Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 đã phá vỡ mối liên hệ giữa tăng trưởng kinh tế và lạm phát. Điều này làm giảm khả năng của trái phiếu trong việc bù đắp tổn thất từ cổ phiếu, khiến chiến lược phân bổ 60% vào cổ phiếu và 40% vào tài sản cố định trở nên kém hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư.

Các chuyên gia kinh tế của Morgan Stanley dự đoán rằng tăng trưởng, lạm phát và lãi suất sẽ bắt đầu hạ nhiệt trong năm nay và năm tới. Đây là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế toàn cầu cuối cùng cũng vượt qua được giai đoạn chính sách tiền tệ bị chi phối bởi COVID-19 và hậu quả của nó. Điều này sẽ giúp tái cân bằng mối tương quan giữa cổ phiếu và trái phiếu, đồng thời khôi phục sức hấp dẫn của danh mục đầu tư 60/40, ít nhất là trong ngắn hạn.

Tuy nhiên, trong dài hạn, nhiều yếu tố sẽ khiến nhà đầu tư phải cân nhắc lại cách thức đa dạng hóa danh mục của mình. Đó là sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo tạo sinh, xu hướng áp dụng năng lượng tái tạo ngày càng tăng, và thế giới đang chuyển dần sang trật tự đa cực. Bên cạnh đó, tuổi thọ trung bình toàn cầu ngày càng cao sẽ tác động mạnh mẽ đến thị trường trái phiếu trong những thập kỷ tới, khi dân số già hóa ngày càng tìm kiếm các biện pháp bảo vệ trước biến động, dù điều này có thể đồng nghĩa với lợi nhuận thấp hơn.

Serena Tang, Trưởng bộ phận Chiến lược Đầu tư Toàn cầu của Morgan Stanley nhận định: "Những lo ngại về chiến lược 60/40 phổ biến không phải là vô căn cứ, nhưng có thể đã bị phóng đại. Tuy vậy, cách chúng ta xác định tỷ lệ phù hợp giữa cổ phiếu và trái phiếu để đạt được sự đa dạng hóa, ổn định và lợi nhuận tốt có lẽ cần phải thay đổi."

Dưới đây là những điểm mà Tang cho rằng nhà đầu tư nên lưu ý:

Danh mục đầu tư 60/40 là gì?

Chiến lược 60/40 bắt nguồn từ công trình nghiên cứu đột phá về lý thuyết danh mục đầu tư hiện đại của nhà kinh tế học người Mỹ Harry Markowitz vào những năm 1950. Lý thuyết này cho rằng nhà đầu tư nên đa dạng hóa tài sản của mình bằng cách kết hợp giữa các khoản đầu tư rủi ro cao - lợi nhuận cao và các khoản đầu tư rủi ro thấp - lợi nhuận thấp, dựa trên hoàn cảnh cụ thể của từng người.

Mặc dù một danh mục đầu tư với tỷ lệ 40% trái phiếu và 60% cổ phiếu có thể mang lại lợi nhuận thấp hơn so với danh mục toàn cổ phiếu, sự đa dạng hóa này thường giúp giảm biến động lợi nhuận - nghĩa là tăng độ tin cậy. Điều này chỉ đúng khi không có mối tương quan mạnh giữa lợi nhuận từ cổ phiếu và trái phiếu (lý tưởng nhất là khi có tương quan âm, tức là lợi nhuận trái phiếu tăng trong khi lợi nhuận cổ phiếu giảm).

Để chiến lược 60/40 hiệu quả, trái phiếu phải ít biến động hơn cổ phiếu, đồng thời tăng trưởng kinh tế và lạm phát phải biến động cùng chiều. Thông thường, cùng một động lực tăng trưởng kinh tế thúc đẩy cổ phiếu tăng giá cũng sẽ đẩy lạm phát lên cao và khiến lợi suất trái phiếu giảm. Ngược lại, trong thời kỳ suy thoái, cổ phiếu sụt giảm và lạm phát thấp, đẩy giá trái phiếu lên cao.

Liệu danh mục đầu tư 60/40 vẫn còn phù hợp?

