3 sai lầm tâm lý mọi trader cần tránh mỗi khi giao dịch
Thảo Nguyên
Junior Analyst
Tâm lý giao dịch đóng vai trò quan trọng như lựa chọn phương pháp phân tích, phát triển hệ thống, chiến lược giao dịch và quản trị rủi ro. Nếu không có tư duy đúng đắn thì dù có phân tích hợp lý và tính kỷ luật rõ ràng cũng không thể tạo ra một giao dịch sinh lời trong dài hạn vì tinh thần không vững sẽ phá hủy tất cả các lợi thế giao dịch.
3 sai lầm cơ bản về tinh thần mà các trader mới bước chân vào thị trường thường mắc phải đó là FOMO (hội chứng sợ bỏ lỡ), giao dịch trả thù và ảo tưởng của những con bạc. Vậy làm thế nào để tránh khỏi những sai lầm này?
Các trader tránh "bẫy tâm lý" FOMO như thế nào?
FOMO là viết tắt của Fear Of Missing Out, nỗi sợ hãi khi vuột mất một cơ hội, một sự kiện có thể kiếm ra tiền.
FOMO xuất phát từ tâm lý của các trader khi họ thấy hàng loạt người đang kiếm được lợi nhuận trên các trang mạng xã hội, tạo cảm giác mình đang bỏ lỡ các cơ hội kiếm ra tiền.
Trong giao dịch và đầu tư, FOMO còn xảy ra ở các thị trường tăng/giảm giá mạnh, nơi mọi người muốn bắt kịp xu hướng.
FOMO có thể khiến trader mở các vị thế nằm ngoài chiến lược ban đầu đã đặt ra, khác hoàn toàn so với hệ thống giao dịch của mình hoặc thậm chí giao dịch mà không cần phân tích những tín hiệu hợp lý. Họ muốn được tham gia vào thời điểm đó với hy vọng xu hướng sẽ tiếp tục kéo dài. Bạn sợ sẽ bỏ lỡ một cơ hội sinh lời lớn nên không cần suy nghĩ mà đã quyết định "muộn còn hơn không." Đây là tâm lý hoàn toàn sai lầm, FOMO đưa bạn vào một giao dịch gần như hết cơ hội sinh lời và dẫn đến thua lỗ.
Cách tốt nhất để tránh khỏi FOMO đó là hãy mặc định cơ hội đó chỉ là một trong số hàng trăm cơ hội trong tương lai và tất cả những gì bạn phải làm là chờ đợi.
Một trader nên tập trung vào danh sách theo dõi và chiến lược riêng của bản thân, tránh bị cám dỗ bởi các yếu tố ngoài lề làm phá vỡ hệ thống của chính mình. Đừng đưa bản thân vào con đường cờ bạc nằm ngoài thông số và những nghiên cứu định lượng đã đặt ra ban đầu.
Một trader thực sự nên trading trong các khung thời gian của mình và không được để bản thân bị cám dỗ đánh bạc. Cách các giao dịch của bạn hoạt động giống như việc một doanh nghiệp vận hành hệ thống của mình chứ không phải đuổi theo những pha cược ngẫu nhiên.
Một giao dịch không nên có quá nhiều ý nghĩa với những trader nhìn vào bức tranh tổng thể và theo đuổi thành công lâu dài.
Giá trị của một cơ hội sẽ được nhìn thấy theo thời gian, và nếu bạn vào quá muộn, thứ tưởng như là món quà của thượng đế có thể trở thành một lời nguyền.
Cám dỗ, ghen tị và tham lam là tất cả những gì FOMO tác động lên tâm lý trader. Và cách để khắc phục chính là hãy kỷ luật và tập trung vào hệ thống và lợi thế của chính mình. Quá nhiều trader đã chìm trong thua lỗ khi để bản thân đuổi theo những lời nguyền đội lốt này.
Cái giá phải trả cho FOMO là rất đắt.
Cách ngăn chặn giao dịch trả thù - điều tối kị trong đầu tư
Giao dịch trả thù là mong muốn phi lý để lấy lại những gì đã mất của trader, họ muốn gỡ lại khoản lỗ của mình trên chính những thứ đã khiến họ mất tiền.
