Giá nội địa ở Việt Nam đã tăng lên mức cao nhất mọi thời đại trong năm nay, do nông dân và thương lái tiếp tục tích trữ hạt cà phê để không bỏ lỡ những giao dịch tốt hơn sau vụ thu hoạch yếu kém năm 2023-24. Điều đó khiến các nhà xuất khẩu gặp khó khăn hơn trong việc tìm kiếm nguồn cung và gây ra làn sóng vỡ nợ kỷ lục đối với các hợp đồng hiện có.

Biến đổi khí hậu đang khiến thời tiết ngày càng thất thường và điều kiện khô hạn hơn sẽ làm tăng thêm áp lực, với mức thâm hụt toàn cầu dự kiến sẽ kéo dài năm thứ tư liên tiếp. Việt Nam chiếm khoảng 1/3 nguồn cung cà phê Robusta của thế giới, loại cà phê thường được sử dụng làm đồ uống hòa tan và cà phê espresso.

Trần Thị Lan Anh, Phó giám đốc Công ty TNHH Vĩnh Hiệp, một nhà xuất khẩu lớn của Việt Nam, cho biết: “Chúng tôi không thể biết khi nào giá sẽ đạt đỉnh”. Bà cho biết thêm, nông dân và thương lái kỳ vọng giá hạt cà phê có thể lên tới 150,000 VND (5.89 USD) / kg, tăng so với mức hiện tại khoảng 130,000 VND.

Những biến động về giá cả hàng hóa cần có thời gian để tác động đến việc bán lẻ. Mức tăng nhẹ của giá cà phê Arabica - loại cà phê chính khác trên toàn cầu - đang giúp giảm một số tác động cho người uống cà phê. Tuy nhiên, giám đốc điều hành của Tata Consumer Products, công ty sản xuất cà phê hòa tan và cà phê viên, cho biết trong tuần này rằng giá cà phê Robusta có thể sẽ tiếp tục biến động.

Sự thiếu hụt của Việt Nam đã thúc đẩy hợp đồng tương lai ở London tăng khoảng 50% trong năm nay, với giá đạt mức cao nhất trong ít nhất 16 năm. Thời tiết nóng và khô bao trùm nhiều vùng rộng lớn của quốc gia Đông Nam Á này đã làm dấy lên mối lo ngại về vụ thu hoạch tiếp theo và khả năng nguồn cung thậm chí còn thấp hơn.

Ông Trịnh Đức Minh, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, cho biết nhiều hồ nước và nước ngầm cho cây trồng ở Tây Nguyên đang cạn kiệt nghiêm trọng. Ông dự báo vụ thu hoạch năm 2024-25 của tỉnh có thể thấp hơn 15% so với ước tính 520,000 tấn thu được trong năm 2023-24 - giảm so với năm trước.

Nguyễn Thế Huệ, người trồng cà phê trên diện tích 6 ha ở tỉnh Gia Lai, cho biết: “Chúng tôi không có nước cho trang trại của mình và một số cây đã bị nhiễm rệp sáp trắng do thời tiết nóng. Nếu hạn hán kéo dài, chúng tôi sẽ không có nhiều cà phê mới để bán trong vụ mới”.

Tích trữ cà phê

Hiện tại, việc tích trữ đã đẩy giá lên cao hơn. Một số nông dân Việt Nam đã dựa vào thu nhập từ việc bán trái cây để trang trải chi phí sinh hoạt và sản xuất, cho phép họ tích trữ được nhiều hạt cà phê hơn.

Giá cà phê Robusta tăng 50% trong năm nay

Theo ước tính từ bảy thương nhân do Bloomberg tổng hợp, nông dân và thương lái có thể đã không giao khoảng 150,000 - 200,000 tấn hạt cà phê theo hợp đồng, kể từ khi Việt Nam bắt đầu vụ thu hoạch niên vụ 2023-24 vào tháng 10. Con số này tương đương với khoảng 10%-13% sản lượng thu hoạch.

Ông Lê Đức Huy, Giám đốc điều hành công ty xuất khẩu Simexco Đắk Lắk, cho biết trong cuộc họp tại TP.HCM hồi đầu tháng này: “Điều này khủng khiếp vượt xa những gì tôi có thể tưởng tượng”. Ông Huy – phó chủ tịch Hiệp hội cà phê Buôn Ma Thuột – nói thêm rằng công ty và các nhà xuất khẩu khác bị lỗ do vỡ nợ, nhưng vẫn có thể giao hạt cà phê cho khách hàng toàn cầu.

Cũng tại cuộc họp do hiệp hội cà phê Việt Nam tổ chức, Nestle SA cho biết công ty phải nhập thêm cà phê từ Brazil, Indonesia và Ấn Độ để duy trì nguồn cung cho các nhà máy toàn cầu. Nhà xuất khẩu lớn nhất đất nước - Tập đoàn Intimex - cho biết trong tháng này rằng Việt Nam đã phải nhập khẩu khoảng 200,000 tấn hạt cà phê vào năm ngoái, biện pháp này vẫn tiếp tục kéo dài đến năm 2024.