So sánh thành tựu kinh tế Mỹ dưới thời của Joe Biden với Donald Trump qua mười biểu đồ dưới đây
Nguyễn Thu Thủy
Junior Analyst
Ai là người xuất sắc hơn?
Tính đảng phái phổ biến trong nền chính trị Mỹ đến mức Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ thường xuyên đưa ra những sự thật trái ngược nhau. Biểu đồ dưới đây cung cấp những thông tin cần thiết để đánh giá thành tích của hai tổng thống.
Bắt đầu với lạm phát. Năm 2020 (khi Donald Trump còn là tổng thống), Quốc hội đã thông qua hai gói kích thích lớn để bảo vệ người Mỹ khỏi những hậu quả kinh tế do dịch bệnh và tạm ngừng công việc. Sau đó, vào năm 2021 (khi Joe Biden còn là Tổng thống), Quốc hội đã ban hành một đạo luật khác. Nhìn lại, điều này đã góp phần gây ra lạm phát thậm chí còn lớn hơn vào năm 2022, nhưng cũng góp phần vào sự phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế Mỹ. Các quốc gia giàu có khác cũng chứng kiến giá cả tăng vọt, và lạm phát giảm trong năm 2023 là một tin tốt đối với Mỹ và các quốc gia khác. Nếu chúng ta ghi nhận công lao của ông Biden về mức độ lạm phát giảm nhanh chóng thì đó sẽ là một điểm đáng chú ý. Tuy nhiên, xét về cấp độ cao hơn trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, ông Trump đã thắng lần này. Rốt cuộc, các tiêu đề đều nói về Bidenflation, không phải Trumpflation.
Ông Trump thừa hưởng một nền kinh tế vốn đang hoạt động tốt mặc dù có nhiều ý kiến trái chiều. Nền kinh tế phát triển ổn định trong nhiệm kỳ tổng thống của ông cho đến khi dịch bệnh Covid-19 xuất hiện. Tuy nhiên, ông không thể nhận công về sự gia tăng rõ rệt về thu nhập trung bình khi kết thúc nhiệm kỳ tổng thống của mình. Điều đó phản ánh sự thay đổi mạnh mẽ trong cơ cấu lực lượng lao động sau khi đại dịch xảy ra: những người lao động có thu nhập thấp có nhiều khả năng mất việc hơn những người có thu nhập cao. Người Mỹ đã lũ lượt trở lại làm việc dưới sự lãnh đạo của ông Biden. Mức lương tăng đáng kể nhưng lạm phát đã làm giảm thu nhập của họ. Nếu bạn theo dõi xu hướng thời trước Covid, thành tích của ông Biden dường như là sự tiếp nối thành quả của ông Trump. Hãy gọi đây là một trận hòa.
Đối với thu nhập, năm 2020 vừa là một năm bất thường vừa là sự thay đổi về tỷ lệ việc làm. Không giống như nhiều nước châu Âu, chính quyền liên bang và địa phương của Hoa Kỳ quyết định trả lương cho người lao động thay vì trả tiền cho các công ty để giữ người lao động có việc làm. Tỷ trọng việc làm giảm, nhưng nền kinh tế Mỹ phục hồi nhanh hơn châu Âu. Chiến dịch tranh cử của ông Biden đặt nhiều kỳ vọng vào “chỉ số khốn khổ” - sự kết hợp giữa việc làm và lạm phát - tiếp tục giảm trong tháng 11. Tính cả thời gian xảy ra Covid thì ông Biden có chiến thắng quyết định. Nếu loại trừ điều đó, chiến thắng của ông ấy sẽ trở nên mỏng manh hơn nhiều.
Đạo luật Cắt giảm thuế và Việc làm năm 2017 đã làm tăng thâm hụt ngân sách liên bang trong nhiệm kỳ của ông Trump. Các gói kích thích Covid dưới thời cả hai tổng thống đã mở rộng nó. Thâm hụt dưới thời ông Biden (tính theo tỷ lệ trong GDP) nhỏ hơn nhờ sự phục hồi của nền kinh tế, cộng với việc chấm dứt chi tiêu liên bang. Nhưng các chính sách công nghiệp của ông Biden không mang lại hiệu quả. Tuy nhiên, cuối cùng, gốc rễ của các vấn đề tài chính của Mỹ đã có từ nhiều thập kỷ trước, khi chính phủ mở rộng quá mức cho các chương trình quyền lợi (đặc biệt là Medicare và An sinh xã hội) và thiếu nguồn tài trợ thông qua thuế. Thâm hụt đã giảm dưới thời ông Biden, nhưng vẫn cao hơn mức trước đại dịch. Trên thực tế, đây là một so sánh không mấy hay ho: cả hai tổng thống đều chưa làm được gì nhiều để giải quyết đáng kể khoản nợ ngày càng tăng của Mỹ.
Khi ông Trump còn đương chức, ông coi thị trường chứng khoán như một phong vũ biểu cho khả năng lãnh đạo của mình. Các cố vấn của ông báo cáo rằng một trong những lý lẽ tốt nhất để thuyết phục ông từ bỏ một hành động cụ thể là cho rằng nó sẽ gây ảnh hưởng đến thị trường. Đảng Cộng hòa thường xuyên cáo buộc Đảng Dân chủ có thái độ thù địch với doanh nghiệp. Trên thực tế, ông Biden đã thể hiện tốt hơn trong vai trò sở hữu cổ phiếu. (S&P không phải là thứ mà các tổng thống có nhiều quyền kiểm soát).
