Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida cho biết ông sẽ từ chức lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do vào tháng 9, chấm dứt nhiều tháng đồn đoán sau bê bối chính trị và vấn đề chi phí sinh hoạt tăng cao trong thời kì ông nắm quyền.

Tại một cuộc họp báo vào thứ Tư, Kishida cho biết ông sẽ không tái tranh cử vị trí thủ tưởng Nhật Bản vào tháng tới.

"Nhật Bản tiếp tục phải đối mặt với những tình huống khó khăn trong và ngoài nước. Điều cực kỳ quan trọng là chúng ta phải giải quyết những vấn đề này một cách cứng rắn", Kishida cho biết. "Bước đầu tiên và rõ ràng nhất để chứng minh rằng Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền (LPD) đang thay đổi là tôi phải từ chức".

Sự thay đổi này diễn ra vào thời điểm quan trọng đối với Nhật Bản, quốc gia đã đảm nhận vai trò quốc phòng mạnh mẽ hơn ở Thái Bình Dương và tăng cường hợp tác an ninh với Mỹ trước sự trỗi dậy của Trung Quốc.

Nền kinh tế của đất nước này cũng bắt đầu thoát khỏi chiến dịch chống giảm phát và tăng trưởng thấp kéo dài hàng thập kỷ, trong khi thị trường chứng khoán đã trở thành điểm đến ưa thích của các nhà đầu tư tìm kiếm giải pháp thay thế cho Trung Quốc trong bối cảnh rủi ro địa chính trị gia tăng.

Nhưng nhiệm kỳ thủ tướng kéo dài ba năm của Kishida bị cản trở bởi tỷ lệ chấp thuận thấp, phần lớn là do vụ bê bối tài trợ chính trị buộc ông phải sa thải bốn bộ trưởng nội các vào năm 2023.

Vào tháng 2, một cuộc khảo sát của tờ báo Mainichi cho thấy chỉ có 14% cử tri chấp thuận hiệu suất hoạt động của chính quyền ông, thấp hơn nhiều so với mức 30% đã khiến các thủ tướng Nhật Bản trước đây mất chức.

Các nhà phân tích chính trị cho rằng Kishida được lên Thủ tướng là do sự yếu kém của các đảng đối lập của Nhật Bản và sự thiếu hụt những Đảng viên có thể cạnh tranh với ông trong LDP.

Quyết định của Kishida gây bất ngờ trong LDP, những nhân vật cấp cao trước đó đã tin chắc rằng ông có ý định tái tranh cử.

Kishida cho biết quyết định của ông dựa trên nhu cầu khôi phục lòng tin vào chính trị và người kế nhiệm lý tưởng sẽ là người có tư tưởng cải cách.

"Lòng tin vào chính trị và lòng tin của người dân là rất quan trọng", ông nói với các phóng viên. "Chỉ bằng cách lấy lại sự hiểu biết và lòng tin của công chúng, chúng ta mới có thể tiến lên phía trước và đây là lý do tại sao LDP phải thay đổi".

Bằng cách rút khỏi cuộc bầu cử lãnh đạo, Kishida đã mở đường cho nhiều ứng cử viên cạnh tranh cho vị trí này.

Các nhà phân tích chính trị suy đoán về người kế nhiệm có khả năng nhất của ông tập trung vào cựu bộ trưởng thương mại Toshimitsu Motegi, 68 tuổi, cựu bộ trưởng quốc phòng Shigeru Ishiba, 67 tuổi và cựu bộ trưởng ngoại giao Taro Kono, 61 tuổi.

"Điều quan trọng là phải thể hiện một bộ mặt mới của LDP trong cuộc đua giành vị trí lãnh đạo này", Kishida cho biết.

Masatoshi Honda, một nhà phân tích chính trị và học giả, cho biết chiều sâu của những khó khăn của LDP sẽ dẫn đến việc những ứng cử viên mà thông thường không được coi là có khả năng tranh cử sẽ tham gia vào cuộc đua này.

Sự bất mãn của công chúng đối với LDP không chỉ giới hạn ở các lãnh đạo cấp cao mà còn lan rộng đến toàn bộ đảng cầm quyền. Masatoshi Honda, một nhà phân tích chính trị, nhận định rằng ngay cả khi có một người mới giành chiến thắng trong cuộc bầu cử lãnh đạo LDP, việc khôi phục niềm tin và sự ủng hộ từ công chúng đối với đảng sẽ rất khó khăn.

Một ứng cử viên trẻ tuổi có thể là Takayuki Kobayashi, 49 tuổi, tốt nghiệp Trường Harvard Kennedy, người được ghi nhận là đã thể hiện sự vững vàng khi giữ chức bộ trưởng an ninh kinh tế từ năm 2021-22.

Bất kỳ ai được bầu làm lãnh đạo LDP sẽ chịu trách nhiệm đưa đảng này tham gia vào cuộc tổng tuyển cử với hạn chót là vào cuối tháng 10/2025.

Các giám đốc điều hành doanh nghiệp đang thắc mắc liệu nhà lãnh đạo LDP tiếp theo có đủ kinh nghiệm và cứng rắn để đối phó với những thách thức quốc tế hay không, bao gồm cả một Trung Quốc ngày càng quyết đoán và khả năng Donald Trump tái đắc cử làm tổng thống Mỹ.

Kishida đã lên nắm quyền vào tháng 10/2021 với lời hứa thiết lập một "Chủ nghĩa tư bản mới". Thất bại ban đầu của ông trong việc giải thích đầy đủ các kế hoạch phân phối lại của cải đã dẫn đến sự sụp đổ nhanh chóng trên thị trường chứng khoán Tokyo được gọi là "Cú sốc Kishida".

Nhưng trong nhiệm kỳ ba năm của ông, cũng có một số thành tựu mà những người tiền nhiệm của ông đã không đạt được, bao gồm cả việc tăng chi tiêu quốc phòng mang tính bước ngoặt của Nhật Bản vào năm 2022, từng bước tăng ngân sách quân sự từ khoảng 1% GDP lên khoảng 2% trong 5 năm. Những nỗ lực của Kishida nhằm thuyết phục các tập đoàn Nhật Bản tăng lương cũng đã mang lại thành quả. Các cuộc đàm phán về tiền lương trong năm nay vào tháng 3 đã giúp tăng trưởng lương đạt mức lớn nhất kể từ năm 1991 cho người lao động tại các công ty lớn. Đại sứ Mỹ tại Nhật Bản, Rahm Emanuel, đã ca ngợi Kishida vì đã làm việc với Tổng thống Biden để cải thiện mối quan hệ giữa Mỹ và Nhật Bản. Cụ thể, Kishida đã giúp chuyển đổi quan hệ từ việc chỉ bảo vệ liên minh sang việc mở rộng và tăng cường liên minh.