Vào tháng 1 năm 2021, các đặc vụ của Cơ quan Phòng chống Ma túy Hoa Kỳ (DEA) đã phát hiện một người đàn ông để lại một chiếc túi lớn màu trắng có dòng chữ "Chúc mừng sinh nhật" tại một khu văn phòng ở Downey, California. Bên trong chứa 226,000 USD tiền mặt.

Ba tháng sau, họ lại phát hiện ​​người đàn ông đó để lại hộp ngũ cốc Fruity Pebbles chứa gần 60,000 USD tiền mặt tại một ngôi nhà ở Temple City, California.

Ban đầu, DEA cho rằng các khoản tiền mặt là kết quả thường xuyên từ việc doanh số bán fentanyl tăng vọt ở Mỹ. Nhưng trong quá trình điều tra, họ nghi ngờ các khoản tiền này cũng là một phần của hình thức tài chính phi pháp tinh vi đang ngày càng phổ biến, liên quan đến các ngân hàng ngầm Trung Quốc và các băng đảng ma túy Mexico.

Trong một bản cáo trạng được tiết lộ tại tòa án California tuần trước, các công tố viên đã buộc tội Edgar Martinez-Reyes, người có mặt tại hai địa điểm giao tiền mặt, và một nhóm gồm chín công dân Trung Quốc tội rửa tiền 50 triệu USD cho băng Sinaloa ở Mexico.

Martinez-Reyes, một công dân Mexico đang sinh sống tại Los Angeles, cùng với 11 bị cáo bị buộc tội khác, đã không nhận tội. Vụ án này rất có khả năng sẽ được đưa ra xét xử.

Đối với các cơ quan thực thi pháp luật đang vật lộn với cuộc khủng hoảng fentanyl, bản cáo trạng này đại diện cho một vấn đề nghiêm trọng. Họ cho rằng các hành vi phạm tội bị cáo buộc là một phần của quá trình diễn ra trong hơn một thập kỷ qua, các nhóm tội phạm có tổ chức Trung Quốc đã tham gia vào việc rửa tiền cho các băng đảng Mexico.

Các nhóm rửa tiền được cấu thành từ mạng lưới công dân Trung Quốc sinh sống tại Mỹ và Mexico, cùng với các cá nhân ở Trung Quốc. Theo các quan chức, khi doanh thu từ fentanyl tăng vọt trong vài năm qua, mối quan hệ của họ với các băng đảng Mexico đã mở rộng đáng kể.

Số người chết bởi Fentanyl ngày càng gia tăng
Số ca tử vong do dùng thuốc quá liều liên quan đến một số loại thuốc nhất định tại Mỹ

Các ngân hàng ngầm này hoạt động chủ yếu bằng cách bán USD của các băng đảng cho những người Trung Quốc giàu có, những người lo ngại về tình trạng thắt chặt chính trị dưới thời chủ tịch Tập Cận Bình, đang tìm cách lách luật kiểm soát vốn và chuyển tiền ra khỏi Trung Quốc.

Về bản chất, các quan chức cho biết, một mạng lưới rửa tiền toàn cầu mới đang phát triển, kết hợp với hai thế lực tài chính hùng mạnh - một là kho dự trữ tiền mặt khổng lồ do các băng đảng buôn bán ma túy Mexico tích lũy từ việc bán ma túy ở Mỹ, và hai là lượng vốn tìm cách tuồn ra khỏi Trung Quốc đang gia tăng nhanh chóng.

"Những kẻ rửa tiền Trung Quốc đã đảm nhận công việc rửa tiền cho các băng đảng ma túy Mexico," Chris Urben, người đã dành 24 năm làm việc tại DEA và điều tra những kẻ buôn bán ma túy trên toàn thế giới, cho biết. Liên minh này "thật đáng kinh ngạc... và là một bước ngoặt" - Ông nói thêm.

Trong các cuộc phỏng vấn với Financial Times trong vài tháng qua, hơn chục đặc vụ DEA hiện tại và trước đây cùng các quan chức thực thi pháp luật cấp cao ở Mỹ, Anh và Italy đã lên tiếng cảnh báo về một phương thức rửa tiền mà họ cho là đang lách luật các hình thức giám sát tiêu chuẩn và cản trở nỗ lực truy bắt những kẻ buôn bán ma túy.

