Các báo cáo việc làm của Mỹ gần đây cho thấy nền kinh tế có tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức thấp và số việc làm được tạo ra vẫn ổn định. Nhưng đó chỉ là một phần của câu chuyện. Phần còn lại nằm ở cuộc khảo sát hộ gia đình của chính phủ, cho thấy một bức tranh đáng lo ngại về triển vọng việc làm của những người trẻ tuổi và những người đã tìm việc trong nhiều tháng.

Hai nhóm này nhận thấy họ đang trong một môi trường mà người sử dụng lao động không muốn sa thải những nhân viên hiện tại, nhưng lại thận trọng trong việc tuyển dụng nhân viên mới. Theo nghĩa đó, thị trường lao động có một số điểm tương đồng với thị trường nhà đất: có lợi đối với những người đã tìm được việc làm trước khi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) bắt đầu tăng lãi suất vào giữa năm 2022, nhưng lại khó khăn hơn đối với những người đang tìm việc (hoặc mua nhà). Trong những tháng tới, điều quan trọng đối với các nhà hoạch định chính sách là phải lưu ý đến bản chất hai tầng của thị trường lao động và nhà đất khi họ đưa ra các dự báo về kinh tế và lãi suất.

Để hiểu được thị trường lao động có vẻ mạnh mẽ này đang hoạt động với hai tốc độ khác nhau, điều quan trọng là phải xem xét cả tình trạng sa thải và tuyển dụng. Theo số liệu tháng 4 của Khảo sát về Cơ hội việc làm và Luân chuyển Lao động, tỷ lệ sa thải vẫn thấp hơn mức trước đại dịch. Có vẻ chúng ta đã vượt qua giai đoạn cắt giảm nhân sự ồ ạt diễn ra vào năm ngoái trong lĩnh vực công nghệ và các ngành công nghiệp theo chu kỳ khác, những ngành đã tuyển dụng quá nhiều nhân lực trong thời kỳ bùng nổ vào năm 2021 và nửa đầu năm 2022.

Nhìn chung, tình hình lao động hiện nay khá tích cực đối với những người đang có việc làm. Bài học kinh nghiệm từ thị trường lao động eo hẹp trong đại dịch khiến các nhà tuyển dụng trân trọng nhân viên đang có hơn so với những năm 2010. Họ hiểu rằng tuyển dụng lại nhân sự rất khó khăn và tốn kém khi nhu cầu tăng cao. Tỷ lệ lao động đang làm việc trong độ tuổi từ 25 đến 54 vẫn gần mức cao nhất kể từ năm 2000.

Tuy nhiên, tỷ lệ tuyển dụng nhân công của các nhà tuyển dụng cũng đang ở mức hạn chế, giảm khoảng 10% so với thời điểm trước Covid và gần hơn với mức của giữa những năm 2010, khi nền kinh tế vẫn đang phục hồi sau cuộc khủng hoảng tài chính và những người lao động mất động lực tái gia nhập thị trường lao động.

Các nhà tuyển dụng ngại tuyển dụng và cũng ngại sa thải nhân viên

Mặc dù nhìn chung, thị trường lao động đang tăng trưởng khá vững chắc, với trung bình 230,000 việc làm mới được tạo ra mỗi tháng trong năm qua, nhưng một số nhóm lao động nhất định lại gặp khó khăn. Dữ liệu theo dõi triển vọng việc làm của thế hệ Gen Z mới gia nhập vào lực lượng lao động và những người thất nghiệp ở các nhóm tuổi khác nhau cho thấy những dấu hiệu rõ ràng về sự suy giảm.

Thật khó khăn cho những người tìm việc để có được một vị trí công việc trong thị trường hiện nay

Số người thất nghiệp trong độ tuổi từ 20 đến 24 đã tăng 19.4% so với cùng kỳ năm ngoái, đây là mức tăng thường thấy trong các giai đoạn suy thoái kinh tế như giữa năm 2001 hoặc 2008. Điều này có thể cho thấy những Gen Z thiếu kinh nghiệm đang gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm công việc đầu tiên, hoặc họ đang rơi vào tình trạng "vào sau, ra trước" khi các nhà tuyển dụng thắt chặt chi tiêu. Tương tự, số người thất nghiệp ít nhất 27 tuần, phản ánh những người đã mất việc vào năm ngoái, hiện tăng 19.3% so với cùng kỳ năm ngoái.

Kịch bản này có một số điểm tương đồng với thị trường nhà ở, nơi những người mua nhà trước giữa năm 2022 được hưởng cả lãi suất vay thế chấp thấp và giá trị tài sản thế chấp cao. Trong khi đó, những người thuê nhà hoặc những người đang cố gắng mua nhà phải gánh chịu lạm phát tiền thuê cao và đang vật lộn với những thách thức về khả năng chi trả.

Sự phân hóa thị trường lao động không quá rõ ràng như thị trường nhà đất, nhưng đang có một khoảng cách ngày càng lớn giữa những người có việc làm trước giai đoạn cắt giảm tuyển dụng bắt đầu từ nửa cuối năm 2022 và vẫn đang được tuyển dụng, với những người tham gia thị trường lao động gần đây. Nhóm thứ hai này nhận thấy rằng các nhà tuyển dụng vẫn thận trọng do định hướng lãi suất và tăng trưởng kinh tế không chắc chắn.

Tin tốt là trong sáu tháng qua, chúng ta đã thấy những dấu hiệu ổn định: Tỷ lệ tuyển dụng duy trì ở mức hiện tại kể từ tháng 11 và tổng số lần sa thải thực tế đã giảm so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 4.

Tin xấu là sự ổn định này không đủ để ngăn tỷ lệ thất nghiệp nói chung tăng chậm nhưng ổn định kể từ đầu năm ngoái. Và giống như trong thị trường nhà đất, gánh nặng này không được san sẻ đồng đều. Những người trẻ tuổi và người thất nghiệp đang bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Có thể Fed chưa sẵn sàng cắt giảm lãi suất, nhưng nếu tỷ lệ tuyển dụng không sớm tăng lên, ngân hàng trung ương sẽ cần nới lỏng chính sách để ngăn chặn tỷ lệ thất nghiệp tăng cao hơn nữa.