Giao dịch trả thù được kích hoạt bởi cái tôi bị đánh bại bởi một cổ phiếu, muốn kiếm lại lợi nhuận mới trên chính cái biểu đồ đã làm mình thất bại. Họ muốn thể hiện bản thân mình giỏi và có thể chiến thắng trước "kẻ thù tưởng tượng" trên thị trường.
Đây là điểm yếu lớn về mặt tinh thần của những trader có tính cạnh tranh cao, ghét thua cuộc và luôn muốn chứng tỏ mình đã đúng.
Giải pháp đơn giản nhất để tránh cạm bẫy này chính là bỏ qua việc thua lỗ cá nhân, tuân thủ hệ thống đã đặt ra, đa dạng hóa danh sách theo dõi và hãy tìm kiếp các cơ hội giao dịch khác. Với việc tính toán quy mô vị thế và quản lý rủi ro thích hợp, mỗi giao dịch chỉ là một trong số hàng trăm giao dịch tiếp theo, đừng cố gắng theo đuổi và chống lại một biểu đồ đã từng làm bản thân thua lỗ.
Tại sao cần tránh việc giao dịch trả thù?
- Nó khiến bạn trở lên mù quáng vì một giao dịch cũ và bỏ qua các cơ hội sinh lời khác tốt hơn.
- Bạn đang để cảm xúc cá nhân lấn át kế hoạch giao dịch của mình.
- Ép mình phải kiếm lại tiền giống như cách bạn đã mất.
- Bạn sẽ rơi vào vòng xoáy và thất bại bởi chính lý do đã từng xảy ra.
- Giao dịch trả thù không phải là một phần của hệ thống giao dịch sinh lời.
Đừng bao giờ để bản thân có mong muốn trả thù, đặt việc khắc phục và tìm kiếm lợi nhuận từ những giao dịch thua lỗ vào mục tiêu dài hạn.
Tâm lý ảo tưởng của những con bạc
Lỗi tâm lý này bắt nguồn từ việc không hiểu rõ tính độc lập của cơ hội so với hàng loạt các sự kiện ngẫu nhiên khác. Điều này dẫn đến sai lầm làm bạn nghĩ rằng mình có thể dự đoán kết quả của cơ hội này dựa trên các sự kiện trước đó.
Một trader mắc lỗi này tin rằng điều gì đó ít nhiều có khả năng xảy ra dựa trên các sự kiện hoặc dữ liệu không liên quan.
Ví dụ cổ điển về ảo tưởng của những con bạc là tung đồng xu hoặc bóng trên bàn cò quay roulette. Bóng trên bàn cò quay roulette đã rơi xuống ô màu đen bốn đến năm lần liên tiếp, khiến phần lớn mọi người nghĩ rằng nó sẽ sớm chuyển sang màu đỏ và họ bắt đầu đẩy kèo của mình, cá rằng quả bóng sẽ rơi vào một ô đỏ trên cò quay roulette tiếp theo. Nhưng quả bóng rơi trên ô đỏ sau 27 lượt đen liên tiếp. Và hàng triệu đô la đã về với nhà cái ngay sau đó.
Trên thực tế, mỗi biến cố ngẫu nhiên là duy nhất và các biến cố không ảnh hưởng đến nhau. Trong một sòng bạc với nhiều lần chơi, hầu hết các con bạc đều suy nghĩ tỷ lệ thắng thua là 50:50. Ví dụ như trong 20 lần quay roulette, gần như sẽ có 10 lần màu đen và 10 lần màu đỏ. Điều này là hoàn toàn sai lầm.
Trader phải hiểu rằng, mỗi giao dịch trên thị trường là duy nhất và dự báo kết quả của chúng không thể chắc chắn 100%. Không có biểu đồ nào phải tăng cao bật trở lại sau khi đã giảm hàng loạt phiên và không có giao dịch tiếp theo nào phải thắng vì hàng loạt các giao dịch trước đó thua lỗ liên tiếp. Bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra và đây là lý do trader cần biết cắt lỗ và tính toán quy mô vị thế thích hợp.
Một trader để kiếm được lợi nhuận cần xác định mô hình trên tổng thể lớn của các tín hiệu giao dịch, để có thể tối thiểu hóa lỗ và tối đa hóa lợi nhuận.
Và cuối cùng, một trader thành công có tính kỷ luật, logic, khả năng toán học và sự tập trung để đưa bản thân vượt qua các nỗi sợ về mặt tinh thần, giúp tạo ra những lợi nhuận trong tương lai.