Liệu nền kinh tế Trung Quốc có đang mạnh mẽ như những gì được công bố?
Trần Phương Thảo
Junior Analyst
Từ lâu, người ta đã hiểu rằng hầu hết dữ liệu tài chính do chính phủ Trung Quốc cung cấp là nhằm mục đích tuyên truyền và chưa hẳn chỉ ra hoàn cảnh kinh tế thực sự của đất nước. Số liệu thống kê thường cung cấp một nửa sự thật và phần còn lại phải được làm sáng tỏ thông qua điều tra sâu hơn
Các sự kiện khủng hoảng hệ thống xảy ra ở Trung Quốc thường gây ra một cú sốc đối với phần còn lại của thế giới khi chính phủ nước này tiêu tốn những nguồn lực đáng kể để che giấu sự bất ổn.
Câu chuyện lớn nhất ở Trung Quốc trong thiên niên kỷ mới là bùng nổ nợ công. Tỷ lệ nợ công trên GDP của Trung Quốc hiện được ước tính ở mức gần 300% (con số chính thức), với hầu hết các khoản nợ phải trả được tích lũy trong 15 năm qua. Nợ của Trung Quốc tăng nhanh một phần do cuộc khủng hoảng tín dụng toàn cầu năm 2008, nhưng một yếu tố ít được biết đến hơn là việc nước này áp dụng Quyền rút vốn đặc biệt (SDR) của IMF. Quá trình này bắt đầu vào khoảng năm 2011. IMF yêu cầu các quốc gia sử dụng SDR phải tiếp nhận một loạt các công cụ nợ.
Vào thời điểm Trung Quốc chính thức áp dụng SDR vào năm 2016, nợ công đã tăng gần gấp đôi. Sau năm 2016, mức nợ tiếp tục tăng vọt.
Vấn đề nợ khó định lượng hơn ở Trung Quốc do có sự khác biệt trong tính toán. Nợ doanh nghiệp ở Trung Quốc phải được tính vào tổng nợ công vì các doanh nghiệp được nhà nước tài trợ và mức độ đầu tư cao của chính phủ vào tài sản và công nghiệp.
Nợ công Trung Quốc tăng vọt
Có những dấu hiệu cảnh báo rõ ràng về cuộc khủng hoảng giảm phát, đặc biệt là ở thị trường bất động sản và việc phát triển cơ sở hạ tầng. Một số báo cáo về việc phát triển cơ sở hạ tầng yếu kém của Trung Quốc đã bị tuồn ra ngoài. Thị trường xuất khẩu của Trung Quốc đang sụp đổ trong năm qua, phần lớn là do người tiêu dùng phương Tây không còn khả năng tiếp cận do lạm phát. Sau ba năm lockdown vì Covid, lĩnh vực bán lẻ của Trung Quốc bị tàn phá nặng nề và mọi thứ chỉ trở nên tồi tệ hơn kể từ đó.
Thị trường bất động sản đã phải chịu tình trạng giảm phát cực độ trong thập kỷ qua, với mức giảm lớn hơn dự kiến trong năm tới. Trung Quốc cố tình làm vỡ bong bóng thị trường nhà đất như một biện pháp để phá vỡ những gì được cho là đầu cơ ngoài tầm kiểm soát. Điều này dẫn đến những "thị trấn ma" nổi tiếng hiện nay nằm rải rác khắp Trung Quốc; hàng nghìn khu dân cư và tòa nhà cao tầng ở trạng thái xây dở hoặc bỏ trống sau khi các công ty phá sản.
Tuy nhiên, một trong những xu hướng đáng lo ngại hơn ở Trung Quốc là nỗ lực sử dụng các dự án cơ sở hạ tầng lớn để che giấu sự giảm phát của quốc gia. Bộ máy tuyên truyền của Trung Quốc có sức lan tỏa khắp thế giới và hầu hết mọi người ở phương Tây đều cho rằng Trung Quốc đang trên đà phát triển vượt bậc nhờ các video trên mạng xã hội. Trên thực tế, các công trình tại Trung Quốc được cho là xây dựng với giá rẻ và thiết kế kém, bề ngoài trông rất ấn tượng về mặt công nghệ nhưng sẽ sụp đổ chỉ sau vài tháng.
Trung Quốc đang lên kế hoạch đầu tư thêm 1 nghìn tỷ nhân dân tệ (137 tỷ USD) vào các dự án cơ sở hạ tầng chỉ riêng trong năm 2024, nhưng chu kỳ nợ và vòng xoáy giảm phát dường như đang diễn ra. IMF tuyên bố rằng nền kinh tế Trung Quốc đang gặp khó khăn nhưng "không có khả năng sụp đổ", tuy nhiên, với xuất khẩu toàn cầu giảm, thị trường bất động sản lao dốc và hoạt động tiêu dùng suy giảm, thật khó để nói rằng Trung Quốc sẽ không suy thoái trong tương lai gần.
Zerohedge