Bầu cử Hoa Kỳ năm 2020: Đã có thể xướng tên người chiến thắng?
Nam Anh
Senior Economic Analyst
Truyền thống của truyền thông Mỹ gọi tên người chiến thắng trong các cuộc bầu cử tổng thống không có cơ sở pháp lý. Nó đã từng chính xác trong quá khứ bởi vì danh tính những người chiến thắng trong hầu hết các cuộc tranh cử đều đã được xác định rõ ràng trong ngày bầu cử, đồng thời kẻ thua cuộc chấp nhận phán quyết và nhượng bộ.
Đó không phải là trường hợp của năm nay. Cả Joe Biden và Donald Trump đều chưa chiến thắng cuộc bầu cử này.
Tổng thống Trump cho biết có bằng chứng về gian lận ở một số tiểu bang và sẽ được đưa ra trước tòa.
Arizona vẫn đang tiến hành kiểm phiếu. Georgia đã công bố một cuộc kiểm phiếu lại, với kết quả trước đó Biden đang dẫn trước với hơn 5,000 phiếu bầu qua thư trong tổng số năm triệu phiếu. Tòa án Tối cao đã yêu cầu bang Pennsylvanian phân loại riêng các lá phiếu gửi qua bưu điện được gửi đến sau thời hạn chót 8 giờ tối của ngày bầu cử để chờ tòa án xem xét.
Các cáo buộc gian lận ở Michigan đang được Bộ Tư pháp và FBI điều tra, nơi các quan sát viên của Đảng Cộng hòa ở Detroit không được phép giám sát cuộc bầu cử như yêu cầu của luật pháp. Chiến dịch tranh cử của Trump có kế hoạch yêu cầu kiểm phiếu lại ở Michigan, Wisconsin và Nevada.
Năm 2000, kết quả cuộc bầu cử đã không được quyết định cho đến ngày 12 tháng 12 sau khi ứng cử viên Đảng Dân chủ Al Gore đã sử dụng hết các hành động pháp lý của mình đối với cuộc bỏ phiếu tại Florida sau thất bại trước Tòa án Tối cao. Một số trang tin tức đã rút lại các thông báo sớm về kết quả tại bang Florida vào năm đó khi các thông tin sau đó cho thấy rõ ràng kết quả tại đây vẫn chưa ngã ngũ. Cuối cùng, ứng viên Đảng Cộng hòa George Bush giành chiến thắng ở Florida với mức chênh lệch 537 phiếu bầu, đồng thời giành được tổng cộng 271 phiếu Đại cử tri đoàn so với 266 của Al Gore, với 270 là mức cần thiết để giành chiến thắng chung cuộc.
Đại cử tri đoàn
Quy trình bầu Tổng thống Hoa Kỳ chính thức bắt đầu với việc mỗi bang xác nhận kết quả bầu cử của mình và chọn đại cử tri cho cuộc bỏ phiếu chọn tổng thống ở Washington. Các đại cử tri cam kết bỏ phiếu cho ứng viên giành được được đại đa số phiếu phổ thông ở mỗi bang. Trong một số trường hợp hiếm hoi, các cử tri phản bội sự tin tưởng đó và thay đổi phiếu bầu của họ. Trong cuộc bầu cử năm 2016, đã có 7 đại cử tri thường được gọi là bất tín này, 5 từ Hillary Clinton và 2 từ Donald Trump đã bỏ phiếu cho các ứng cử viên khác.
Nỗ lực về mặt pháp lý của Trump đối với kết quả cuộc bầu cử sẽ vô cùng khó khăn, khi ông bằng mọi giá phải lật ngược kết quả tại 2 tiểu bang về hướng có lợi cho mình nhằm giành được đại đa số phiếu đại cử tri.
Tình hình hiện nay
Bao gồm cả những bang đang được kiểm phiếu lại hoặc đang phải nhận được lệnh dừng kiểm đếm của tòa án hoặc sẽ bị chiến dịch tranh cử của Trump thách thức về mặt pháp lý, Joe Biden đã giành được 306 phiếu đại cử tri, so với con số 232 của ông Trump.
Tổng số của Biden là 259 phiếu Đại cử tri đoàn trước khi tính thêm các bang kiểm phiếu muộn là Arizona (11 phiếu Đại cử tri), Pennsylvania (20) và Georgia (16). Trong khi đó, kết quả tại Bắc Carolina (15) và Alaska (3) vẫn chưa được phân định, với kết quả tạm thời ông Trump đang dẫn trước ở cả hai tiểu bang này.
