Ma thuật thị trường hay tâm lý học đám đông: Nắm bắt “Market sentiment” giúp bạn đi trước thị trường một bước như thế nào?

Cảm xúc là chìa khóa để thấu hiểu thị trường tài chính. Tuy nhiên, thật khó để đưa ra quyết định hợp lý dựa trên chúng. Ngay cả khi bạn tin chắc rằng bạn có thể đọc được cảm xúc của mình hoặc người đối diện, bạn có thể bị lạc lối khi cố gắng thấu hiểu cảm xúc của một đám đông. Và tâm lý thị trường là tổng hợp cảm xúc của hàng triệu Trader trên toàn thế giới.

Hành vi của đám đông hoạt động khác với cơ chế hành vi mỗi cá nhân độc lập. Phát hiện này không có gì mới mẻ và đã được mô tả kỹ trong cuốn sách kinh điển của nhà nhân chủng học người Pháp Gustave Le Bon năm 1895 "The Crowd: A Research of the Popular Mind". Tác giả nêu ra một số đặc điểm tâm lý học của đám đông: "bốc đồng, cáu kỉnh, không có khả năng suy luận, không có sự phán xét phê phán, sự phóng đại của cảm tính, và nhiều thứ khác."

Mọi nhà giao dịch đều biết tầm quan trọng của cảm xúc. Bạn có thể thấy nó trong biến động thị trường; bạn có thể thấy một số cổ phiếu được định giá quá cao so với các yếu tố cơ bản của công ty, trong khi một số khác thì bị định giá quá thấp.

Tâm lý thị trường là một trong ba đối tượng phân tích chính của bất kỳ chiến lược giao dịch nào:
- Phân tích kỹ thuật
- Phân tích cơ bản / Giao dịch theo Tin tức
- Phân tích tâm lý thị trường.

Phân tích tâm lý thị trường đối với Forex khó áp dụng hơn nhiều so với trên thị trường chứng khoán. Đó là lý do tại sao đa số Trader thường tập trung vào phân tích kỹ thuật.

Bò, Gấu và Big Boys
Hiểu được market sentiment sẽ cho bạn biết liệu đám đông đang lạc quan (bull market), thận trọng hay bi quan (bear market) về một loại tài sản hay tiền tệ. Xác định xu hướng hiện tại có thể giúp bạn dự đoán trạng thái của thị trường trong tương lai và sẽ mở ra các cơ hội giao dịch dựa trên “market sentiment”.

“Market sentiment” hoạt động trong tất cả các loại thị trường, tuy nhiên rất khó để đọc nó. Có những người chơi lớn (Big boys), chẳng hạn như các ngân hàng và quỹ đầu cơ, có thể giao dịch dựa trên “market sentiment” của đám đông trader không chuyên. Những Big Boys này thường đợi cho đến khi đám đông tập trung phần lớn vào một vị thế cụ thể - Long hoặc Short, và sử dụng thế mạnh của giao dịch khối lượng lớn để kích động một sự đảo ngược vị thế.

Đi theo hay đi ngược lại đám đông?
Có hai chiến lược có thể để sử dụng khi phân tích “market sentiment”. Bạn có thể cố gắng tham gia vào đám đông hoặc giao dịch chống lại nó. Chiến lược đầu tiên sẽ bao gồm các chiến thuật liên quan đến công cụ Fibonacci retracement, có thể giúp các nhà giao dịch kiếm lợi nhuận từ sóng điều chỉnh ngắn hạn của giá.

Chiến lược thứ hai xoay quanh việc việc xác định các mức hỗ trợ và kháng cự và xem xét tâm lý chung của thị trường để quyết định liệu một cú đột phá (break out) có thể xảy ra hay không.

Các đồng tiền trú ẩn an toàn đóng một vai trò quan trọng khi tâm lý thị trường trở nên cực đoan, hoặc trong điều kiện thị trường mà sự thiếu chắc chắn là quá lớn. USD, CHF hoặc JPY được coi là nơi trú ẩn tuyệt vời trong trường hợp có quá nhiều rủi ro. Khi giá trị của nhiều tài sản rủi ro dễ bay hơi trong một thị trường giảm giá, các nhà giao dịch có xu hướng tìm kiếm các loại tài sản an toàn này, khiến chúng tăng giá.

Hai cảm xúc chi phối market sentiment mạnh mẽ nhất
Lòng tham và nỗi sợ là những cảm xúc chi phối nhiều nhất tới các trader. Họ sợ mất tiền, hoặc muốn kiếm thêm tiền. Lòng tham tràn ngập ở đỉnh thị trường khi bong bóng được tạo ra, khi ngày càng có nhiều người mở cùng một vị trí mua trên một tài sản nóng, có thể là một công ty công nghệ, một loại tiền tệ của nền kinh tế đang phát triển nhanh hoặc một loại tiền điện tử mới. Một ví dụ gần đây nhất về bong bóng của Bitcoin năm 2017.

