Thị trường tài chính đang chứng kiến một cú đảo chiều mạnh mẽ, làm lung lay những giao dịch theo xu hướng chung vốn chi phối từ đầu tháng Hai.

Sự sụt giảm của chứng khoán Mỹ và mức độ kém hiệu quả so với các thị trường khác phản ánh sự thay đổi đáng kể trong cách nhà đầu tư nhìn nhận triển vọng kinh tế của Mỹ, châu Âu và phần nào là Trung Quốc. Điều chưa rõ ràng là liệu sự kết hợp của những yếu tố này sẽ tạo ra một bức tranh tích cực hay tiêu cực trong dài hạn, yếu tố có ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng toàn cầu, lạm phát và sự ổn định tài chính.

Ba yếu tố chính đang định hình sự thay đổi đột ngột này trên thị trường cổ phiếu, trái phiếu và tiền tệ: Lo ngại ngày càng gia tăng về triển vọng kinh tế Mỹ, khả năng châu Âu bước vào một "khoảnh khắc Sputnik" nếu Đức thay đổi chính sách tài khóa và mở rộng nguồn tài trợ, cùng với dấu hiệu về một phản ứng chính sách quyết liệt hơn từ Trung Quốc. Niềm tin vào sự vượt trội của kinh tế Mỹ đang suy yếu khi chứng khoán lao dốc, lợi suất trái phiếu giảm vì lo ngại tăng trưởng chậm lại, trong khi đồng USD cũng mất giá.

Sau khi đối mặt với rủi ro đình lạm vào tuần trước, thị trường giờ đây rơi vào vòng xoáy lo ngại về tăng trưởng do sự bất ổn trong chính sách của Mỹ. Việc Washington liên tục thay đổi quan điểm về thuế quan đối với các đối tác thương mại và đồng minh như Canada và Mexico càng làm dấy lên lo ngại, đặc biệt là tác động tiêu cực đến việc làm và thu nhập trong bối cảnh chính phủ cắt giảm chi tiêu công.

Chính quyền Mỹ cho rằng những “xáo trộn” này chỉ là ngắn hạn và cần được nhìn nhận như một giai đoạn tạm thời trên con đường hướng tới một nền kinh tế hiệu quả hơn với thương mại công bằng hơn, bộ máy nhà nước tinh gọn, giảm sự phụ thuộc vào tài khóa và thúc đẩy khu vực tư nhân phát triển mạnh mẽ hơn. Theo họ, chỉ là vấn đề thời gian trước khi những lợi ích từ giá năng lượng thấp hơn, cắt giảm thuế và nới lỏng quy định bắt đầu phát huy tác dụng.

Tuy nhiên, rủi ro lớn nhất là con đường đầy biến động này có thể dẫn đến một kết quả khác, kém lạc quan hơn. Sự bất ổn trong chính sách hiện nay có thể khiến Mỹ đánh mất một trong những lợi thế lớn nhất của mình, niềm tin dài hạn của nhà đầu tư vào sự ổn định của khung chính sách và quá trình ra quyết định.

Hiệu suất kém của chứng khoán Mỹ trong năm 2025

Chính sách của Mỹ đã khiến thị trường thay đổi đột ngột quan điểm về châu Âu, khi niềm tin vào một sự chuyển biến lớn trong chính sách kinh tế khu vực này đang gia tăng. Trước những thay đổi trong cách Mỹ đối xử với các liên minh an ninh lâu năm và chính sách đối với Ukraine, Đức đang cân nhắc nới lỏng các ràng buộc tài khóa vốn được duy trì suốt nhiều năm. Điều này có thể mở đường cho việc gia tăng chi tiêu quốc phòng, đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng và tăng cường tài trợ khu vực.

Trong khi đó, Trung Quốc đang phát đi tín hiệu về một chiến lược mạnh mẽ hơn, kết hợp giữa kích thích kinh tế và cải cách. Thị trường xem đây là bước đi quan trọng nhằm ngăn chặn nguy cơ nền kinh tế Trung Quốc rơi vào tình trạng trì trệ như Nhật Bản. Mối lo ngại này càng gia tăng sau khi dữ liệu công bố vào Chủ nhật cho thấy cả giá tiêu dùng và giá sản xuất tại Trung Quốc đều giảm trong tháng Hai.

Diễn biến này mở ra hai kịch bản hội tụ cho nền kinh tế toàn cầu, vốn trước đây bị chia cắt giữa ba khu vực: “tốt” (Mỹ), “xấu” (Trung Quốc) và “tệ” (châu Âu).

Trong kịch bản lạc quan, kinh tế toàn cầu sẽ bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh hơn khi châu Âu và Trung Quốc đẩy nhanh tốc độ phục hồi, thu hẹp khoảng cách với Mỹ. Khi đó, sự suy giảm ngắn hạn của Mỹ sẽ được bù đắp bởi sự phục hồi của Trung Quốc và Đức, tạo động lực duy trì đà tăng trưởng chung.

Ngược lại, kịch bản bi quan cho thấy nguy cơ hội tụ theo hướng suy thoái và đình lạm. Điều này có thể xảy ra nếu Đức chậm triển khai các chính sách mới, Trung Quốc tiếp tục chật vật giữa kích thích kinh tế và cải cách, trong khi Mỹ rơi vào suy thoái do niềm tin tiêu dùng sụt giảm, thị trường lao động bất ổn, doanh nghiệp trì hoãn đầu tư và áp lực đình lạm từ thuế quan gia tăng.

Mặc dù chưa thể xác định rõ nền kinh tế toàn cầu sẽ đi theo hướng nào, diễn biến giá cả trên thị trường cho thấy kỳ vọng đang nghiêng về một sự hội tụ tích cực trong dài hạn. Điều này phản ánh niềm tin vào khả năng châu Âu vượt qua bế tắc tài khóa, Trung Quốc kiểm soát được các thách thức chính sách, và kinh tế Mỹ duy trì sức mạnh bất chấp biến động. Giới đầu tư đặt cược rằng thế giới vẫn có thể tránh được đình lạm và hướng đến một giai đoạn tăng trưởng cân bằng, bền vững hơn. Hy vọng rằng kịch bản này sẽ thành hiện thực.