Trong nhiều thập kỷ, các mô hình thúc đẩy chiến lược 60/40 vẫn giữ vững hiệu quả. Tuy nhiên, chính sách tiền tệ ứng phó với tác động của COVID-19 và hậu quả của nó đã phá vỡ mối tương quan giữa tăng trưởng và lạm phát.

Đầu tiên, các ngân hàng trung ương trên thế giới bắt đầu cắt giảm lãi suất mạnh mẽ, trong khi chính phủ tăng cường chi tiêu để hỗ trợ nền kinh tế. Hai năm sau, để đối phó với áp lực lạm phát, các nhà hoạch định chính sách bắt đầu tăng lãi suất, trong khi chính sách tài khóa vẫn tương đối nới lỏng. Tất cả những điều này dẫn đến sự gia tăng đột biến trong biến động trái phiếu và kéo lợi suất trái phiếu xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ, làm giảm khả năng bảo vệ trước sự sụt giảm của cổ phiếu.

Hiện nay, với kỳ vọng lãi suất tại Mỹ sẽ bắt đầu giảm trong năm nay, mối tương quan giữa tăng trưởng và lạm phát có thể sẽ dần trở lại bình thường, và biến động trái phiếu cũng có khả năng giảm xuống.

Tang nhận định: "Trong ngắn hạn, danh mục đầu tư cân bằng truyền thống giữa cổ phiếu và trái phiếu có thể vẫn phù hợp với nhà đầu tư. Miễn là trái phiếu vẫn ít rủi ro hơn cổ phiếu và dữ liệu hiện tại cho thấy điều này vẫn đúng - trái phiếu sẽ tiếp tục là công cụ đa dạng hóa hiệu quả trong danh mục đầu tư kết hợp cổ phiếu và tài sản cố định."

Tìm kiếm sự cân bằng phù hợp

Trong dài hạn, hiệu quả của chiến lược 60/40 sẽ phụ thuộc vào mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và lạm phát. Mối quan hệ này sẽ chịu ảnh hưởng lớn từ trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo, xu hướng thế giới đa cực và các xu hướng tuổi thọ.

Trí tuệ nhân tạo tạo sinh được ví như sự ra đời của Internet hay điện thoại thông minh. Công nghệ này dự kiến sẽ tái định hình thị trường lao động, làm gián đoạn các ngành nghề hiện tại, tạo ra những nghề mới và thúc đẩy hoạt động kinh tế.

Tang giải thích: "Sự phổ biến của công nghệ tác động như một cú sốc cung, thúc đẩy tăng trưởng và thường làm giảm lạm phát trong ngắn hạn. Nói cách khác, mối tương quan giữa tăng trưởng và lạm phát có thể một lần nữa trở nên nghịch đảo, và tương quan giữa lợi nhuận cổ phiếu và trái phiếu sẽ lại trở nên tích cực, mặc dù trong trường hợp này, cả cổ phiếu và trái phiếu đều có thể hoạt động tốt."

Trong dài hạn, năng lượng tái tạo có thể giúp giảm chi phí năng lượng và tăng năng suất, mang lại tăng trưởng mà không làm tăng lạm phát. Vì vậy, giống như trí tuệ nhân tạo, cả cổ phiếu và trái phiếu đều có thể mang lại lợi nhuận cao. Tuy nhiên, các yếu tố khác như việc chính phủ đầu tư vào cơ sở hạ tầng xanh hoặc xu hướng khu vực hóa gia tăng có thể làm thay đổi mối tương quan lịch sử giữa cổ phiếu và trái phiếu.

Nếu thị trường trái phiếu cần thời gian dài hơn để ổn định và mối tương quan giữa lợi nhuận cổ phiếu và trái phiếu giảm chậm, nhà đầu tư có thể cân nhắc điều chỉnh tỷ lệ cổ phiếu - trái phiếu trong danh mục đầu tư. Việc tăng tỷ trọng cổ phiếu có thể mang lại sự cân bằng tốt hơn giữa rủi ro và lợi nhuận.

Tang kết luận: "Nhìn chung, với những thay đổi lớn trong mối tương quan vốn là nền tảng của chiến lược 60/40 truyền thống, chúng tôi cho rằng nhà đầu tư nên xem xét các công cụ đa dạng hóa khác ngoài trái phiếu chính phủ để xây dựng danh mục đầu tư đa tài sản linh hoạt hơn."