Như thể không biết từ đâu, nguyên mẫu trì trệ thế tục của mọi người đang dẫn đầu Nhóm G7 phát triển về tuổi thọ, tăng trưởng bình quân đầu người và lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ, việc chấm dứt tình trạng giảm phát đã đè nặng lên các giám đốc điều hành cũng như các nhà đầu tư toàn cầu. Nếu điều đó vẫn chưa đủ thì gã khổng lồ kinh tế Nhật Bản này – cũng đang mang lại lợi nhuận thị trường chứng khoán tính bằng đô la lớn nhất trên thế giới.

Dân số Nhật Bản sụt giảm sâu nhất vào năm ngoái, tốc độ gia tăng từ hơn 500.000 người/năm tụt xuống còn 125.4 triệu người/năm và độ tuổi trung bình khoảng hơn 84 tuổi (đứng thứ tư trong số 240 quốc gia). Chưa hết, nền kinh tế số này có mức tăng GDP bình quân đầu người cao nhất từ năm 2013 đến năm 2022 tính theo đồng nội tệ. Theo dữ liệu Bloomberg tổng hợp, mức tăng của GDP Nhật Bản đạt 62% hay 4.72 triệu yên (tương đương 32,000 USD) trong khi quy mô xã hội của nước này giảm 2%, dễ dàng vượt qua Mỹ (16% với dân số tăng 6%), Canada (45% và 12%), Vương quốc Anh (48% và 12%), Đức (32% và 5%), Pháp (33% và 3%) và Ý (30% và -1%).

Biểu đồ 01: GDP bình quân đầu người của Nhật Bản trong 10 năm qua dẫn đầu trong các nền kinh tế phát triển lớn

Nguồn: World Bank, Bloomberg

Nền kinh tế thịnh vượng với tuổi thọ người dân cao nhất thế giới của Nhật Bản ở mức độ khó dự đoán vào cuối thế kỷ trước nay đang trở thành một bài học về quản lý tạo ra của cải cho các quốc gia G7 đang gặp nhiều thách thức về nhân khẩu học còn lại và là cơ hội cho một số nhà đầu tư khôn ngoan nhất.

Các quỹ hoán đổi danh mục được quản lý tích cực vừa rót 1.5 tỷ USD vào Nhật Bản, đây là mức cao nhất kể từ khi dữ liệu về ngành ETF trị giá 13 nghìn tỷ USD được tổng hợp vào năm 2018. Dấu hiệu chắc chắn nhất cho thấy các nhà quản lý tiền tệ trên toàn thế giới ủng hộ các công ty Nihon thay vì phân bổ tiền đặt cược của họ vào các chỉ số thụ động trùng khớp với triển vọng lạc quan nhất trong số các thị trường G7, khi các nhà phân tích tăng mục tiêu giá của họ lên 10% trong ba tháng qua.

Chứng khoán Nhật Bản, được đo lường bởi Bloomberg World Large & Mid Cap Price Return Index (WORLD), đã tăng 95% kể từ năm 2020, tổng lợi nhuận (thu nhập cộng với sự tăng giá) vượt trội so với Mỹ (64%), Canada (76%), Anh (73%), Đức (47%), Pháp (78%) và Ý (84%). Toyota Motor Corp - công ty dẫn đầu doanh số bán xe thế giới, đã đạt mức kỷ lục 2.911 yên/cổ phiếu vào đầu tháng này sau khi tăng giá 57% lên mức định giá 307 tỷ USD trong 9 tháng qua.

Biểu đồ 02: Nhật Bản đang trỗi dậy thể hiện qua sự tăng vọt gần đây của giá cổ phiếu Toyota Motor

Nguồn: Bloomberg

"Trong ba năm qua, đây là một giai đoạn khá tốt để trở thành một nhà đầu tư tương đối trái ngược", Colin McQueen - Quản lý Quỹ Cổ phần Giá trị Quốc tế T. Rowe Price của Baltimore cho biết. Quỹ này thu về lợi nhuận 23% trong 12 tháng qua (tính bằng đồng đô), đánh bại tất cả các Quỹ đầu tư cùng ngành vào Nhật Bản trên toàn cầu. Trong số 74 quỹ tương hỗ hoặc ETF có ít nhất 5 tỷ USD và 10% trở lên đầu tư vào cổ phiếu Nhật Bản trong ít nhất 5 năm, McQueen 56 tuổi, sống tại London, người bắt đầu quản lý quỹ vào năm 2019, đã vượt trội so với các đối thủ của mình khi leo từ vị trí thứ 16 lên vị trí số 1. Ông đã tăng gấp đôi lợi nhuận được tạo ra bởi S&P 500 và các chỉ số chứng khoán thế giới đồng thời đè bẹp Nikkei 225 10 điểm phần trăm.

