Tuy nhiên, giữa hai quốc gia vẫn tồn tại những khác biệt rõ rệt, điển hình như trong cách họ nhìn nhận về kết quả hòa trong các trận đấu. Người Mỹ thường không mặn mà với việc hai đội chia đều thành quả, trong khi tại Nhật Bản, điều này lại hết sức bình thường; một mùa giải bóng chày có thể chứng kiến hàng chục trận đấu kết thúc với tỷ số ngang bằng.

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba dường như cũng sẽ áp dụng triết lý "cầu hòa" này trong cuộc hội đàm với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tại Washington vào ngày hôm nay. Sau khi bị phía Trump từ chối tiếp đón vào tháng 11, cuộc gặp thượng đỉnh này đã trải qua một thời gian dài chờ đợi. Song, Ishiba không đặt kỳ vọng vào những bước đột phá ngoạn mục, không tìm kiếm sự thay đổi lớn trong chính sách quốc phòng, hay mong đợi sự ủng hộ cho bất kỳ tham vọng chính sách đối ngoại nào của ông, như việc điều chỉnh quy chế của lực lượng quân đội Mỹ. Thay vào đó, ưu tiên hàng đầu của ông là giữ cho Nhật Bản tránh xa khỏi tầm ngắm thương mại của Trump với mong muốn duy trì nguyên trạng và không để phát sinh thêm bất kỳ vấn đề mới nào.

Theo nguồn tin, Ishiba đã bày tỏ mong muốn chứng minh Nhật Bản là một "khách hàng" xuất sắc của "Trump Inc." Phát ngôn này phản ánh rõ nét việc Nhật Bản, vượt trội hơn nhiều quốc gia khác, đã thấu hiểu bản chất "mua bán" trong cách vận hành của Nhà Trắng dưới thời Trump. Dù bất ngờ trước chiến thắng năm 2016, Tokyo đã nhanh chóng thích nghi và khéo léo chinh phục cảm tình của vị Tổng thống này, chọn cách tặng gậy golf mạ vàng thay vì thể hiện thái độ kiêu ngạo như nhiều nhà lãnh đạo thế giới khác.

Tuy nhiên lần này, bất chấp những lời hoa mỹ về việc kiến tạo một "Kỷ nguyên hoàng kim" mới trong quan hệ Mỹ - Nhật, nhiệm vụ then chốt sẽ là đảm bảo Tokyo không trở thành "nạn nhân" tiếp theo trong cuộc chiến thuế quan của Trump.

Nhật Bản sẽ là cường quốc thương mại đầu tiên hội kiến với Trump kể từ ngày ông tuyên thệ nhậm chức. Điều đáng chú ý là khi được hỏi về nội dung cuộc gặp với vị Thủ tướng Nhật Bản, Tổng thống Trump lại tỏ ra khá hờ hững. Thậm chí, ông còn không nhắc đến tên Ishiba. "Tôi không rõ lắm, ông ấy muốn gặp tôi và tôi rất yêu mến Nhật Bản, tôi yêu quý đất nước này," ông nói với báo giới, trước khi chuyển sang nhắc về người bạn thân thiết đã khuất - cựu Thủ tướng Shinzo Abe.

Quả thật, thời gian gần đây Tổng thống hầu như im lặng về quốc gia này, tương phản rõ rệt với thời điểm ông lần đầu tranh cử, khi việc công kích Nhật Bản kiểu thập niên 1980 còn là chuyện thường ngày. Tình bạn với Abe có lẽ là một nhân tố then chốt cho sự thay đổi này. Người ta kỳ vọng Ishiba sẽ noi gương cách ứng xử tài tình của người tiền nhiệm với Trump, vận dụng những tài liệu như bản mà Abe từng trình bày năm 2019, với lời lẽ theo phong cách tweet đặc trưng của Trump: "Nhật Bản có thêm năm khoản đầu tư chỉ trong vòng một tháng."

