Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết Mỹ sẽ thúc đẩy bình thường hóa quan hệ giữa Ả-rập Saudi và Israel, đồng thời khẳng định việc đạt được thỏa thuận giữa 2 nước là ưu tiên hàng đầu của chính quyền Mỹ.

Ông Blinken đang có chuyến thăm đầu tiên tới Ả-rập Saudi với tư cách ngoại trưởng, trong bối cảnh hai nước đang tìm cách hàn gắn lại mối quan hệ sau khi Washington cảnh báo cắt viện trợ quân sự cho vương quốc này vì quyết định cắt giảm sản lượng dầu vào năm ngoái.

Trước đó, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã đe dọa sẽ cô lập Ả-rập Saudi và thái tử Mohammed bin Salman, sau vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi của Ả-rập Saudi năm 2018 và cuộc chiến ở Yemen.

Tuy nhiên, gần đây, Mỹ đã ca ngợi Riyadh vì đã rút khỏi Yemen và vì những nỗ lực trong việc trở thành trung gian hòa giải để chấm dứt giao tranh ở Sudan.

Thỏa thuận bình thường hóa giữa Ả-rập Saudi và Israel sẽ đi ngược với hiệp định năm 2020 mà tổng thống Donald Trump giám sát giữa Israel, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và ba quốc gia Ả Rập khác.

“Tôi nghĩ đây sẽ là một bước tiến quan trọng … và nó đang là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi,” Blinken nói trong cuộc họp báo với ngoại trưởng Ả Rập Xê Út ở Riyadh, đề cập đến việc bình thường hóa quan hệ giữa Ả Rập Xê Út và Israel.

Nhưng Ả Rập Xê Út đã từ chối, công khai nói rằng trước tiên vương quốc cần Israel nhượng bộ người Palestine.

“Chúng tôi tin rằng bình thường hóa là vì lợi ích của khu vực, rằng nó sẽ mang lại lợi ích đáng kể cho tất cả, nhưng điều này không tìm ra con đường dẫn đến hòa bình cho người dân Palestine… Thỏa thuận bình thường hóa nào cũng có hạn chế của nó”, Ngoại trưởng Saudi Arabia, Hoàng tử Faisal bin Farhan al-Saud phát biểu trong cuộc họp báo.

Trong chuyến thăm ba ngày của mình, ông Blinken đã tìm cách giảm tỏa xung đột với Ả Rập Saudi, bao gồm cả về mối quan hệ giữa vương quốc này với Trung Quốc và Syria. Các quan chức cấp cao khác của Hoa Kỳ, bao gồm cả cố vấn an ninh quốc gia của tổng thống Biden, Jake Sullivan, cũng đã đến thăm Ả Rập Saudi trong những tháng gần đây.

Các nguồn tin riêng của Saudi, phương Tây và châu Âu cho biết khó có thể đạt được một bước đột phá trong mối quan hệ với Israel trong tương lai gần. Các nguồn tin của Saudi cho biết cả Israel và Mỹ đều không sẵn sàng cung cấp cho Ả Rập Saudi những gì họ muốn để ký kết thỏa thuận, bao gồm cả những nhượng bộ đối với người Palestine và hợp tác quân sự.

Vương quốc này cũng đang tìm kiếm sự giúp đỡ của Hoa Kỳ trong việc xây dựng một nhà máy hạt nhân dân sự, nhưng Washington đã từ chối các điều kiện của Saudi về uranium.

Cả hai nhà ngoại giao đều không nghiêm trọng hóa vấn đề quan hệ giữa Ả Rập Saudi với Trung Quốc sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến thăm Ả Rập Saudi vào tháng 12. Chuyến thăm diễn ra vài tháng sau khi ông Biden tham dự một hội nghị thượng đỉnh ở vương quốc này và tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ không từ bỏ khu vực này vì Trung Quốc, Iran hay Nga.

“Chúng tôi không yêu cầu bất kỳ ai lựa chọn giữa Mỹ và Trung Quốc,” Blinken nói. “Chúng tôi chỉ đơn giản là cố gắng chứng minh những lợi ích của việc hợp tác với chúng tôi.”

Blinken cũng cho biết những điểm chung giữa chính quyền của ông và Saudi Arabia về vấn đề Syria. Đất nước và nhà lãnh đạo Bashar al-Assad của họ đã bị tẩy chay kể từ khi cuộc nội chiến ở Syria nổ ra vào năm 2011, nhưng đã được tái gia nhập Liên đoàn Ả Rập vào tháng trước sau cuộc vận động hành lang của Ả-rập Saudi.

Ông nói: “Chúng tôi sẽ không tham gia vào việc bình thường hóa quan hệ với Assad… Nhưng vì các mục tiêu của 2 bên gần như giống nhau nên tôi nghĩ sẽ hợp tác hơn.. chúng tôi sẽ xem liệu chúng tôi có thể đạt được tiến bộ nào đó hay không.”