McQueen nói trong một cuộc phỏng vấn qua Zoom vào đầu tháng này: “Nhật Bản có lẽ giống một cơ hội lén lút hơn một chút. “Đây là một thị trường mà các chiến lược cổ phiếu định hướng giá trị đã tăng lên rất nhiều trong năm qua” sau khi “một số cổ phiếu quay trở lại mức thấp nhất trong thời kỳ Covid dường như đã quá lạm dụng trước sự bi quan của thị trường.” Các công ty đóng góp nhiều nhất vào tổng lợi nhuận của McQueen bao gồm Matsukiyococokara & Co., Tập đoàn tài chính Mitsubishi UFJ, Sumitomo Corp., Asics Corp., Hitachi Ltd., Nippon Steel Corp., Kao Corp., Nippon Sanso Holdings Corp., Olympus Corp., Tập đoàn Xi măng Taiheiyo và Công ty TNHH Điện tử Tokyo.

Câu chuyện phổ biến về Nhật Bản trong tình trạng rối loạn chức năng giai đoạn cuối vì dân số giảm, các doanh nghiệp dường như bị che giấu và nhận thức được sự phản kháng đối với người nhập cư và sự tham gia lao động lớn hơn, vấn đề này ngày càng bị vạch trần bởi một số nhà bình luận có sức ảnh hưởng lớn như người đoạt giải Nobel - Paul Krugman và Adam Tooze - một nhà sử học người Anh, giáo sư tại Đại học Columbia ở New York.

“Sau khi điều chỉnh về mặt nhân khẩu học, Nhật Bản đã đạt được mức tăng trưởng đáng kể,” Krugman viết trên New York Times ngày 25 tháng 7. "Nhật Bản, thay vì là câu chuyện cảnh giác thì lại là một hình mẫu về cách quản lý nhân khẩu học khó khăn trong khi vẫn thịnh vượng và ổn định xã hội." Dưới thời chính quyền của cố Thủ tướng Shinzo Abe, người bị ám sát ngày 8 tháng 7 năm 2022, “Phụ nữ Nhật Bản đã tham gia vào thị trường lao động hơn bao giờ hết,” Tooze viết trong blog Chartbook tháng 7 năm 2022 của mình trên Substack. “Thực tế việc tỷ lệ phụ nữ Nhật Bản làm việc được trả lương cao hơn đáng kể so với ở Hoa Kỳ là một bước ngoặt lịch sử đáng chú ý.”

Phần lớn nguồn cảm hứng cho Abenomics đến từ Kathy Matsui, hiện là đối tác chung sáng lập của MPower Partners có trụ sở tại Tokyo, vào những năm 1990, bà là người phụ nữ duy nhất trong số hàng trăm chiến lược gia đầu tư Nhật Bản thường xuyên đứng đầu nhóm Nhà đầu tư tổ chức vì tập trung vào phụ nữ trong nền kinh tế. Matsui trở thành đối tác nữ đầu tiên tại Goldman Sachs Nhật Bản và lập luận trong luận án năm 1999 của mình, "womenomics", rằng việc tăng cường sự tham gia của phụ nữ vào lực lượng lao động sẽ thúc đẩy đáng kể GDP của Nhật Bản.

Nhà kinh tế học Noah Smith, người coi Tokyo là "Paris mới" vì sự năng động về văn hóa của thành phố này, đã viết trong một chuyên mục Bloomberg Opinion năm 2019 rằng sự đa dạng của Tokyo "phần lớn là kết quả của lập trường ngày càng cởi mở của Nhật Bản đối với nhập cư" và gần đây hơn là "Nhật Bản không phải là một hòn đảo của sự thuần khiết về chủng tộc. Thay vào đó, đây là một quốc gia giàu có khá bình thường, đối phó với các vấn đề khá bình thường về nhập cư, đa dạng, quyền của người thiểu số, phân biệt chủng tộc và quốc tịch.

Điều đó có nghĩa là "triển vọng của Nhật Bản có vẻ khá tốt và "hấp dẫn" về mặt đầu tư, McQueen của T. Rowe Price cho biết. Trong bối cảnh dân số trong độ tuổi lao động giảm, "sự gia tăng lớn về tỷ lệ tham gia lực lượng lao động, đặc biệt là ở phụ nữ” trùng hợp với “xu hướng cải cách doanh nghiệp vì lợi ích của các cổ đông”.

Sự chuyển đổi không có dấu hiệu chậm lại. "Bối cảnh đã thay đổi từ giảm phát sang lạm phát", Takeshi Niinami, Giám đốc điều hành của Suntory Holdings kiêm Chủ tịch Hiệp hội các nhà điều hành doanh nghiệp Nhật Bản, một trong những nhóm vận động hành lang kinh doanh lớn nhất, cho biết. "Lạm phát có nghĩa là khu vực tư nhân phải đóng vai trò quan trọng trong việc đầu tư vì tiền ít có giá trị hơn", ông nói trong một cuộc phỏng vấn tại văn phòng Bloomberg ở Tokyo hồi đầu tháng này.