Mặt khác, nỗi sợ hãi chiếm lấy đám đông khi thị trường chạm đáy. Các trader đang hoảng loạn bán ra những tài sản được định giá thấp giá trị thực của một chúng. Một nhà đầu tư thông thái có thể nhìn thấy một cơ hội để mở một vị thế long trong những tình huống này. Tuy nhiên, giao dịch ngược với xu hướng luôn tiềm ẩn rủi ro cao.�

Làm thế nào để xác định lòng tham và nỗi sợ hãi của đám đông? Khi bạn thấy một xu hướng tăng tốc phá vỡ các mức kháng cự mới mà không có bất kỳ lời giải thích cơ bản nào hợp lý - không có thông tin quan trọng nào có thể biện minh cho nó - bạn có thể mong đợi sự tham lam đang tồn tại. Cơ chế tương tự xảy ra với nỗi sợ hãi. Nếu trong một xu hướng giảm, các mức hỗ trợ bị phá vỡ mà không có lý do rõ ràng, nỗi sợ hãi có thể đang đạt đỉnh.

Đừng trở thành “Dumb money”
"Dumb money" là thuật ngữ ám chỉ đám đông các trader nhỏ lẻ nghiệp dư, những người thực hiện các lệnh giao dịch phổ biến và dễ đoán nhất. Khi hầu hết đám đông đều suy nghĩ theo một hướng và đặt mình vào cùng một vị thế, đó là khi thị trường dễ bị tổn thương.

Forex - một thị trường nơi mà các nhà giao dịch cá nhân cạnh tranh với các ngân hàng lớn nhất để kiếm lời, đây cũng là nơi dễ bị ảnh hưởng bởi tâm lý thị trường. Cả những người giao dịch tổ chức lớn và những người giao dịch cá nhân thông minh đều có thể nhìn thấy "dumb money" đang ở đâu. Khi có thời điểm thích hợp, những Big Boys này sẽ mở một vị trí ngược lại và thu lợi nhuận. Bạn có thể tìm thấy các chỉ số cho thấy số đông nhà giao dịch đang có vị thế long hay short trên nhiều trang web, ví dụ như https://www.myfxbook.com/community/outlook. Nó cũng chỉ ra rằng thị trường hầu như luôn luôn đột ngột đi theo hướng ngược lại nhanh chóng quét sạch tài khoản của các “dumb money”.

Đừng quá tự tin
Tâm lý thị trường rất dễ đọc được nếu bạn nhìn lại mọi thứ khi nó đã qua. Ngay cả khi bạn mới bắt đầu giao dịch, bạn có thể dễ dàng nhận ra sự tham lam phi lý sau khi một bong bóng vỡ. Tuy nhiên, tại thời điểm bong bóng đang bùng nổ, hầu như không ai nhận ra nó, ngay cả những trader khôn ngoan và giàu kinh nghiệm nhất. Thật khó để kiếm lợi trực tiếp từ long tham và nỗi sợ hãi của đám đông. Ngay cả khi bạn có thể đọc chính xác sentiment trong quá khứ và hiện tại, bạn cần phải biết tâm trạng của các nhà giao dịch khác sẽ như thế nào vào ngày mai. Một sự lặp lại kịch bản của ngày hôm trước là hiếm khi xảy ra.

Vậy chiến lược giao dịch theo market sentiment tốt nhất là gì?
Hãy tránh xa nó ! Nếu bạn không sử dụng các công cụ phân tích kỹ thuật phổ biến nhất và không giao dịch ngược xu hướng, bạn có thể tránh các động thái rủi ro nhất. Nếu bạn không muốn trở thành "dumb money", bạn có thể tập trung vào phát triển một chiến lược giao dịch hiệu quả. Bạn không cần phải biết "dumb money" sẽ làm gì, tất cả những gì bạn cần biết là trong thời điểm hiện tại "dumb money" đang ở đâu.

Kết.
Không có phương pháp nào là tốt nhất để nắm bắt market sentiment. Dự đoán sentiment trong tương lai là một công việc rủi ro, đó là lý do tại sao tránh nghĩ về nó có thể là điều tốt nhất cho bạn. Làm như vậy bạn có thể phát triển một chiến lược giao dịch bền vững, với sự pha trộn đúng đắn của phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản.

Nice weekend!

(Uông Quang)