Ông Trump hứa sẽ chấm dứt "cuộc tàn sát nước Mỹ này" khi ông nhậm chức vào tháng 1 năm 2017. Trong hai năm đầu tiên của nhiệm kỳ, tỷ lệ giết người đã giảm nhẹ. Tuy nhiên, nó lại tăng đột biến vào năm 2020. Điều này rất có thể là do lực lượng cảnh sát rút lui khỏi một số khu vực trong thành phố, cũng như sự rạn nứt trong quan hệ cảnh sát-cộng đồng sau vụ sát hại George Floyd vào tháng 5 năm 2020. Các trường hợp khác, chẳng hạn như trường học đóng cửa trong thời gian diễn ra dịch bệnh, rất có thể cũng đóng một vai trò nào đó. Năm 2021, sự tăng trưởng tiếp tục. Sau đó, nó đã giảm dần. Ông Biden giành chiến thắng lần này vì tỷ lệ tàn sát ở Mỹ đang giảm dần dưới sự lãnh đạo của ông.
Vào tháng 6 năm 2017, chính quyền của ông Trump tuyên bố rằng Mỹ sẽ rút khỏi Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu. Chính quyền của ông không ưu tiên triển khai năng lượng tái tạo. Dù sao đi nữa, các công ty vẫn đầu tư, do chính sách của nhà nước và chi phí năng lượng gió và mặt trời giảm. Ông Biden đã nỗ lực đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh. Sau khi ông trở thành tổng thống, Quốc hội đã thông qua Đạo luật Giảm lạm phát, trong đó có khoản đầu tư lớn nhất từ trước đến nay của Mỹ nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu. Công suất sản xuất năng lượng tái tạo của đất nước đã tăng mạnh vào năm 2021. Đây là một chiến thắng dành cho ông Biden (điều mà đảng Cộng hòa không quan tâm: ông Trump đã tuyên bố trong quá trình vận động tranh cử rằng việc chuyển sang sử dụng xe điện là một "sự chuyển đổi xuống Địa ngục").
Nhưng ông Biden không thiếu kinh nghiệm như những người gièm pha nói cũng như các nhà hoạt động khí hậu mong muốn. Chính quyền của ông đã cấp rất nhiều giấy phép cho hoạt động khoan mới và sản lượng dầu đã tăng vọt sau thời kỳ suy thoái do Covid gây ra. Các chính sách về dầu mỏ của ông, giống như các chính sách trong các lĩnh vực khác, đều thực tế, thừa nhận rằng quá trình chuyển đổi năng lượng chỉ có vậy. Đây là một chiến thắng dành cho ông Biden.
Những lo ngại ở biên giới phía nam nước Mỹ là dấu hiệu rõ ràng nhất về tình trạng di cư không có giấy tờ hoặc bất hợp pháp. Những con số này rất khó để xác định. Chúng có xu hướng tăng lên khi nền kinh tế tăng trưởng mạnh (người ta thường đánh giá thấp việc di cư bất hợp pháp gia tăng vào năm 2019, khi ông Trump còn là tổng thống). Covid-19 cho phép chính phủ liên bang trục xuất kịp thời những người di cư vượt biên giới Tây Nam theo Tiêu đề 42, một điều khoản y tế công cộng vẫn có hiệu lực rất lâu sau khi gánh nặng của dịch bệnh đã qua. Tuy nhiên, những người bị đưa sang phía biên giới Mexico thường xuyên tìm cách vượt biên trở lại. Điều này giúp giải thích tại sao số lần bị bắt gặp lại tăng lên. Những người theo Đảng Dân chủ không cư trú ở các bang biên giới thường không biết rằng “sự hỗn loạn biên giới” mà Đảng Cộng hòa cảnh báo đang tồn tại. Đó là cho đến khi các nhà lãnh đạo Đảng Cộng hòa ở các bang biên giới đó bắt đầu vận chuyển người di cư đến các thành phố lớn của Đảng Dân chủ như New York và Chicago. Đây là một thắng lợi rõ ràng của Donald Trump.
Theo thống kê của chúng tôi, Biden có 5 chiến thắng trong khi Trump chỉ có 2. Mặc dù dẫn đầu về hầu hết các tiêu chí khách quan, nhưng số liệu cuối cùng của chúng tôi cho thấy tỷ lệ tán thành của ông Biden hiện thấp hơn ông Trump vào cùng thời điểm trong nhiệm kỳ của ông. Di cư và lạm phát là những vấn đề quan trọng đối với nhiều người, điều này giải thích một phần kết quả này. Sau đó là vấn đề về tuổi tác của ông Biden. Sau sự nghiệp phục vụ cộng đồng, trong vài năm đầu làm tổng thống, ông đã làm được nhiều việc hơn nhiều người mong đợi. Nhưng ở tuổi 81, nhiều người Mỹ tin rằng ông không còn khả năng phục vụ thêm 4 năm nữa trong công việc khó khăn nhất thế giới.
The Economist