Vàng đã tăng đến mức kỷ lục mới, hiện đang ở trên mức $2,050/ounce. Liệu mức giá này có phải là quá đắt hay không?

Đây là câu hỏi không có câu trả lời. Giá trị của vàng nằm trong tay nhà đầu tư, và trong lịch sử, con người luôn thấy kim loại này rất hấp dẫn. Vàng không trả tiền định kỳ cho bạn, giá trị của nó được định đoạt bởi thị trường. Cách định giá với các tài sản khác sẽ không đúng đối với vàng.

Việc chúng ta không bao giờ tính toán được một mức giá “đúng” về mặt khoa học không có nghĩa là chúng ta được phép ngừng cố gắng dự đoán giá vàng. Và sau khi qua được các bài kiểm tra về định giá, đà tăng của vàng dần trở nên có lý. Trong khi mức giá hiện tại trông có vẻ hơi đắt, nó vẫn có thể dễ dàng tăng tiếp.

Một cách để xác định giá vàng là so sánh nó với các mặt hàng khác. Trở lại những năm 1970, cú sốc giá dầu có thể được coi là một cách để các nhà xuất khẩu dầu mỏ giữ giá sản phẩm neo theo giá vàng, khi thời kỳ giá dollar Mỹ neo theo giá kim loại quý này đã kết thúc. Khi so sánh thế này, vàng trở nên rất đắt. Tỷ lệ quy đổi dầu so với vàng, hay số lượng vàng cần thiết để mua một thùng dầu thô, đã xuống mức thấp nhất kể từ khi có sự thay đổi lịch sử vào đầu năm đó và giá dầu tăng. Đã có sự phục hồi của giá dầu so với giá vàng kể từ đó, và sự phục hồi này cũng sẽ giúp giá vàng tăng, tuy nhiên kim loại quý này vốn đã không rẻ:

Một cách tính khác là nhìn vào ảo giác tiền tệ. Giá vàng tính bằng dollar phụ thuộc vào giá trị của đồng dollar cũng nhiều như giá trị của chính kim loại này. Đồng dollar đã suy yếu mạnh trong vài tháng qua. Nhưng nếu chúng ta nhìn vào giá vàng theo đồng Euro và đồng Yen, ta thấy rằng đồng dollar yếu đi không phải là yếu tố chính. Giá vàng đã chạm mức kỷ lục với cả 2 đồng tiền trên trong năm ngoái và hiện còn đang cao hơn nữa:

Chúng ta tiếp tục xét đến vấn đề lạm phát. Vàng được xem như một tài sản trữ giá trị. Giá trị này đương nhiên sẽ có xu hướng tăng lên khi mọi người kỳ vọng lạm phát tăng trong tương lai. Trên cơ sở này, vàng ban đầu có vẻ được định giá quá cao. Cục Dự trữ Liên bang đã nhận rất nhiều lời chỉ trích xứng đáng vì cách xử lý của họ đối với nền kinh tế Mỹ trong hai thập kỷ qua. Nhưng đối với mỗi công cụ quan trọng mà họ đưa ra thì không  thể phủ nhận sự thành công của nó - không ai từng nghĩ rằng lạm phát sẽ tăng mạnh. Mục tiêu của Fed là giữ lạm phát từ 1% đến 3%. Kể từ năm 1998, kỳ vọng lạm phát 10 năm đo từ thị trường trái phiếu chưa bao giờ vượt quá 3% và chỉ giảm xuống dưới 1% trong một thời gian ngắn.

Kỳ vọng lạm phát đã tăng nhanh sau cú sốc COVID-19, là lời giải thích cho sự tăng giá của vàng, tuy nhiên vẫn đang ở mức khiến cho giá vàng hiện tại khó mà dự đoán được:

Cuối cùng, chúng ta nhắc đến yếu tố ảnh hưởng nhất tới giá vàng, đó là lợi suất thực. Vàng không trả tiền lãi định kỳ cho chúng ta, nhưng điều này giờ đây không quan trọng nữa vì trái phiếu giờ thực sự trả ít tiền hơn cho người mua. Hiện tại, lợi suất thực trái phiếu kỳ hạn 10 năm đang âm hơn so với trước đây kể từ khi trái phiếu có liên quan tới lạm phát trở nên phổ biến. Một bước tiến quan trọng từ năm ngoái là Hoa Kỳ đã gia nhập Đức vào hàng ngũ các quốc gia có lợi suất thực của trái phiếu chính phủ âm nặng.

Lợi suất thực là "xương sống" của một trong những mô hình thú vị nhất về “giá trị hợp lý” đối với vàng, được tạo ra bởi Charles Morris, một cựu chiến binh của Thành phố London, người sáng lập ByteTree.com. Mô hình về cơ bản là TIPS, do đó nó chỉ tăng khi lợi suất thực trái phiếu dài hạn giảm.

Dưới đây là cách mô hình giá trị hợp lý được so sánh với giá vàng theo thời gian:

Điểm mấu chốt là giá trị hợp lý đã tăng mạnh để chạm đến mức kỷ lục trước đó trong những tuần gần đây và giá vàng thực tế đang cao hơn đáng kể. Biểu đồ này cho chênh lệch giá so với giá trị hợp lý đã thay đổi theo thời gian như thế nào:

Điều cần lưu ý ở đây cho traders là khi vàng ở trong thị trường tăng giá, nó sẽ tiếp tục tăng xa so với giá trị hợp lý của nó. Vì vậy, vàng đắt, nhưng vẫn rẻ hơn đáng kể so với mức đỉnh trước đó vào cuối năm 2011.

Đối với những người muốn chơi trò chơi mạo hiểm trong việc dự đoán một sự đột biến, ông Morris cung cấp một dữ liệu quan trọng khác. Thị trường bullish của cổ phiếu có xu hướng đạt đỉnh khi các retail traders đổ xô vào mua, điều dường như đang diễn ra đối với cổ phiếu. Điều này cũng đúng đối với vàng trong thời kỳ đỉnh cao vào năm 1980, khi các bản tin đầy rẫy những cảnh quay về mọi người vui vẻ đi ra từ các cửa hàng khi đã chuyển tiền tiết kiệm cả đời của họ thành một đống vàng nhỏ, và lần tiếp theo vào năm 2011 khi tỷ lệ mua vàng qua quỹ ETFs đạt mức rất cao. Đà tăng rõ ràng được tạo bởi một nhân tố khác chứ không phải các quỹ ETFs:

Kịch bản tăng giá của vàng là khi các ngân hàng trung ương tiếp tục làm những gì họ đang làm: khiến lợi suất thực thấp hơn bao giờ hết và tiếp tục nâng giá trị hợp lý của vàng. Sau đó, lạm phát cuối cùng cũng được tháo "xích" và tăng lên bằng hoặc thậm chí cao hơn mục tiêu 3% (một mức có thể nghĩ đến, nhưng mà trong vài năm tới). Và khi đó những retail traders bước vào thị trường. Một thời gian sau vàng có thể giảm giá mạnh, tuy nhiên đường lên đỉnh vẫn rất "sướng".

Rủi ro sẽ xảy ra ngân hàng trung ương thay đổi suy nghĩ của mình - cũng giống như đỉnh vàng hồi 2011 cuối cùng biến thành thị trường bearish khi Fed bắt đầu dừng việc mua tài sản không giới hạn của mình. Lần này có vẻ sẽ không giống như vậy. Vàng có thể đang hơi đắt, nhưng có rất ít lý do để tin rằng nó sẽ đạt đỉnh trong thời gian tới.