Quân đoàn các nhà đầu tư bán lẻ tràn ngập thị trường chứng khoán vào năm 2021, mong muốn theo đuổi những cổ phiếu meme đầy biến động. Niềm đam mê sở hữu một phần của các công ty như GameStop và AMC Entertainment Holdings dường như là một cơn sốt chắc chắn sẽ tan vỡ. Khoảng thời gian đó là thời kỳ đại dịch Covid19, không có gì tốt hơn cho các nhà giao dịch ngoài việc chuyển tiền của họ vào các cổ phiếu được các chuyên gia đầu tư internet bao gồm Keith Gill và Ryan Cohen ủng hộ.

Ba năm trôi qua, điều này đã rất rõ ràng: Chúng ta đang sống trong một thời đại tài chính mới. Việc đặt cược tiền của bạn chưa bao giờ dễ dàng hơn thế - mọi lúc, mọi nơi - và cơn sốt về cổ phiếu meme vẫn còn đây. Một làn sóng tiến bộ công nghệ đã kết hợp với các ứng dụng và nền tảng mới để tạo ra một hệ sinh thái thịnh vượng, nơi mà hàng ngày, các nhà đầu tư có thể giao dịch cổ phiếu một cách dễ dàng như cách vuốt tìm bạn hẹn hò trên Tinder.

Biến động cổ phiếu nắm giữ bởi các nhà đầu tư bán lẻ

Những người trẻ tuổi có thể mở tài khoản giao dịch trong vài phút. Theo khảo sát của Charles Schwab công bố vào tháng 6, Gen Z bắt đầu đầu tư ở độ tuổi trung bình là 19. Con số này 32 đối với Gen X và 35 đối với thế hệ Baby boomers. Schwab cũng nhận thấy rằng gần 3 trên 5 người Mỹ ngày nay đang đầu tư vào cổ phiếu. Dữ liệu của Fed cho thấy tỷ lệ này hiện ở mức cao nhất lịch sử.

Các nhà đầu tư bán lẻ có rất nhiều cách để tham gia vào các thị trường xa lạ và khó tiếp cận. Các quỹ ETF đầu tư vào Bitcoin đã ra mắt trong năm nay và sự bùng nổ của các quyền chọn zero-day, một phiên bản nâng cấp cho phép các nhà giao dịch đặt cược một cách nhanh chóng và rủi ro vào các biến động giá - đã gây xôn xao trong cộng đồng bán lẻ.

Đồng thời, theo Hiệp hội cờ bạc Mỹ (AGA), cá cược thể thao đã bùng nổ, với việc người Mỹ đặt cược hơn 220 tỷ USD trong 5 năm qua. Công ty Masterworks LLC thậm chí còn cho phép những người bình thường mua một phần nhỏ các tác phẩm nghệ thuật. Giáo sư kinh tế tại William & Mary, Peter Atwater cho biết: “Giao dịch đã trở nên tương đồng với loại hình cá cược trực tuyến mà chúng ta đang thấy trong các trò chơi và trong thể thao. Đó là một phần của hệ tư tưởng cờ bạc”.

Thị trường bullish khiến giao dịch có vẻ dễ dàng và thú vị, nhưng điều này có thể mang lại kết cục tồi tệ cho các nhà đầu tư. Theo Vanda Research, khi S&P 500 giảm 19% vào năm 2022, các nhà giao dịch bán lẻ đã thiệt hại tổng cộng 350 tỷ USD. Danh mục đầu tư bán lẻ trung bình đã giảm 30%.

Đối với người trẻ, rủi ro càng trở nên rõ ràng. Não bộ không phát triển đầy đủ cho đến khi con người đạt đến độ tuổi giữa 20. Tổng Y chức Mỹ, Vivek Murthy gần đây đã đăng một lời khuyên về tác động của mạng xã hội đối với trẻ em và thanh thiếu niên, nhấn mạnh vào nguy cơ gây nghiện. Các sàn giao dịch điện tử có những nét tương đồng với phương tiện truyền thông xã hội: Cả hai đều được thiết kế để tương tác và thu hút. Và người dùng của họ cũng chồng chéo, với các nhà đầu tư chia sẻ mẹo trên Reddit, X và TikTok.