Arizona, tính đến thời điểm bài viết này, vẫn đang tiến hành kiểm đếm với Biden đang thiết lập khoảng cách tầm 20,000 phiếu bầu so với Donald Trump. Con số này đã giảm so với mức chênh lệch hơn 90,000 phiếu trước đó. Hiện vẫn còn khoảng 173,000 phiếu bầu đang được gấp rút kiểm đếm. Ở Pennsylvania và Georgia, ông Trump đang bám đuổi với khoảng cách lần lượt là 29,000 và 5.000. Tại cả ba tiểu bang trên, ưu thế dẫn tước được ông Biden thiết lập đến từ các lá phiếu gửi qua bưu điện mà tính hợp lệ và chính xác của chúng đang bị đặt dấu hỏi nghiêm trọng dựa theo theo luật bầu cử hiện hành. Tại thời điểm kết thúc cuộc bỏ phiếu vào ngày 3 tháng 11, ông Trump đã dẫn đầu với mức chênh đáng kể ở cả ba bang.
Georgia đã thông báo một cuộc kiểm phiếu lại. Pennsylvania theo lệnh của Tòa án Tối cao đang tạm dừng kiểm đếm 1 lượng phiếu bầu nhất định trong khi chờ Tòa án Tối cao Hoa Kỳ xem xét tính hợp pháp của việc Tòa án Tối cao Pennsylvanian điều chỉnh lại luật bầu cử của mình ngay trước cuộc bỏ phiếu tổng thống.
Nếu ông Trump thắng ở Arizona, chiến thắng cuộc kiểm phiếu lại ở Georgia, đồng thời Tòa án Tối cao sau khi xem xét lại luật của Pennsylvania có thể làm mất hiệu lực của hàng nghìn lá phiếu, kết quả cuộc bầu cử sẽ không thể được phân định cho đến khi các bang này đưa ra được quyết định cuối cùng.
Thượng viện
Cuộc bầu cử bắt đầu với việc đảng Cộng hòa giữ lợi thế 53-47 ở thượng viện. Đảng Dân chủ đã giành một ghế từ tay đảng Cộng hòa. Trong khi đó, 2 ghế ở Georgia sẽ được giải quyết bằng cuộc bỏ phiếu lại vào tháng Giêng do yêu cầu của bang rằng người chiến thắng phải nhận được ít nhất 50% số phiếu bầu. Đảng Cộng hòa hiện đang tạm dẫn đầu trong cả hai cuộc đua.
Có thể cuộc tái kiểm phiếu ở Georgia sẽ mang lại cho một ghế cho Đảng Cộng hòa, trong trường hợp đó Đảng Dân chủ sẽ không thể giành quyền kiếm soát Thượng viện. Nếu đảng Dân chủ giành được cả hai ghế Thượng viện tại Georgia, tỷ số khi đó sẽ là 50-50 với lá phiếu quyết định thuộc về phó tổng thống.
Hạ viện
Tại Hạ viện, đảng Cộng hòa sẽ giành thêm từ 10-15 ghế, thấp hơn chỉ 1 chút so với con số cần thiết 18 ghế mà họ cần để nắm quyền kiểm soát Hạ viện. Kết quả này là 1 bất ngờ lớn đối với các công ty thăm dò dư luận, khi hầu hết trong số họ đã dự đoán rằng đảng Dân chủ sẽ giành được nhiều hơn 10 ghế.
Đảng Dân chủ sẽ có thêm từ 3 đến 8 ghế trong Hạ viện. Với một số ghế của đảng Dân chủ ở các quận bảo thủ ở phía Trung Tây và Nam, cùng với việc toàn bộ Hạ viện sẽ tiến hành tái bầu cử trong 2 năm tới, tầm ảnh hưởng thực tế mà đảng Cộng hòa đạt được sẽ còn rõ rệt hơn so với sự cải thiện đơn thuần về số ghế. Đảng Cộng hòa có cơ hội tuyệt vời để lôi kéo nhiều thành viên trong số này về phe của họ về bất kỳ chủ đề gây tranh cãi nào được cân nhắc bỏ phiếu.
Kết luận
Dựa trên các kết quả hiện nay, ông Joe Biden sẽ trở thành tổng thống 46 của Hoa Kỳ. Cho đến khi tổng số phiếu bầu thực sự ở Arizona và Georgia bị chuyển sang tay ông Trump và Tòa án Tối cao ra lệnh thay đổi số phiếu hợp lệ ở Pennsylvania, thì không có cơ sở nào cho bất kỳ kết luận nào khác.
Kết quả tại Arizona sẽ không được quyết định trước thứ 4, thời điểm hoàn thành kiểm đếm các lá phiếu còn lại.
Để lật ngược tình thế, ông Trump sẽ phải giành được 47 phiếu đại cử tri của Arizona, Georgia và Pennsylvania. Đây không phải là điều bất khả thi nhưng nó phải bắt đầu bằng chiến thắng tại Arizona.
Thị trường đã định giá phần lớn chiến thắng của Biden và cho đến khi chúng ta biết nhiều hơn về các chính sách và nhân sự của Nhà Trắng dưới sự kiểm soát của đảng Dân chủ, mọi suy đoán sẽ là vô nghĩa.