Họ cho rằng hoạt động này đang đổ thêm dầu vào lửa cho cuộc khủng hoảng fentanyl đang diễn ra tại các thị trấn và thành phố của Mỹ, khiến hàng nghìn người Mỹ thiệt mạng mỗi tháng, đồng thời cũng đóng vai trò trong việc thúc đẩy tội phạm có tổ chức trên khắp Châu Âu.

Doanh nghiệp này có khả năng “chuyển tiền nhanh hơn, rẻ hơn và với mức giá chỉ bằng một phần nhỏ so với mức phí thường được tính bởi các tổ chức rửa tiền”, bà Anne Milgram, người đứng đầu DEA, cảnh báo sau khi công bố bản cáo trạng, vốn là kết quả của một cuộc điều tra phối hợp với các cơ quan chức năng ở Mỹ, Trung Quốc và Mexico.

Bà cho biết thêm, băng đảng Sinaloa hiện đang "dựa vào một mạng lưới rửa tiền của Trung Quốc để kiếm lời từ việc bán ma túy trên khắp nước Mỹ".

Urben, người được DEA giao nhiệm vụ giải quyết mối đe dọa mới nổi này vào năm 2018, cho biết các nhóm tội phạm có tổ chức Trung Quốc ở New York, Chicago và Los Angeles, liên lạc thông qua các ứng dụng Trung Quốc được mã hóa như WeChat, đã tạo ra một hệ thống ngân hàng ngầm nhằm giảm thiểu việc chuyển tiền qua biên giới.

Trong kế hoạch này, Urben giải thích, "dollar không rời khỏi Mỹ, peso không rời khỏi Mexico và nhân dân tệ không rời khỏi Trung Quốc". "Liên lạc được mã hóa cho phép tất cả những điều này diễn ra ngay lập tức".

Các quan chức cho biết, trước khi các tổ chức rửa tiền Trung Quốc tham gia, các băng đảng Mexico và Colombia có thể ước tính mất khoảng 10% thu nhập của họ trong quá trình rửa tiền. Sự thiếu hụt này là do trộm cắp, chi phí hối lộ nhân viên an ninh biên giới và việc tịch thu tiền mặt thường xuyên của lực lượng thực thi pháp luật Hoa Kỳ.

Ngay cả hình thức rửa tiền phổ biến nhất mà các băng đảng sử dụng trong những năm gần đây - một hệ thống đôi khi được gọi là Sàn giao dịch Peso chợ đen - cũng không hiệu quả. Nó liên quan đến việc mua hàng hóa như quần áo hoặc máy tính ở Mỹ, giao chúng cho một bên thứ ba ở Mỹ Latinh và bán những mặt hàng đó cho người tiêu dùng bằng nội tệ. Phải mất nhiều tuần lễ thì tiền mặt sạch mới được trả lại cho các ông trùm băng đảng.

Trong nhiều năm, băng đảng Sinaloa đã dựa vào việc vận chuyển lậu các xe tải chở tiền mặt sang Mexico hoặc sử dụng trung gian để rửa tiền thông qua các ngân hàng và doanh nghiệp," Milgram nói. “Hiện tại, chúng đã phát triển "một mối quan hệ tội phạm mới với công dân Trung Quốc đang sinh sống tại Mỹ"

Anne Milgram, người đứng đầu DEA, cho biết doanh nghiệp Trung Quốc có thể “chuyển tiền nhanh hơn, rẻ hơn và với mức phí chỉ bằng một phần nhỏ so với mức phí [của các tổ chức rửa tiền]” © AFP qua Getty Images

Các nhóm rửa tiền Trung Quốc tính phí hoa hồng thấp hơn rất nhiều so với mức phí mà các đối thủ cạnh tranh của họ từng yêu cầu - trong một số trường hợp, các quan chức cho biết, họ chỉ tính phí một hoặc hai xu trên một USD. Giống như Urben nói, các nhóm rửa tiền Trung Quốc "đã đánh bật tất cả đối thủ ra khỏi thị trường".

