Lạm phát Hoa Kỳ đạt mức cao nhất trong 39 năm là 7%, tạo tiền đề cho Fed tăng lãi suất
Hữu Thăng
FX Strategist
Chỉ số giá tiêu dùng của Hoa Kỳ năm ngoái đã có mức tăng cao nhất trong gần 4 thập kỷ, thể hiện lạm phát cao quá mức tạo tiền đề cho việc bắt đầu tăng lãi suất của Fed vào tháng Ba.
Chỉ số giá tiêu dùng tăng 7% vào năm 2021, mức tăng lớn nhất trong 12 tháng kể từ tháng 6 năm 1982, theo dữ liệu của Bộ Lao động công bố hôm thứ Tư. Thước đo lạm phát được theo dõi rộng rãi này đã tăng 0.5% so với tháng 11, vượt dự báo.
Loại trừ năng lượng và thực phẩm, chỉ số CPI lõi đã tăng nhanh hơn so với một tháng trước đó khi ghi nhận đà tăng lớn hơn 0.6% so với dự báo. Chỉ số này đã tăng 5.5% so với cùng kỳ năm ngoái, mức tăng lớn nhất kể từ năm 1991.
Chỉ số giá tiêu dùng tăng do giá mua nhà và xe cũ tăng. Chi phí thực phẩm cũng góp một phần. Giá năng lượng, nguyên nhân chính dẫn đến lạm phát trong hầu hết năm 2021, đã giảm vào tháng trước.
Dữ liệu trên củng cố kỳ vọng rằng Fed sẽ bắt đầu tăng lãi suất vào tháng 3, một sự điều chỉnh chính sách mạnh mẽ so với mốc thời gian dự kiến chỉ vài tháng trước. Lạm phát cao đã chứng tỏ mức độ dai dẳng hơn so với dự đoán của ngân hàng trung ương trong bối cảnh nhu cầu hàng hóa chưa từng có cùng với những hạn chế về năng lực liên quan đến việc cung cấp cả lao động và nguyên vật liệu.
Trong khi đó, tỷ lệ thất nghiệp hiện đã giảm xuống dưới 4%. Trong bối cảnh này, một số nhà hoạch định chính sách của Fed đã nói rằng có thể bắt đầu thu hẹp bảng cân đối của ngân hàng trung ương ngay sau khi tăng lãi suất.
Kỳ vọng của thị trường về sự thắt chặt của Fed dự kiến vào tháng 3 và năm 2022 nói chung hầu như không thay đổi sau báo cáo. Lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm vẫn giảm cùng với đồng USD, trong khi chỉ số S&P 500 mở cửa tăng cao hơn.
Michael Gapen, nhà kinh tế trưởng tại Barclays Mỹ, cho rằng: “Xét về mục tiêu mà Fed hướng đến - lạm phát và thị trường lao động - thì về cơ bản họ đã có đủ cơ sở. “Tôi thực sự không nghĩ rằng có điều gì ngăn cản họ tăng lãi suất vào tháng 3 ngoại trừ một trong những loại sự kiện đặc biệt. Tôi nghĩ họ đã sẵn sàng.”
Chỉ số năng lượng giảm 0.4% so với tháng 11, mức giảm hàng tháng đầu tiên kể từ tháng 4 do giá xăng dầu giảm. Lạm phát lương thực tăng 0.5%, giảm nhẹ so với tháng trước do giá thịt giảm.
“Những gì chúng tôi có bây giờ là sự không phù hợp giữa cung và cầu. Chúng tôi có nhu cầu rất mạnh trong các lĩnh vực mà nguồn cung bị hạn chế, đặc biệt là xung quanh hàng hóa, đặc biệt là xung quanh những thứ như ô tô”, chủ tịch Fed Jerome Powell nói với Ủy ban Ngân hàng Thượng viện hôm thứ Ba.
Mong muốn lấp đầy các vị trí còn trống, các doanh nghiệp đang tăng lương để thu hút và giữ chân người lao động, đặc biệt là ở các công việc cấp thấp hơn. Nhưng giá cả tăng cao đang làm lu mờ đà tăng đó của tiền lương. Thu nhập trung bình theo giờ được điều chỉnh theo lạm phát đã giảm 2.4% trong tháng 12 so với một năm trước đó, mức giảm lớn nhất kể từ tháng 5. Tuy nhiên, so với một tháng trước đó, con số này đã tăng 0.1%, mức tăng đầu tiên trong ba tháng.
Chi phí nhà ở - được coi là một thành phần cấu trúc hơn của CPI và chiếm khoảng một phần ba chỉ số tổng thể - đã tăng 0.4% so với tháng trước. Các thước đo khác về giá nhà và giá thuê đã tăng vào năm ngoái, có khả năng dự báo một sự tăng tốc mạnh mẽ trong các chỉ số nhà ở của báo cáo trong năm nay và khiến đà tăng của lạm phát kéo dài.
Omicron - biến thể Covid-19 chiếm đa số ca ở Hoa Kỳ - đang sẵn sàng phá vỡ thêm chuỗi cung ứng vốn đã mong manh vì việc kiểm dịch và bệnh tật ngăn cản một số nhân viên đi làm. Chi tiêu cho các dịch vụ như du lịch có thể chậm lại nhưng giá hàng hóa có thể tăng cao hơn.
Tuy nhiên, tác động dự kiến chỉ là tạm thời. Các nhà kinh tế kỳ vọng tăng trưởng CPI sẽ ở mức trung bình khoảng 3% trong suốt năm 2022, điều này sẽ phụ thuộc vào việc bình thường hóa chuỗi cung ứng và giá năng lượng chững lại. Tuy nhiên, giá thuê nhà cao hơn, tăng trưởng tiền lương mạnh mẽ, các đợt Covid-19 tiếp theo và những hạn chế về nguồn cung kéo dài đều gây ra rủi ro ngược lại cho triển vọng lạm phát.
Lạm phát cao liên tục cũng có khả năng duy trì trở ngại cao đối với Tổng thống Joe Biden và các đảng viên Dân chủ để khôi phục gói chi tiêu và thuế trị giá khoảng 2 nghìn tỷ USD của họ, sau khi một nhà lập pháp quan trọng, Thượng nghị sĩ Tây Virginia Joe Manchin, phản đối một phần dự luật vì đà tăng của giá cả.
Tính riêng các tháng 12, chỉ số CPI ghi nhận mức tăng lớn nhất kể từ năm 1981. Môi trường lạm phát đã thay đổi rõ rệt vào năm 2021 so với năm trước khi nhu cầu giảm liên quan đến đại dịch đã dẫn đến mức tăng CPI năm dương lịch nhỏ nhất kể từ năm 2015.
Bloomberg