Ishiba sẽ nhấn mạnh vị thế của Nhật Bản - nhà đầu tư số 1 tại Mỹ trong 5 năm liên tiếp. Tuy nhiên, Hoa Kỳ vẫn đang gánh chịu thâm hụt thương mại đáng kể với Nhật Bản, lên đến 70 tỷ USD. Điều này buộc vị Thủ tướng phải vô cùng khéo léo. Ông có thể đề cập đến thương vụ Tập đoàn Thép Nippon muốn thâu tóm Tập đoàn Thép Hoa Kỳ - một thương vụ bị Joe Biden phủ quyết với lý do an ninh quốc gia mơ hồ, và nhiều người hy vọng Trump sẽ đảo ngược quyết định này nhưng ông sẽ không quá gay gắt trong cách tiếp cận vấn đề.

Mối lo ngại lớn nhất nằm ở khía cạnh cá nhân. Giới chức Tokyo e ngại rằng Trump sẽ không mấy thiện cảm với Ishiba - một người nói năng lan man, không chơi golf và còn non nớt trên đấu trường quốc tế. Tuy nhiên, Ishiba đã chuẩn bị kỹ lưỡng khi tổ chức các buổi diễn tập và tham vấn cựu Thủ tướng Taro Aso cùng "ông trùm" Masayoshi Son của Tập đoàn SoftBank. Cả hai nhân vật này, vốn có mối quan hệ thân thiết với Tổng thống Trump, đều khuyên ông nên tránh những diễn giải dài dòng và giữ kết luận súc tích.

Trump vốn ngưỡng mộ những nhà lãnh đạo cứng rắn, và Ishiba hoàn toàn không phải tuýp người như vậy. Ông được xem là Thủ tướng yếu thế nhất trong những năm gần đây khi điều hành một chính phủ thiểu số phải mất nhiều tháng trời tranh luận về một khoản miễn thuế thu nhập có vẻ vô cùng nhỏ nhặt so với những cải cách mang tính cách mạng mà Trump đang triển khai. Ishiba không được lòng dân, và một cuộc gặp không như ý với Trump sẽ càng làm tỷ lệ tín nhiệm của ông tụt dốc không phanh. Hình ảnh của ông vẫn chưa thể phục hồi sau chuyến công du kém ấn tượng tới hội nghị APEC tại Peru năm ngoái, khi ông bị chỉ trích vì đến muộn các cuộc hẹn và mải mê với điện thoại thông minh trong lúc đáng ra phải đứng lên chào đón các nhà lãnh đạo khác.

Vì vậy, chiến lược tối ưu của Ishiba lúc này là tránh xa "tâm bão". Ông sẽ tìm kiếm sự bảo đảm cho liên minh an ninh, đặc biệt là cam kết phòng thủ của Mỹ đối với quần đảo Senkaku, nơi tàu hải cảnh Trung Quốc đã hiện diện suốt hơn một thập kỷ qua.

Chắc chắn ông sẽ không quên đề cao nỗ lực gia tăng ngân sách quốc phòng của Nhật Bản. Song, những nhân vật trong vòng tròn quyền lực của Trump cho rằng điều đó còn quá khiêm tốn, điển hình như Elbridge Colby - chuyên gia có lập trường "diều hâu" về Trung Quốc - đã nhận định mục tiêu chi tiêu 2% GDP vào năm 2027 của Nhật là "thảm hại" và đề xuất nâng lên 3% (trong khi chính phủ còn chưa tìm ra nguồn lực để đáp ứng cam kết 2%).

Tokyo dù lo ngại nhưng sẽ không đề cập đến những rủi ro tiềm ẩn từ chính Trump. Đáng chú ý, việc Trump chuẩn hóa các đe dọa chiếm đất, dù là Canada hay Greenland, có thể tiếp thêm động lực cho Trung Quốc gia tăng hoạt động quanh Senkaku. Tương tự, động thái đổi tên Vịnh Mexico của Tổng thống có thể khiến chính quyền Hàn Quốc kế nhiệm tiếp tục gây tranh cãi về tên gọi Biển Nhật Bản. Và đó mới chỉ là những kịch bản trong tầm dự báo. Sau biến cố Gaza, khó ai có thể đoán định được những ranh giới đó nằm ở đâu.

Tất cả những yếu tố này đẩy Nhật Bản vào thế phòng thủ trong thời điểm đáng ra phải nắm vai trò dẫn dắt. Sau khi Fumio Kishida và Joe Biden đưa mối liên minh lên tầm cao mới, điều tốt nhất Ishiba có thể kỳ vọng là không để mối quan hệ này tụt dốc. Nhưng dẫu sao, một trận hòa vẫn tốt hơn thất bại.