hoạt động giao dịch mạnh mẽ khi nhà đầu tư tìm cách phòng vệ hoặc tận dụng biến động giá. Giao dịch quyền chọn "zero-day" - hợp đồng hết hạn ngay trong ngày, đạt kỷ lục 1.4 nghìn tỷ USD vào thứ Sáu tuần trước, theo dữ liệu từ Rocky Fishman tại Asym 500.

Đồng CAD chạm mức thấp nhất so với USD kể từ năm 2003 vào thứ Hai, khi giới đầu tư đặt cược vào khả năng Ngân hàng Trung ương Canada sẽ hạ lãi suất nhanh hơn. Theo CME Group, số hợp đồng tương lai liên quan đến CAD đạt mức kỷ lục 386,000 hợp đồng.Tuy nhiên, đồng tiền này nhanh chóng phục hồi toàn bộ mức giảm trong ngày sau khi có tin thuế quan bị trì hoãn. Đồng MXN cũng có diễn biến tương tự. Những biến động này khiến thị trường ngoại hối, vốn phản ứng nhạy bén nhất với tin tức kinh tế, đã trở nên khó lường hơn bao giờ hết.

“Câu hỏi lớn nhất là Trump có một chiến lược rõ ràng hay chỉ đang ứng biến theo tình hình?” Paul McNamara, Giám đốc đầu tư tại GAM, đặt vấn đề.

“Đọc được suy nghĩ của ông ấy thực sự… là điều vô cùng khó khăn. Mọi thứ đều có thể thay đổi theo bất kỳ hướng nào.”

Hiện tại, McNamara cho biết nhóm của ông đang giảm tỷ trọng tiền tệ thị trường mới nổi và giữ vị thế mua nhẹ với USD. “Không đủ để bảo vệ danh mục nếu thuế quan được áp tối đa, nhưng ít nhất cũng là một biện pháp phòng vệ nếu Trump tiếp tục nhượng bộ vào phút chót.” Tuy nhiên, ông thừa nhận:

“Quan điểm của chúng tôi là tình hình có khả năng xấu đi hơn.”

Sự biến động của đồng Peso Mexico

Các chiến lược gia tại JPMorgan ghi nhận nhu cầu mạnh mẽ đối với hợp đồng quyền chọn USD so với các đồng khác như CAD và MXN vào thứ Hai, khi rủi ro thuế quan trở nên quá lớn để thị trường có thể bỏ qua.

Dù vậy, nhiều nhà đầu tư vẫn giữ vững quan điểm rằng USD sẽ tiếp tục mạnh lên, chiến lược cốt lõi trong xu hướng giao dịch theo Trump kể từ khi triển vọng thắng cử của ông gia tăng từ năm ngoái. JPMorgan cho biết số lượng quyền chọn mua USD vượt trội so với quyền chọn bán, phản ánh tâm lý lạc quan với đồng bạc xanh.

Thị trường tiền tệ hiện nay được đánh giá là biến động khó lường hơn so với nhiệm kỳ đầu của Trump. “Rủi ro sự kiện, đặc biệt vào cuối tuần, đã tăng đáng kể,” Gary Prince, Giám đốc thị trường tài chính tại ING, nhận định. Ông nhấn mạnh rằng sự bất định về quy mô thuế quan đang khiến các giao dịch trở nên kém hấp dẫn hơn, do giá cả biến động quá nhanh.

Trước những biến động này, một số nhà đầu tư đang tìm kiếm các cặp tiền tệ ít chịu tác động từ chính sách thuế quan. Mark Dowding, Giám đốc đầu tư thu nhập cố định tại RBC Bluebay Asset Management, chia sẻ: “Chúng tôi đã học cách tập trung vào những giao dịch không bị chi phối bởi các tin tức giật gân.” Hiện tại, quỹ của ông đang đặt cược vào JPY so với euro.

Trái phiếu: Nhà đầu tư cân nhắc tác động trái chiều

Các nhà quản lý danh mục trái phiếu đang cân nhắc liệu thuế quan sẽ đẩy lạm phát và lãi suất lên cao hay làm suy yếu tăng trưởng kinh tế, buộc các ngân hàng trung ương phải cắt giảm lãi suất nhanh hơn.

Phản ứng ban đầu vào thứ Hai là thị trường định giá mức lạm phát cao hơn và tốc độ cắt giảm lãi suất tại Mỹ chậm lại, khiến lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn hai năm tăng lên 4.28%. Tuy nhiên, mức này đã giảm trở lại sau đó.

Trong khi đó, nhà đầu tư lại đặt cược vào kịch bản tăng trưởng suy yếu và khả năng cắt giảm lãi suất nhanh hơn tại các quốc gia như Canada và Anh.

“Thị trường lãi suất đang chịu những tác động trái chiều,” Mark Cabana, Trưởng bộ phận chiến lược lãi suất Mỹ tại Bank of America, nhận định. Ông cho rằng mua trái phiếu chống lạm phát (TIPS) là chiến lược hợp lý vào thời điểm này, vì loại tài sản này vừa giúp phòng ngừa rủi ro lạm phát, vừa bảo vệ danh mục trước nguy cơ suy giảm tăng trưởng.

Trong lĩnh vực trái phiếu thị trường mới nổi, nhiều quỹ đang tận dụng những đợt bán tháo do tin tức thuế quan để gia tăng vị thế. “Những biến động này giúp giá tài sản trở nên hấp dẫn hơn, tạo cơ hội đầu tư vào những trái phiếu có nền tảng tốt nhưng bị thị trường định giá sai,” Alaa Bushehri, Trưởng bộ phận nợ thị trường mới nổi tại BNP Paribas Asset Management, chia sẻ. Gần đây, quỹ của ông đã mua thêm trái phiếu chính phủ Mexico sau những tin tức tiêu cực về thuế quan.

Một nhà quản lý quỹ giấu tên cũng tiết lộ đã tranh thủ mua trái phiếu chính phủ Colombia với giá thấp sau khi xuất hiện những lời đe dọa thuế quan từ Mỹ.

Xu hướng rủi ro: Dòng tiền tìm đến tài sản an toàn

Một số nhà đầu tư đang chuyển hướng sang tài sản trú ẩn an toàn. Giá vàng tuần này đã đạt mức cao kỷ lục 2,882 USD/ounce. “Trong thị trường hàng hóa, vàng là lựa chọn duy nhất lúc này,” Tom Price, nhà phân tích tại Panmure Liberum, nhận xét.

Tuy nhiên, bitcoin, vốn được coi là “vàng kỹ thuật số” đã lại không mang đến sự bảo vệ tương tự. Đồng tiền mã hóa này đã giảm trong tuần này, trái ngược với kỳ vọng ban đầu rằng Trump sẽ hỗ trợ lĩnh vực này.

Trước những biến động khó lường, nhiều quỹ vẫn tỏ ra thận trọng khi đặt cược vào một đợt suy thoái lớn của tài sản rủi ro, do thị trường có thể không điều chỉnh như kỳ vọng.

“Nhà đầu tư vẫn chưa thể đoán trước bước đi tiếp theo của Trump và phản ứng của Fed,” Andrew Pease, Giám đốc chiến lược đầu tư tại Russell Investments, chia sẻ.

“Giảm tỷ trọng tài sản rủi ro là quyết định lớn, đòi hỏi sự chắc chắn cao. Nếu thị trường không điều chỉnh, sẽ rất khó để quay lại vị thế trung lập.”