Giá sản xuất của Trung Quốc đã giảm tháng thứ 20 liên tiếp tính đến tháng 5, theo số liệu chính phủ công bố hôm thứ Tư, mức giảm kỷ lục kể từ giai đoạn 2012 - 2016. Tình trạng này đang lan rộng ra nước ngoài khiến xuất khẩu tăng vọt trong khi giá hàng xuất khẩu đã giảm khoảng 14% kể từ đầu năm 2023.

Hàng xuất khẩu Trung Quốc ngày càng rẻ giúp giảm chi phí nhập khẩu cho các đối tác thương mại

Mặc dù giá giảm đang đè nén biên lợi nhuận của các nhà sản xuất Trung Quốc và làm dấy lên căng thẳng thương mại với Mỹ và các nước khác, điều này lại giúp các NHTW tại nhiều thị trường mới nổi kiềm chế áp lực lạm phát. Những nền kinh tế hưởng lợi nhiều nhất là những quốc gia phụ thuộc lớn vào hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, đặc biệt là hàng hóa liên quan đến thị trường BĐS đã chứng kiến mức giảm giá sâu nhất.

"Vấn đề giảm phát này là một con dao hai lưỡi. Một mặt, các quốc gia có thể coi trọng tác động giảm phát bởi họ đang cố gắng kiểm soát lạm phát của riêng mình," ông Steven Kamin, thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Doanh nghiệp Mỹ và cựu Giám đốc tại Fed nhận định. "Đồng thời, việc hàng hóa Trung Quốc thâm nhập thị trường đã dẫn đến rất nhiều phản ứng từ giới chính trị."

Kamin từng viết một bài nghiên cứu tại Fed một vài năm sau khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới năm 2001, chỉ ra mối liên hệ giữa giảm phát toàn cầu và hàng xuất khẩu giá rẻ của Trung Quốc. Ông cho rằng tác động này chỉ ngày càng lớn hơn kể từ sự kiện đó.

Và xu hướng này khó có thể thay đổi trong thời gian tới. Trung Quốc đang mắc kẹt trong giai đoạn giảm phát do nhu cầu nội địa yếu và sự suy thoái BĐS, buộc các nhà hoạch định chính sách phải trông cậy vào doanh số bán hàng ra nước ngoài để đạt được mục tiêu tăng trưởng.

Cơ cấu khách hàng của nước này cũng đang dịch chuyển. Tỷ trọng xuất khẩu sang các nền kinh tế phát triển chiếm khoảng 56% tổng lượng hàng năm 2023, giảm so với mức 63% cách đây một thập kỷ, trong đó tỷ lệ xuất khẩu sang Mỹ giảm từ 20% xuống còn khoảng 13% trong giai đoạn đó, theo tính toán của Bloomberg News dựa trên dữ liệu từ IMF.

Giá xuất khẩu máy móc và hàng hóa liên quan sang Indonesia giảm

"Giá nhập khẩu và giá sản xuất của các thị trường mới nổi có mối tương quan với giá xuất khẩu của Trung Quốc", Tatiana Orlova, chuyên gia kinh tế tại Oxford Economics cho biết. "Chúng tôi dự kiến sự giảm giá xuất khẩu của Trung Quốc sẽ là một luồng gió thuận lợi trong cuộc chiến đấu để kiềm chế lạm phát tại các thị trường mới nổi có thể trở lại mục tiêu."

Bà cho rằng Hungary, Nga và Indonesia là những quốc gia hưởng lợi chủ yếu.

Sự sụp đổ của lĩnh vực BĐS Trung Quốc và nhu cầu suy giảm đối với hàng hóa từ thủy tinh đến thép đã khiến các nhà sản xuất phải tìm kiếm khách hàng ở những nơi khác. Tại Indonesia, các nhà nhập khẩu đang nhận được nhiều máy móc giá rẻ hơn. Câu chuyện tương tự cũng xảy ra với những người mua thủy tinh Trung Quốc tại Việt Nam.

Xuất khẩu thuỷ tinh của Trung Quốc sang Việt Nam tăng

Trong khi một số thị trường mới nổi đang hưởng lợi từ những mức giá thấp hơn đó, lạm phát vẫn dai dẳng ở Mỹ và Châu Âu, nơi những làn sóng bảo hộ thương mại chống lại Trung Quốc đang ngày càng gia tăng. Chính quyền Tổng thống Joe Biden đã áp thuế quan đối với một số xe điện và tấm pin mặt trời Trung Quốc, đồng thời tìm cách hạn chế việc bán công nghệ cao, trong khi EU chuẩn bị công bố liệu họ có ý định áp thuế quan đối với xe điện Trung Quốc trong những ngày tới.