Kế hoạch 758 tỷ USD từ vàng dự trữ sẽ thay đổi cục diện nợ công Mỹ như thế nào?

Ngọc Lan
Junior Editor
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent vừa đưa ra đề xuất kế hoạch "chuyển đổi tài sản trong bảng cân đối của Mỹ thành tiền", vậy khoản lãi tiềm năng từ kho vàng dự trữ của Bộ Tài chính Mỹ sẽ đi về đâu?

Theo cách tính hiện tại dựa trên giá vàng năm 1973 là 42.22 USD/oz, Fed đang ghi nhận giá trị chứng chỉ vàng của Bộ Tài chính Mỹ ở mức 11 tỷ USD. Trong trường hợp cần thiết, Quốc hội có thể điều chỉnh giá trị sổ sách này lên mức giá thị trường hiện tại khoảng 2,900 USD/oz, ngay lập tức nâng khoản tín dụng từ Fed lên 758 tỷ USD. Ngay cả khi áp dụng mức giá thận trọng hơn là 2,000 USD/oz, con số này vẫn đạt 523 tỷ USD.
Nếu Bộ Tài chính sử dụng lợi nhuận từ vàng để giảm bớt việc phát hành trái phiếu, điều này sẽ tạo niềm tin cho nhiều nhà đầu tư. Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump có thể muốn dùng số tiền này để thành lập quỹ đầu tư quốc gia mới của Mỹ. Tuy nhiên, bài viết này muốn nhấn mạnh một góc nhìn khác. Khi Bộ Tài chính Mỹ nhờ Fed chuyển đổi lợi nhuận tiềm năng từ vàng thành tiền để giảm nợ, điều này không thực sự làm giảm tổng nợ chính phủ khi tính gộp cả nợ của Bộ Tài chính và Fed. Nam Phi là một ví dụ điển hình, năm ngoái Ngân hàng Dự trữ nước này đã chuyển khoản lãi chưa thực hiện từ dự trữ ngoại hối sang Bộ Tài chính Quốc gia, về bản chất chỉ là việc chuyển nợ từ bên này sang bên kia.
Mặc dù vậy, phương án này sẽ tạo cơ hội kéo dài thời hạn nợ của Bộ Tài chính, phù hợp với đề xuất thay thế 1 nghìn tỷ USD trái phiếu ngắn hạn dư thừa bằng trái phiếu coupon. Việc chính quyền mới có thực hiện điều này hay không là một câu chuyện khác cần bàn.
Xét về góc độ cụ thể, tín dụng từ Fed có thể giúp giảm nợ của Bộ Tài chính, tạo thêm dư địa cho trần nợ mới được áp dụng. Với dự báo thâm hụt năm 2025 là 1.9 nghìn tỷ USD từ Văn phòng Ngân sách Quốc hội, lợi nhuận từ vàng sẽ giúp Bộ Tài chính có thêm 4 tháng trước khi chạm trần nợ.
Tuy nhiên qua ba bước sau đây, ta có thể thấy việc giảm nợ của Bộ Tài chính không đồng nghĩa với việc giảm nợ chính phủ nói chung
Bước 1 - Chứng chỉ vàng của Bộ Tài chính được đánh giá lại tăng hơn 500 tỷ USD. Fed ghi nhận tăng tài sản này và chuyển vào Tài khoản Chung của Bộ Tài chính như một khoản nợ của Fed. Trong bước này không có tiền mặt thực tế nào được giao dịch trên thị trường.
Bước 2 - Bộ Tài chính rút tiền từ tài khoản Fed để trả hơn 500 tỷ USD trái phiếu ngắn hạn đến hạn. Khoản yêu cầu của Bộ Tài chính với Fed được chuyển thành dự trữ ngân hàng. Điều này không hề miễn phí vì Fed đang phải trả lãi suất 4.4% cho dự trữ ngân hàng, cao hơn mức 4.3% mà Bộ Tài chính trả cho trái phiếu chính phủ kỳ hạn 4 tuần.
Việc sử dụng dự trữ ngân hàng lớn hơn tại Fed để trả các trái phiếu ngắn hạn của Bộ Tài chính không làm thay đổi tổng nợ chính phủ về cả giá trị lẫn thời hạn. Câu chuyện còn phức tạp hơn khi Fed đang hướng đến mục tiêu dự trữ ngân hàng ở mức "đủ dùng" thay vì "dư thừa" thông qua việc giảm lượng trái phiếu Bộ Tài chính nắm giữ - một chính sách được gọi là thắt chặt định lượng. Trong bối cảnh này, việc tăng thêm 500 tỷ USD dự trữ ngân hàng sẽ đi ngược lại quá trình thắt chặt định lượng đang diễn ra.
Bước 3 - Fed sẽ giảm dự trữ ngân hàng trong bảng cân đối của mình bằng cách bán trái phiếu Bộ Tài chính. Khi các ngân hàng mua những trái phiếu này, lượng dự trữ dư thừa sẽ tự động biến mất. Điều này đồng nghĩa với việc Fed buộc phải kéo dài chương trình thắt chặt định lượng vượt qua thời điểm dự kiến kết thúc vào mùa hè năm nay.
Mặc dù Bộ Tài chính sẽ giảm được nợ nhờ việc dùng tiền từ Fed để thanh toán các trái phiếu ngắn hạn đáo hạn, Fed sẽ phải bán ra một lượng trái phiếu tương đương cho nhà đầu tư. Kết quả cuối cùng là các nhà đầu tư ngoài chính phủ Mỹ vẫn nắm giữ lượng nợ Bộ Tài chính không đổi.
Tuy nhiên, việc đánh giá lại giá vàng mở ra nhiều lựa chọn mới cho Bộ Tài chính. Như đã phân tích, việc thanh toán các trái phiếu ngắn hạn có thể giúp kéo dài kỳ hạn nợ của Bộ Tài chính. Đồng thời, lượng trái phiếu Bộ Tài chính trong tay Fed sẽ giảm hơn 500 tỷ USD, chuyển sang nắm giữ bởi các nhà đầu tư. Một phương án khác là đẩy mạnh mua lại trái phiếu coupon hoặc giảm phát hành trong một giai đoạn để duy trì kỳ hạn nợ của Bộ Tài chính.
Điều này dẫn đến câu hỏi liệu Bộ Tài chính có thực sự muốn kéo dài kỳ hạn nợ hay không. Mặc dù Bessent nói rằng ông tập trung vào việc giảm lãi suất trái phiếu 10 năm, nhưng ông lại chỉ trích người tiền nhiệm đã làm méo mó thị trường Bộ Tài chính bằng cách phát hành quá nhiều trái phiếu ngắn hạn thay vì nợ dài hạn. Trong chiến lược tài trợ quý được công bố ngày 5 tháng 2, Bộ Tài chính không có động thái nào nhằm cân bằng lại việc phát hành trái phiếu ngắn hạn, và vẫn dự kiến giữ nguyên quy mô đấu giá trái phiếu trong các quý tới.
Dù theo phương án nào, việc Quốc hội cho phép Fed chuyển đổi lợi nhuận từ vàng thành tiền đều có thể giúp giảm nợ Bộ Tài chính. Tuy nhiên về tổng thể, các nhà đầu tư vẫn phải hấp thụ một lượng nợ Bộ Tài chính không đổi.
Financial Times