Nga bên bờ vực vỡ nợ lần đầu tiên trong hơn 100 năm!
Nguyễn Vũ Phương Nam
Junior Analyst
Nga có thể sẽ vỡ nợ nước ngoài lần đầu tiên trong hơn một thế kỷ, sau khi thời gian ân hạn đối với hai khoản thanh toán trái phiếu quốc tế hết hiệu lực vào đêm Chủ nhật.
Các khoản thanh toán lãi suất tổng cộng 100 triệu USD đã đến hạn vào ngày 27/5 và phải tuân theo thời kỳ ân hạn sẽ hết vào đêm Chủ nhật. Một số phương tiện truyền thông đã đưa tin rằng các trái chủ vẫn chưa nhận được các khoản thanh toán, sau khi Nga cố gắng thanh toán bằng đồng Rúp đã bị chặn bởi các lệnh trừng phạt quốc tế.
Các biện pháp trừng phạt do các cường quốc phương Tây áp đặt nhằm đáp trả cuộc xâm lược vô cớ của Nga vào Ukraine, cùng với các biện pháp đáp trả từ Moscow, đã loại đất nước này khỏi hệ thống tài chính toàn cầu, nhưng cho đến nay Điện Kremlin vẫn cố gắng tìm cách để có được khoản thanh toán cho các trái chủ.
Tuy nhiên, những nỗ lực để lách các lệnh trừng phạt đã giáng một đòn mạnh hơn nữa vào cuối tháng 5, khi Bộ Ngân khố Hoa Kỳ cho phép khoản miễn trừ chính hết hạn. Việc từ bỏ trước đây đã cho phép ngân hàng trung ương của Nga xử lý các khoản thanh toán cho các trái chủ bằng USD thông qua các ngân hàng Hoa Kỳ và quốc tế.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nga Anton Siluanov đã gợi ý hồi đầu tháng rằng Nga có thể đã tìm thấy một phương tiện thanh toán khác. Moscow chuyển 100 triệu USD tiền Rúp cho các trái chủ trong nước, nhưng hai trái phiếu được đề cập không tuân theo điều khoản Rúp cho phép chuyển đổi thanh toán bằng đồng nội tệ ở nước ngoài.
Reuters đưa tin vào đầu ngày thứ Hai rằng một số trái chủ của Nga ở Đài Loan đã không nhận được khoản thanh toán lãi suất đến hạn vào ngày 27/5, cho thấy rằng Nga có thể sắp vỡ nợ nước ngoài đầu tiên kể từ năm 1918, mặc dù có nhiều tiền mặt và sẵn sàng chi trả.
Siluanov đã nói rằng việc chặn các khoản thanh toán không phải là một sự vỡ nợ thực sự, mà thường là do không sẵn lòng hoặc không có khả năng thanh toán, và gọi tình huống này là một “trò hề”.
Các khoản thanh toán 2 tỷ USD nữa sẽ đến hạn trước cuối năm, mặc dù một số trái phiếu phát hành sau năm 2014 được phép thanh toán bằng đồng Rúp hoặc các loại tiền tệ thay thế khác, dựa theo hợp đồng.
Mặc dù các tín hiệu cho thấy rằng các khoản thanh toán đã thực sự bị ngăn chặn bởi các lệnh trừng phạt quốc tế, có thể mất một thời gian để xác nhận việc vỡ nợ.
Nhiều thập kỷ vỡ nợ?
Timothy Ash, chiến lược gia cao cấp về thị trường mới nổi tại Bluebay Asset Management, cho biết mặc dù việc vỡ nợ có thể không ảnh hưởng nhiều đến thị trường ngay lập tức, nhưng trái phiếu có thời hạn dài hơn của Nga đang giao dịch ở mức 130 xu trước khi cuộc xâm lược xảy ra đã giảm xuống còn từ 20 đến 30 xu, và hiện đang giao dịch ở mức vỡ nợ.
“Nhưng khoản vỡ nợ này rất quan trọng vì nó sẽ ảnh hưởng đến xếp hạng tín nhiệm, khả năng tiếp cận thị trường và chi phí tài chính của Nga trong nhiều năm tới. Và điều quan trọng ở đây, do Bộ Tài chính Hoa Kỳ buộc Nga rơi vào tình trạng vỡ nợ, Nga sẽ chỉ có thể thoát khỏi tình trạng vỡ nợ khi Bộ Tài chính Hoa Kỳ bật đèn xanh cho những người nắm giữ trái phiếu để đàm phán các điều khoản với các chủ nợ nước ngoài của Nga. "
Ash cho rằng quá trình này có thể mất nhiều năm hoặc nhiều thập kỷ, ngay cả trong trường hợp không đạt được thỏa thuận ngừng bắn, có nghĩa là khả năng tiếp cận nguồn tài chính nước ngoài của Nga sẽ vẫn bị hạn chế và nước này sẽ phải đối mặt với chi phí vay nợ cao hơn trong một thời gian dài sắp tới.
Ông lập luận rằng các nguồn tài chính thay thế của Nga bên ngoài phương Tây, chẳng hạn như các ngân hàng Trung Quốc, cũng sẽ khó nhìn xa hơn về việc vỡ nợ.
Ash nói: “Nó chỉ làm cho việc cho vay của Nga trở nên khó khăn hơn nhiều, vì vậy mọi người sẽ tránh Nga. Và điều đó có nghĩa là đầu tư thấp hơn, tăng trưởng thấp hơn, mức sống thấp hơn, chảy máu vốn và chất xám, và một vòng tròn suy giảm luẩn quẩn đối với nền kinh tế Nga ”.
Cho đến nay, Nga đã thực hiện thành công các biện pháp kiểm soát vốn hỗ trợ đồng Rúp và tiếp tục mang lại nguồn thu đáng kể từ xuất khẩu năng lượng do giá dầu và khí đốt tăng cao.
Tuy nhiên, Ash gợi ý rằng quá trình chuyển đổi carbon và thúc đẩy sự đa dạng hóa của phương Tây khỏi năng lượng và hàng hóa của Nga có nghĩa là “con ngỗng vàng này sẽ được nấu chín từ hai đến ba năm sau đó”.
“Vì vậy, trong 2-3 năm tới, Nga phải đối mặt với sự sụt giảm doanh thu xuất khẩu, hầu như không có khả năng tiếp cận nguồn tài chính quốc tế vì các lệnh trừng phạt và vỡ nợ,” ông nói.
“Trong khi đó, với phần lớn quân đội của Putin đã bị tiêu diệt ở Ukraine, ông sẽ đấu tranh để tài trợ cho việc tái thiết quân đội vì mong muốn duy trì cạnh tranh với NATO.”
Ash cho rằng việc chuyển hướng các nguồn lực ra khỏi tiêu dùng và sang đầu tư quân sự có thể dẫn đến viễn cảnh “suy tàn” cho nước Nga.
CNBC