Tại thời điểm bước sang ngày thứ 1,000 của cuộc xung đột, Ukraine đã không bỏ lỡ cơ hội tận dụng vũ khí tối tân mới được trang bị - những tên lửa tầm xa - để nhắm vào một căn cứ quân sự trên đất Nga. Đáp lại hành động này, Moscow - vốn đã từng đưa ra lời cảnh báo - càng gia tăng việc đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân như một biện pháp trả đũa cho các cuộc tấn công thông thường.

Hai biến cố này diễn ra vào sáng sớm thứ Ba đã tạo nên một làn sóng lo ngại trong cộng đồng các nhà đầu tư - những người vốn đã lâu không còn mấy quan tâm đến diễn biến thường nhật của cuộc chiến. Hậu quả là họ đã nhanh chóng tìm đến các kênh đầu tư an toàn như một biện pháp phòng vệ. Thực tế đáng chú ý là, trước đó không lâu, sự xuất hiện của binh lính Triều Tiên trên chiến trường để tiếp sức cho quân đội Nga đã khiến tình hình càng thêm phần gay cấn.

Triển vọng về việc Donald Trump có thể quay trở lại nắm quyền tại Nhà Trắng vào tháng Một, cùng với cam kết sẽ chấm dứt nhanh chóng cuộc chiến, đã tạo ra một áp lực thời gian chưa từng có đối với Ukraine và các quốc gia đồng minh.

Trong bối cảnh căng thẳng hiện tại, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy không ngừng kêu gọi tăng cường viện trợ vũ khí để nâng cao năng lực phòng thủ. Đáp lại, chính quyền Biden đang khẩn trương đẩy mạnh các gói hỗ trợ tối đa có thể cho Kyiv trước khi kết thúc nhiệm kỳ. Trong khi đó, Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã có cuộc điện đàm với Putin tuần trước nhằm tìm kiếm cơ hội đối thoại. Tuy nhiên, theo tiết lộ của Thủ tướng Đức, nhà lãnh đạo Nga không hề thể hiện thiện chí hướng tới bất kỳ thỏa hiệp nào.

"Tình thế hiện nay đang tạo ra một cơ hội đáng kể cho Putin đẩy mạnh căng thẳng," đây là nhận định của Tatyana Stanovaya - chuyên gia cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Carnegie Nga - Á- Âu - trên nền tảng X. Theo phân tích của bà, động thái này sẽ tạo điều kiện cho cả Putin và Trump quy trách nhiệm cho Joe Biden về việc xung đột ngày càng trở nên nghiêm trọng, đồng thời mở đường cho các cuộc đàm phán trực tiếp.

"Chúng ta đang đứng trước một thời điểm hết sức nguy hiểm," bà nhấn mạnh và cho rằng Putin có thể đang tìm cách đặt các nhà lãnh đạo phương Tây vào tình thế phải lựa chọn giữa một cuộc xung đột hạt nhân hoặc chấp nhận các điều khoản theo yêu cầu của Nga.

Trước những diễn biến này, giới đầu tư đã nhanh chóng tìm đến các kênh đầu tư an toàn hàng đầu thế giới. Cụ thể, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm đã sụt giảm tới 7 bps, trong khi lợi suất trái phiếu tương đương của Đức cũng giảm mạnh 11 bps. Làn sóng này nhanh chóng lan tỏa sang thị trường tiền tệ, thúc đẩy sự tăng giá của đồng Yên Nhật và franc Thụy Sĩ - những đồng tiền vốn được xem là kênh trú ấn an toàn trong thời điểm bất ổn.

Trong bầu không khí căng thẳng hiện nay, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã lên tiếng trấn an về nguy cơ leo thang hạt nhân, mắc dù ông vẫn không ngừng chỉ trích phương Tây là bên đẩy cao xung đột. Phát biểu tại diễn đàn G-20, ông nhấn mạnh: "Chúng tôi luôn kiên định ủng hộ mọi nỗ lực để ngăn chặn chiến tranh hạt nhân. Cần hiểu rằng vũ khí hạt nhân, trước hết và trên hết, là công cụ răn đe để ngăn ngừa bất kỳ cuộc chiến tranh hạt nhân nào."

Tuy nhiên, từ phía Serbia, Tổng thống Aleksandar Vucic - người vừa có cuộc hội đàm với Putin trong tháng trước - đã đưa ra một cảnh báo đáng chú ý: nếu Moscow rơi vào tình thế bị đe dọa, "Putin sẽ không chần chừ dù chỉ một giây - ông ấy sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân." Mặc dù vậy, trong bài phát biểu tại Belgrade hôm thứ Ba, Vucic cũng nhận định rằng nhà lãnh đạo Nga sẽ không tìm kiếm một cuộc đối đầu hạt nhân vào thời điểm này, khi các lực lượng của ông đang nắm giữ thế thượng phong trên chiến trường.

Về phần mình, Hoa Kỳ đã thể hiện quan điểm không điều chỉnh tình thế hạt nhân để đáp trả việc Nga thay đổi học thuyết quân sự. Một phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia cho rằng động thái của Nga nằm trong dự liệu của họ.