Mặc dù bạo lực thường xuyên xảy ra ở mọi giai đoạn trong hoạt động buôn bán ma túy, nhưng Urben nói rằng "chưa một lần nào tôi thấy điều này xảy ra với một kẻ rửa tiền người Trung Quốc". Ông nghi ngờ điều này là do "họ cung cấp một dịch vụ có giá trị" cho những kẻ buôn bán fentanyl.

Các công tố viên California tham gia vào bản cáo trạng gần đây cho biết các nhóm rửa tiền Trung Quốc có khả năng xử lý "một lượng lớn USD", và tẩu tán số tiền thu được từ việc bán ma túy bằng cách mua bất động sản, ô tô và hàng xa xỉ.

Các công tố viên California cũng vạch ra một phương thức rửa tiền tinh vi, tương tự như cách thức mà các đặc vụ DEA phát hiện trong các hoạt động khác ở Mỹ - đó là các giao dịch gương (mirror transfers) thông qua tài khoản ngân hàng Trung Quốc. Chính quyền Mỹ gần như không thể theo dõi được các giao dịch này.

Quá trình này thường bắt đầu bằng việc các băng đảng Mexico chuyển giao số lượng lớn USD cho các tổ chức rửa tiền Trung Quốc ở Mỹ.

Các nhà chức trách đã chứng kiến các thành viên băng đảng buôn bán ma túy để lại những túi tiền mặt cho công dân Trung Quốc tại các nhà nghỉ và bãi đậu xe trên khắp cả nước. Thông thường, những người này không phải tội phạm, mà là sinh viên, nhân viên bán lẻ hoặc tài xế taxi được tuyển dụng để cất giữ tiền. Trong một số trường hợp, họ thậm chí không hề biết rằng số tiền đó liên quan đến buôn bán ma túy.

Sau khi những người vận chuyển nhận được tiền mặt, họ sẽ gửi mã xác minh thông qua một ứng dụng được mã hóa. Sau khi xác nhận nhận được tiền, các nhà môi giới Trung Quốc sẽ thanh toán cho các băng đảng bằng đồng peso.

Để rửa tiền mặt tích lũy được, các nhóm rửa tiền thường bán USD cho những người Trung Quốc giàu có ở Mỹ. Đổi lại, những người này sẽ ủy quyền chuyển khoản ngân hàng ở Trung Quốc với số tiền tương đương bằng nhân dân tệ vào các tài khoản do tổ chức rửa tiền kiểm soát.

Cựu đặc vụ DEA Chris Urben: "dollar không rời khỏi Mỹ, peso không rời khỏi Mexico và nhân dân tệ không rời khỏi Trung Quốc". "Liên lạc được mã hóa cho phép tất cả những điều này diễn ra ngay lập tức" © Mariam Zuhaib/AP

Một quan chức cấp cao của DEA cho biết: "Mọi cuộc điều tra về rửa tiền hiện nay của chúng tôi đều liên quan đến rất nhiều kẻ rửa tiền người Trung Quốc."

Số tiền được rửa nhanh chóng quay trở lại nền kinh tế hợp pháp. Giới chức Mỹ cho biết, số tiền mặt này đôi khi được sử dụng để mua xe hơi đắt tiền và bất động sản sang trọng trên khắp nước Mỹ mà không gây ra bất kỳ nghi ngờ nào.

Cơ quan Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã cảnh báo rằng trong một số trường hợp, sinh viên Trung Quốc sử dụng tiền mặt đã được rửa để đóng học phí tại các trường đại học Mỹ. Các giao dịch này phải được báo cáo cho Bộ Tài chính Hoa Kỳ nếu số tiền lớn hơn 10,000 USD, nhưng theo các quan chức DEA, không phải tất cả các giao dịch đó đều bị Bộ đánh dấu là đáng ngờ.

Bộ Tài chính Hoa Kỳ cho biết họ hỗ trợ các cơ quan thực thi pháp luật "bằng những thông tin chi tiết quan trọng và quyền truy cập được bảo vệ vào hàng triệu báo cáo do các tổ chức tài chính nộp theo Đạo luật Bí mật Ngân hàng".

(Hết phần I)