ECB, ngân hàng trung ương của 19 quốc gia sử dụng đồng tiền chung Euro, đã gây bất ngờ cho thị trường khi tăng lãi suất lên 50 điểm cơ bản, đưa lãi suất tiền gửi về 0. Các nhà kinh tế đã kỳ vọng mức tăng ít hơn 25 điểm cơ bản.

“Hội đồng thống đốc đánh giá rằng mức tăng lãi suất này là phù hợp để có một bước tiến lớn đầu tiên trên con đường bình thường hóa chính sách lãi suất”, ECB cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Năm.

ECB đã giữ nguyên lãi suất ở mức thấp lịch sử kể từ năm 2014, khi họ đối mặt với cuộc khủng hoảng nợ công và đại dịch coronavirus.

Đồng Euro đã tăng lên mức cao trong phiên khi có tin tức về việc tăng lãi suất cao hơn, giao dịch ở mức 1.0257 USD. Lợi suất trái phiếu Ý kỳ hạn 10 năm cũng tăng theo, tiếp tục đà tăng sau khi biến động với tin từ chức của Thủ tướng Mario Draghi vào thứ Năm.

ECB cũng cho biết động thái này “sẽ hỗ trợ việc lạm phát quay trở lại mục tiêu trung hạn của Hội đồng thống đốc bằng cách duy trì kỳ vọng lạm phát và đảm bảo các điều kiện để đạt được mục tiêu lạm phát trong trung hạn.” Mục tiêu lạm phát của ECB là 2%.

ECB trước đó đã báo hiệu rằng họ sẽ tăng lãi suất vào tháng 7 và tháng 9 khi giá cả tiêu dùng tiếp tục tăng, nhưng không rõ liệu nó có đưa lãi suất về 0 hay không. Lãi suất tiền gửi của ECB hiện là 0%, lãi suất hoạt động tái cấp vốn chính là 0.5% và cơ sở cho vay cận biên là 0.75%.

Seema Shah, chiến lược gia trưởng tại Principal Global Investors, cho biết rằng ECB không thắt chặt chính sách của mình trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ “và chắc chắn không kèm theo những nụ cười ăn mừng.”

“Nền kinh tế khu vực EU đang có dấu hiệu chậm lại nghiêm trọng, đối mặt đồng thời với cú sốc lạm phát đình trệ (khi lạm phát cao và tăng trưởng thấp) hoàn toàn nằm ngoài tầm kiểm soát và cuộc khủng hoảng chính trị ở Ý mà có thể dẫn đến một tình thế khó khăn về rủi ro chủ quyền”, bà cho biết thêm “không có Ngân hàng Trung ương lớn nào ở vị thế tồi tệ như ECB.”

Carsten Brzeski, người đứng đầu bộ phận vĩ mô toàn cầu tại ING ở Đức, cho biết: “Lần đầu tiên kể từ năm 2011, Ngân hàng đã tăng lãi suất một cách mạnh mẽ. Việc nâng lãi suất lên 50 điểm cơ bản và định hướng chính sách nhẹ nhàng cho thấy một loạt các đợt tăng lãi suất của ECB sẽ dừng lại nhanh chóng”.

Lạm phát gia tăng

Lạm phát vào tháng 6 cho thấy mức cao kỷ lục 8.6%. Tuy nhiên, một số nhà đầu tư nghi ngờ về các động thái của ECB khi họ nhận định về một cuộc suy thoái vào cuối năm nay. Vào tháng 6, ECB dự đoán tỷ lệ lạm phát là 6.8% trong cả năm nay và 3.5% vào năm 2023. Về tăng trưởng, ngân hàng trung ương ước tính GDP trong năm nay và năm tới là 2.1%.

Một trong những vấn đề lớn nhất trong tương lai là liệu Nga có cắt hoàn toàn nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên cho châu Âu hay không. Moscow đã bị cáo buộc vũ khí hóa nhiên liệu hóa thạch khi EU áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với Điện Kremlin vì cuộc tấn công ở Ukraine.

Các dòng khí đốt tự nhiên đã giảm khoảng 60% kể từ tháng 6 và một đường ống quan trọng, Nord Stream 1, đã tiếp tục hoạt động vào thứ Năm sau khi bảo trì - mặc dù công suất giảm.

Ủy viên phụ trách các vấn đề kinh tế châu Âu Paolo Gentiloni đã nói rằng việc cắt giảm hoàn toàn nguồn cung từ Moscow, với việc châu Âu phụ thuộc rất nhiều vào các hydrocacbon của Nga, có thể đẩy khu vực đồng Euro vào cuộc suy thoái trong năm nay.

Bà Lagarde cho biết rằng “việc kéo dài cuộc chiến ở Ukraine vẫn là một rủi ro khiến tăng trưởng giảm, đặc biệt là nếu nguồn cung năng lượng từ Nga bị gián đoạn dẫn đến việc phân phối theo định mức cho các công ty và hộ gia đình”.

Ủy ban châu Âu, cơ quan điều hành của EU, hôm thứ Tư đề nghị các quốc gia EU nên giảm tiêu thụ khí đốt ít nhất 15% cho đến tháng 3 để họ có thể đối phó với nguồn cung ít hơn từ Nga trong mùa đông này.

Công cụ chống phân mảnh

Trong khi đó, hôm thứ Năm, các nhà đầu tư chú ý đến công cụ chống phân mảnh mới của ECB, nhằm hỗ trợ những quốc gia mắc nợ cao như Ý.

Ngân hàng trung ương gọi công cụ mới này là TPI (Transmission Protection Instrument). Nó có thể chống lại “các động lực thị trường không chính đáng, gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với việc truyền tải chính sách tiền tệ trên toàn khu vực đồng Euro”.

“Quy mô mua TPI phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các rủi ro phải đối mặt với việc truyền tải chính sách”, ECB nói thêm.

Thông tin chi tiết được công bố sau đó vào thứ Năm cho thấy công cụ này có thể được sử dụng khi các quốc gia trải qua chi phí đi vay tăng cao. Điều kiện chính là họ sẽ tuân thủ “các chính sách kinh tế vĩ mô và tài khóa lành mạnh, bền vững”.

Kỳ vọng chỉ ra một số điều kiện giữa việc thực hiện cải cách nghiêm ngặt trong nước và đủ điều kiện cho công cụ mới này. Điều này trở nên đặc biệt quan trọng trong bối cảnh chính trị Ý, nơi các cuộc bầu cử dự kiến ​​sẽ diễn ra vào mùa thu sau khi Thủ tướng Mario Draghi từ chức vào sáng thứ Năm.

ECB cũng tuyên bố rằng việc mua sẽ tập trung vào các tài sản của khu vực công với thời gian đáo hạn từ 1 đến 10 năm. Họ nói thêm: “Việc mua chứng khoán của khu vực tư nhân có thể được xem xét, nếu thích hợp.”