Trong hội nghị thượng đỉnh tại Brussels, lãnh đạo của 27 quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) sẽ hội đàm cùng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy. Trước đó, Hungary đã từ chối ủng hộ tuyên bố ủng hộ Kiev.

Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh những quyết định chính sách quốc phòng mang tính đột phá xuất hiện, xuất phát từ nỗi lo sợ rằng Nga - được tiếp thêm sức mạnh từ cuộc chiến ở Ukraine - có thể tấn công một quốc gia EU tiếp theo và châu Âu không thể dựa vào Mỹ để được cứu viện.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khẳng định cam kết của ông đối với liên minh an ninh NATO. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng châu Âu phải gánh vác nhiều trách nhiệm hơn về an ninh của chính mình và ông trước đây đã từng ám chỉ rằng Mỹ sẽ không bảo vệ một đồng minh NATO nếu họ không chi đủ cho quốc phòng.

Quyết định của ông thay đổi từ lập trường ủng hộ Ukraine mạnh mẽ sang thái độ hòa giải hơn với Moscow đã làm người châu Âu hết sức lo ngại, khi họ xem Nga là mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh của mình.

Trong bài phát biểu với người dân Pháp vào đêm trước Hội nghị thượng đỉnh, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã bày tỏ về cuộc chiến ở Ukraine, "Tôi muốn tin rằng Hoa Kỳ sẽ đứng về phía chúng tôi. Nhưng chúng tôi vẫn sẽ phải sẵn sàng nếu điều đó không xảy ra."

Tổng thống Macron tuyên bố Pháp sẵn sàng thảo luận về việc mở rộng sự bảo vệ từ kho vũ khí hạt nhân của mình cho các đối tác châu Âu.

Các đảng phái đang chuẩn bị thành lập chính phủ mới của Đức đã thống nhất nới lỏng giới hạn vay nợ, nhằm tăng ngân sách quốc phòng thêm hàng tỷ EUR.

Đồng thời, Ủy ban châu Âu đã đưa ra những đề xuất có khả năng huy động tới 800 tỷ EUR (tương đương 862.9 tỷ USD) cho quốc phòng châu Âu, trong đó bao gồm kế hoạch vay 150 tỷ EUR (161.8 tỷ USD) để cấp khoản vay cho các chính phủ thành viên EU.

Các nhà ngoại giao kỳ vọng các nhà lãnh đạo tại Hội nghị thượng đỉnh sẽ nhiệt liệt đón nhận các đề xuất và chỉ đạo các quan chức nhanh chóng biến chúng thành dự thảo luật. Sau đó, các thành viên EU sẽ phải thống nhất về những chi tiết cụ thể.

Về vấn đề Ukraine, hầu hết các nhà lãnh đạo EU đều mong muốn trấn an Zelenskiy rằng ông vẫn có thể dựa vào châu Âu để được hỗ trợ sau cuộc đối đầu căng thẳng với Trump tại Phòng Bầu dục vào tuần trước.

Tuy nhiên, cho đến nay, các thành viên EU vẫn chưa thể thống nhất về đề xuất của Trưởng bộ phận Chính sách đối ngoại Kaja Kallas về việc đưa ra con số cụ thể cho viện trợ quân sự mà họ sẽ cam kết với Ukraine trong năm nay.

Các quan chức đã gợi ý rằng EU nên cam kết cung cấp ít nhất 20 tỷ EUR trong năm nay, tương tự như đã làm trong năm 2024.

Theo kế hoạch, mỗi quốc gia thành viên EU sẽ đóng góp dựa trên quy mô kinh tế của mình. Tuy nhiên, các nước Bắc Âu, vùng Baltic và Hà Lan đã bày tỏ không hài lòng, cho rằng một số quốc gia lớn như Pháp, Ý và Tây Ban Nha chưa đóng góp tương xứng với tiềm lực.

Đáp lại, Paris, Rome và Madrid đã phản bác những nhận định này. Họ cho rằng các số liệu công bố không phản ánh đầy đủ giá trị thực tế của viện trợ quân sự mà họ đã cung cấp cho Ukraine.

Theo dự thảo văn bản mà Reuters được tiếp cận, các nhà lãnh đạo dự kiến sẽ kêu gọi các quan chức thúc đẩy công việc nhanh chóng về các sáng kiến, đặc biệt là sáng kiến của Đại diện cấp cao Kallas, để phối hợp tăng cường hỗ trợ quân sự của EU cho Ukraine.

Tuy nhiên, chưa rõ liệu văn bản về Ukraine có được tất cả 27 nhà lãnh đạo ủng hộ hay không, do đe dọa phủ quyết từ Thủ tướng Hungary Viktor Orban, một đồng minh của Trump, người cũng duy trì mối quan hệ thân thiết với Điện Kremlin.

Trong một lá thư gửi Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa, Thủ tướng Orban đã tuyên bố có những khác biệt chiến lược trong cách tiếp cận của họ đối với Ukraine mà không thể khắc phục được.