Đáng chú ý, chỉ số CPI lõi - không bao gồm chi phí thực phẩm và năng lượng - chỉ tăng 0.2%, phá vỡ chuỗi tăng 0.3% kéo dài suốt bốn tháng trước đó. Theo số liệu từ Cục Thống kê Lao động, đây là lần đầu tiên trong nửa năm qua, tốc độ tăng giá có dấu hiệu hạ nhiệt. Ba yếu tố chính góp phần kiềm chế lạm phát tháng 12 là giá phòng khách sạn giảm, chi phí y tế tăng chậm, và đặc biệt là giá thuê nhà duy trì đà tăng ổn định.

Lạm phát cơ bản của Mỹ hạ nhiệt vào cuối năm 2024

Sau thời gian dài chứng kiến các con số lạm phát cao đáng lo ngại, số liệu CPI hạ nhiệt đã mở ra cánh cửa cho những thảo luận tích cực về tiến trình kiểm soát lạm phát. Tuy nhiên, các quan chức Fed vẫn cần thêm thời gian để quan sát và đánh giá xu hướng này qua nhiều đợt số liệu. Áp lực giá cả dai dẳng đã tác động mạnh đến thị trường trái phiếu toàn cầu, đồng thời làm dấy lên lo ngại về việc Fed có thể đã quá vội vã trong việc nới lỏng chính sách vào cuối năm 2023.

Kết hợp với báo cáo việc làm khả quan tuần trước, giới chuyên gia nhận định Fed nhiều khả năng sẽ giữ nguyên lãi suất trong cuộc họp sắp tới cuối tháng này. Tuy nhiên, số liệu mới công bố đã khiến nhiều nhà kinh tế bắt đầu cân nhắc khả năng Fed có thể cắt giảm lãi suất vào tháng 3. Trước khi báo cáo được công bố, giới đầu tư nhìn chung không kỳ vọng Fed sẽ có động thái cắt giảm lãi suất nào cho đến nửa cuối năm.

"Đối với Fed, con số này chắc chắn chưa đủ thuyết phục để kích hoạt đợt cắt giảm lãi suất vào tháng 1," Seema Shah, Chiến lược gia trưởng toàn cầu của Principal Asset Management nhận định."Tuy nhiên, nếu số liệu CPI tháng sau tiếp tục hạ nhiệt, cùng với tín hiệu suy yếu từ thị trường lao động, khả năng cắt giảm lãi suất vào tháng 3 có thể sẽ được Fed cân nhắc trở lại."

Lợi suất trái phiếu chính phủ sụt giảm, chỉ số S&P 500 khởi đầu phiên giao dịch trong sắc xanh, trong khi đồng USD điều chỉnh giảm sau khi số liệu CPI được công bố.

Theo giới chuyên gia kinh tế, để nắm bắt chính xác xu hướng lạm phát thực tế, chỉ số CPI lõi được xem là công cụ đáng tin cậy hơn so với CPI toàn phần - vốn chịu ảnh hưởng từ biến động khó lường của giá thực phẩm và năng lượng. CPI toàn phần đã tăng 0.4% so với tháng trước, trong đó hơn 40% mức tăng đến từ giá năng lượng.

Đây là báo cáo lạm phát cuối cùng được ghi nhận dưới thời Tổng thống Joe Biden - một nhiệm kỳ phải đối mặt với thách thức giá cả leo thang hậu đại dịch, với mức tăng tích lũy lên đến 20%. Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ tuyên thệ nhậm chức vào tuần tới. Các nhà kinh tế dự báo các chính sách của ông, đặc biệt là về thuế quan, có thể tạo thêm áp lực lạm phát. Điều này trùng khớp với xu hướng gia tăng trong kỳ vọng về giá cả của người tiêu dùng thời gian gần đây.

Bên cạnh yếu tố năng lượng, động lực tăng giá còn đến từ nhiều lĩnh vực khác như thực phẩm, vé máy bay, thị trường ô tô (cả mới và cũ), bảo hiểm xe cộ và dịch vụ y tế. Đáng chú ý, giá hàng hóa (không bao gồm thực phẩm và năng lượng) chỉ tăng nhẹ 0.1%, giảm đáng kể so với mức 0.3% của tháng 11. Thậm chí, nếu loại trừ cả yếu tố ô tô đã qua sử dụng, mặt bằng giá hàng hóa còn cho thấy dấu hiệu giảm.

Chi phí nhà ở - thành phần có trọng số lớn nhất trong rổ dịch vụ - ghi nhận mức tăng 0.3% trong tháng 12, duy trì đà tăng từ tháng trước. Cả giá thuê nhà quy đổi của chủ sở hữu (owners' equivalent rent) và giá thuê nhà ở chính đều tăng nhẹ, sau khi ghi nhận mức tăng thấp nhất kể từ năm 2021.

Một điểm sáng đáng chú ý là khi loại bỏ chi phí nhà ở và năng lượng, giá dịch vụ chỉ tăng 0.2% - mức thấp nhất kể từ tháng 7 theo phân tích của Bloomberg. Dù các nhà hoạch định chính sách luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của chỉ số này trong việc đánh giá xu hướng lạm phát toàn phần, họ vẫn dựa vào một thước đo riêng biệt để tính toán.

Bloomberg Economics nhận định: "Số liệu CPI lõi tháng 12 thấp bất ngờ đã tiếp thêm niềm tin rằng quá trình kiểm soát lạm phát vẫn đang tiến triển tốt đẹp. Kết hợp với dữ liệu PPI tháng này, chúng tôi kỳ vọng chỉ số PCE lõi - thước đo lạm phát ưa thích của Fed sẽ được công bố cuối tháng - sẽ phù hợp với mục tiêu 2% của Fed."

Chỉ số PCE có điểm đặc biệt là không đặt nặng yếu tố nhà ở như CPI, góp phần giúp chỉ số này tiệm cận gần hơn với mục tiêu 2% của Fed. Nhiều hạng mục từ chỉ số PPI - được công bố một ngày trước đó - chuyển sang PCE đều cho thấy sự ổn định, ngoại trừ giá vé máy bay có sự tăng trưởng đáng kể.

Dựa trên báo cáo CPI mới nhất, nhiều chuyên gia dự báo PCE lõi tháng 12 sẽ tăng khoảng 0.2%. Samuel Tombs, Chuyên gia kinh tế trưởng về Mỹ tại Pantheon Macroeconomics, nhận định: "Chúng tôi duy trì quan điểm rằng PCE lõi sẽ hạ nhiệt trong hai tháng tới, củng cố khả năng FOMC nới lỏng chính sách tại cuộc họp cuối tháng 3."

Một yếu tố quan trọng khác được Fed theo dõi sát sao là tăng trưởng tiền lương - chỉ báo then chốt cho xu hướng chi tiêu tiêu dùng, vốn là động lực chính của nền kinh tế. Số liệu mới công bố cho thấy thu nhập thực tế theo giờ chỉ tăng 1% so với năm trước, mức tăng thấp nhất kể từ tháng 7.

Trước thềm cuộc họp ngày 28-29/1, đây sẽ là báo cáo kinh tế quan trọng cuối cùng để Fed tham khảo, dù trong hai tuần tới vẫn còn các số liệu về doanh số bán lẻ, lạm phát kỳ vọng và thị trường bất động sản.

Qua các bài phát biểu và dự báo gần đây, có thể thấy các nhà hoạch định chính sách vẫn giữ thái độ thận trọng trước nguy cơ lạm phát tăng cao trở lại, đồng thời ưu tiên cách tiếp cận có phần dè dặt trong việc điều chỉnh lãi suất.