Giáo sư của Đại học Emory, Clifton Green cho rằng nếu các nhà giao dịch bán lẻ ngày nay mất quá nhiều tiền, họ có thể từ bỏ việc đầu tư vĩnh viễn, bỏ lỡ những lợi nhuận dài hạn có thể đạt được một cách an toàn hơn, thông qua việc đa dạng hóa và các quỹ đầu tư theo chỉ số.

Bất chấp tất cả sự béo bở của các hợp đồng quyền chọn và giao dịch cổ phiếu đơn lẻ, nếu bạn đầu tư vào rổ S&P 500 cách đây 5 năm, tái đầu tư cổ tức, bạn sẽ nhân đôi số tiền của mình sau khi kiếm được lợi nhuận trung bình hàng năm là 15%. Nghiên cứu cho thấy các nhà đầu tư, cả chuyên nghiệp lẫn nghiệp dư, tốt hơn nên gắn bó với danh mục đầu tư đa dạng trong thời gian dài.

Các cơ quan quản lý lo ngại rằng các công ty môi giới đang biến giao dịch thành trò chơi và thu hút nhà đầu tư đặt cược ngày càng nhiều tiền hơn. Năm nay, Robinhood Markets đã đồng ý nộp phạt 7.5 triệu USD để giải quyết các cáo buộc của Bộ phận Chứng khoán Tiểu bang Massachusetts rằng các tính năng giống trò chơi của công ty đã lợi dụng những khách hàng thường là những người trẻ, thiếu kinh nghiệm. Robinhood cho biết các cáo buộc không phản ánh hành vi hiện tại của công ty, phủ nhận sai phạm.

Một tính năng mà bang đã cáo buộc - và công ty đã phủ nhận: sử dụng các chiến thuật trò chơi hóa giao dịch, do đó khuyến khích các nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm thực hiện các giao dịch rủi ro. Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) cùng với Cục Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng cũng đang xem xét các hoạt động tương tự. Một báo cáo gần đây của CFPB đã ghi nhận những điểm tương đồng giữa các dịch vụ tài chính và trò chơi.

Julius Johnson, một người 33 tuổi làm việc trong lĩnh vực bán lẻ ở San Antonio, bắt đầu đầu tư vào năm 2020, sau khi ông thấy ai đó đăng trên X về số tiền họ kiếm được. Ông chủ yếu quan tâm đến các hợp đồng quyền chọn liên quan đến các cổ phiếu như GameStop, DraftKings và Invesco QQQ ETF.

Năm đầu tiên đó, ông mất 2,000 USD trong hai tuần và gần như từ bỏ việc đầu tư của mình. Johnson giao dịch trên điện thoại trong giờ giải lao tại nơi làm việc và đôi khi ông lẻn vào phòng tắm hoặc ngồi trong ô tô để kiểm tra các khoản đặt cược quyền chọn của mình. Ông Johnson cho biết: “Điều này rất gây nghiện, có lẽ nguyên nhân đến từ giao diện sử dụng và việc giao dịch dễ dàng”. Thậm chí, Johnson đã quay trở lại việc đầu tư sau khi thấy S&P 500 phục hồi.

Để hiểu những thay đổi trong giao dịch chứng khoán, hãy xem xét quá trình mua cổ phiếu cách đây vài thập kỷ. Giả sử bạn nghe bạn bè nói về một công ty đại chúng đầy hứa hẹn đang được chào bán với giá 50 USD/cổ phiếu. Bạn sẽ phải gọi cho người môi giới chứng khoán của mình và theo thông lệ, bạn sẽ yêu cầu mua một lô tiêu chuẩn 100 cổ phiếu với giá 5,000 USD. Để tập hợp một danh mục đầu tư đa dạng hợp lý gồm 20 công ty theo cách đó, bạn cần 100,000 USD.

Sau đó là các khoản phí, có thể lên tới hàng trăm USD. Khi Đạo luật Chứng khoán Mỹ sửa đổi năm 1975, chấm dứt hoa hồng giao dịch cố định, một số công ty môi giới coi đó là cơ hội để tăng phí. Những công ty khác thì làm ngược lại, tạo ra hoạt động kinh doanh môi giới chiết khấu. Charles Schwab bắt đầu tính phí chỉ 70 USD/giao dịch, một mức giá vô cùng rẻ vào thời điểm đó.