Những diễn biến này trùng khớp với thời điểm Tổng thống Biden và Thủ tướng Scholz đang tham dự hội nghị thượng đỉnh Nhóm 20 tại Rio de Janeiro, nơi các chiến lược liên quan đến cuộc chiến của Nga đã trở thành tâm điểm tranh luận. Trong vai trò chủ nhà, Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva đã nỗ lực kiềm chế các cuộc tranh luận về xung đột ở Ukraine và Gaza, với mong muốn tập trung vào những thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu và đói nghèo. Tuy nhiên, phong cách điều hành thiếu linh hoạt và đôi lúc thiếu kiểm soát của ông đã khiến nhiều nhà lãnh đạo bày tỏ sự không hài lòng.

Làn sóng lo ngại càng dâng cao khi hai tuyến cáp dữ liệu dưới biển Baltic, gần vùng đặc khu Kaliningrad của Nga, đã bị phát hiện hư hại vào hôm thứ Hai. Các quốc gia trong khu vực liên tiếp báo cáo về tình trạng bị tấn công mạng, chiến dịch thông tin sai lệch và sự xâm phạm không phận từ các máy bay chiến đấu Nga. Họ cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc rằng an ninh khu vực sẽ bị đe dọa nghiêm trọng nếu Putin giành thắng lợi tại Ukraine. Trước tình hình này, cơ quan cảnh sát Thụy Điển đã khởi động cuộc điều tra, với nghi vấn đây là một hành động phá hoại có chủ đích.

"Rõ ràng có những diễn biến bất thường đang diễn ra tại đây," Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius nhận định đầy ẩn ý.

Chuỗi sự kiện căng thẳng trong tuần này có nguồn gốc từ việc Bình Nhưỡng can dự vào chiến trường trong tháng trước, bất chấp những cảnh báo nghiêm khắc từ Washington.

Chính động thái này đã trở thành điểm bước ngoặt, khiến Tổng thống Biden phải thay đổi lập trường vốn đã duy trì từ lâu về việc phản đối các cuộc tấn công tầm xa vào lãnh thổ Nga bằng Hệ thống tên lửa ATACMS do Mỹ chế tạo. Trong cuộc trao đổi tại New Delhi hôm thứ Hai, Đại sứ Ukraine tại Ấn Độ Oleksandr Polishchuk đã nhấn mạnh rằng việc Triều Tiên đưa quân tham chiến đã đẩy xung đột lên mức độ căng thẳng chưa từng có.

Theo các nguồn tin địa phương của Ukraine, sau đó được Bộ Quốc phòng Nga xác thực, đòn tấn công đầu tiên bằng tên lửa này đã nhắm vào một kho vũ khí đạn dược tại vùng biên giới phía Tây Bryansk của Nga. Phía Nga tuyên bố đã chặn đứng được năm trong tổng số sáu tên lửa được phóng đi và không ghi nhận thương vong. Trong khi đó, cả Bộ Tham mưu lẫn Bộ Quốc phòng Ukraine đều giữ im lặng về loại vũ khí đã được sử dụng trong cuộc tấn công này.

Trong một diễn biến đáng chú ý cùng ngày, người phát ngôn Dmitry Peskov công bố Tổng thống Putin đã ký sắc lệnh mở rộng phạm vi học thuyết hạt nhân của Nga, thiết lập những kịch bản mới cho việc Moscow có thể cân nhắc sử dụng vũ khí hạt nhân. Theo khuôn khổ chỉ dẫn được điều chỉnh, Điện Kremlin sẽ có quyền sử dụng vũ khí hạt nhân để đáp trả trong trường hợp Kyiv sử dụng vũ khí thông thường do phương Tây cung cấp để tấn công lãnh thổ Nga. Đáng chú ý, Nga cũng sẽ coi một cuộc tấn công từ bất kỳ quốc gia không có vũ khí hạt nhân nào, nếu được hậu thuẫn bởi một cường quốc hạt nhân, như một cuộc tấn công đồng minh.

"Đây chính là phương thức hành động đặc trưng của Putin - đẩy cao căng thẳng trước khi bước vào đàm phán," Timothy Ash, chuyên gia chiến lược cao cấp về thị trường mới nổi tại RBC BlueBay Asset Management, phân tích trong một bài viết chuyên sâu. "Putin đang tính toán rằng ông ấy sẽ phải ngồi vào bàn đàm phán hòa bình với Trump trong những tháng sắp tới."

Trong bài phát biểu quan trọng trước Nghị viện châu Âu tại Brussels, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã mạnh mẽ kêu gọi các chính phủ không nên e ngại việc gia tăng hơn nữa những nỗ lực trong việc hỗ trợ Kyiv củng cố phòng thủ trước Nga.

Mặc dù không trực tiếp đề cập đến việc sử dụng ATACMS, Zelenskiy đã có những lời chỉ trích nhắm đến Thủ tướng Đức Olaf Scholz - người không những từ chối đi theo quyết định của Biden trong việc cung cấp tên lửa tầm xa cho Kyiv, mà còn khiến Zelenskiy bất bình bởi những nỗ lực tiếp cận Putin. Hiện Scholz đang phải đối mặt với một cuộc bầu cử đột xuất vào tháng Hai, sau khi liên minh ba bên của ông sụp đổ.

"Trong khi một số nhà lãnh đạo châu Âu đang bận tâm với những tính toán bầu cử, Putin lại tập trung toàn lực vào mục tiêu giành chiến thắng trong cuộc chiến này," Zelenskiy thẳng thắn nhận định.