Nhờ công nghệ tốt hơn và sự cạnh tranh lẫn nhau, những khoản phí đó tiếp tục giảm, xuống mức 13 USD/giao dịch vào năm 2005, sau đó là 5 USD vào năm 2019, cuối cùng là kỷ nguyên không tính phí mà chúng ta đang sống hiện nay.

Vào đầu những năm 2000, các sàn giao dịch bắt đầu cho phép các nhà đầu tư mua chỉ một phần cổ phiếu, chỉ với 1 USD hoặc thậm chí 1 xu. Mặc dù khái niệm cổ phiếu theo lô lẻ đã được biết đến vào những năm 1990, nhưng phí giao dịch cao đồng nghĩa với việc đầu tư một số tiền nhỏ như vậy là không hợp lý. Chi phí giảm cũng giúp các nhà đầu tư bán lẻ giao dịch dễ dàng hơn.

Tất nhiên, không có gì ở Phố Wall thực sự miễn phí. Các công ty môi giới ngày nay kiếm tiền bằng cách gửi lệnh mua và bán của khách hàng tới các công ty giao dịch tự động như Citadel Securities LLC và Virtu Financial, những công ty trả tiền để nhận được các giao dịch. Mặc dù hệ thống này giúp tăng tính thanh khoản của thị trường nhưng SEC lo ngại rằng các nhà đầu tư bán lẻ cuối cùng có thể nhận được mức giá thấp hơn cho cổ phiếu của họ - thực tế là do khoản hoa hồng ẩn phải trả.

Tuy nhiên, những gì từng là một quy trình kéo dài nhiều ngày, đòi hỏi phải những cuộc điện thoại và xử lý giấy tờ, giờ đây có thể được thực hiện trong vài giây mà không cần phải trả trước hoa hồng. Phó giáo sư tại đại học York ở Toronto, Yelena Larkin cho biết: “Trở lại 10 năm trước, nếu bạn muốn thiết lập khoản đầu tư, các khoản phí sẽ chiếm một nửa số tiền bạn bỏ ra”.

Bà Larkin dạy một khóa học cơ bản về tài chính, một khóa học bắt buộc đối với sinh viên tại đại học York. Bà cho biết: “Hầu hết sinh viên đều có tài khoản giao dịch hoặc có một số kiến ​​thức về thị trường chứng khoán. Họ không biết về các khoản phí giao dịch, điều này là do họ đầu tư trong một thế giới không có sự tồn tại của các khoản phí ấy”.

Thậm chí một thập kỷ trước, việc tự giao dịch sẽ cần phải máy tính để bàn hoặc máy tính xách tay. Giờ đây, sau khi đăng lên X hoặc Instagram hoặc xem video TikTok, bạn có thể thực hiện một số giao dịch trên tài khoản môi giới của mình tại Robinhood, Interactive Brokers, ETrade hoặc Coinbase.

Chiến lược gia trưởng bộ phận giao dịch và phái sinh của Schwab, Joe Mazzola cho biết: “Bạn phải cung cấp cho khách hàng của mình quyền truy cập vào thiết bị di động. Khi chúng tôi xem xét hoạt động trên thiết bị di động so với trên nền tảng, sự tăng trưởng đi theo cấp số nhân - thiết bị di động là yếu tố thay đổi cuộc chơi”.

Ben Allen, 49 tuổi, làm việc trong ngành kinh doanh âm nhạc ở Atlanta, đã giao dịch cổ phiếu như công việc phụ trong 15 năm và chứng kiến ​​phí giao dịch giảm xuống gần bằng không. Ông Allen đã mở tài khoản Robinhood cách đây vài năm, chủ yếu là vì ông không muốn phải gọi cho nhà môi giới của mình để thực hiện giao dịch.

Mặc dù ông Allen có một danh mục quỹ hưu trí được quản lý bởi một chuyên gia, nhưng ông thích sử dụng vài nghìn USD để đầu tư vào các công ty như Apple và Nvidia. Ông cho biết: “Thế giới của các công ty môi giới từng rất mờ ám. Nhưng hiện tại, đa số nhà đầu tư đều hiểu về thế giới ấy, những điều ẩn giấu trước đây đều đã được phơi bày”.