Tại các thị trường, “Trump trade”, đặt cược rằng việc Donald Trump trở lại Nhà Trắng sẽ báo hiệu cho sự gia tăng lạm phát và lãi suất cao hơn. Nhiều chính sách cốt lõi của ông Trump thúc đẩy theo hướng này: thuế quan sẽ làm tăng chi phí nhập khẩu, việc trục xuất người nhập cư có thể đẩy tiền lương tăng cao và cắt giảm thuế được bù đắp bằng thâm hụt sẽ kích thích nền kinh tế. Trong bối cảnh lạm phát gia tăng, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ có rất ít lựa chọn ngoài việc tăng lãi suất.

Sau cuộc tranh luận thảm họa của Joe Biden vào ngày 27 tháng 6, một kịch bản thương mại đã diễn ra. Khi các nhà đầu tư đối mặt với khả năng ông Trump sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống, họ đã bán tháo trái phiếu chính phủ Mỹ, dẫn đến lợi suất tăng vọt trong ngắn hạn. Tình hình có thể trở nên tồi tệ hơn. Nếu ông Trump đấu tranh với Fed về lãi suất, điều này có thể làm dấy lên nghi ngờ về tính độc lập của ngân hàng trung ương, làm suy giảm niềm tin vào thị trường Mỹ và đồng USD. Đó là kịch bản ác mộng kinh tế cho nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump.

Nhưng giống như mọi cơn ác mộng khác, nỗi sợ hãi mang tên Trumponomics có thể đáng sợ hơn thực tế. Ông Trump và các cố vấn của ông có nhiều ý tưởng tồi tệ. Nhưng họ cũng có một số ý tưởng khá ổn. Và khả năng thực hiện các chính sách gây thiệt hại của họ sẽ bị hạn chế bởi Quốc hội, các định chế của Mỹ và thị trường đều đóng vai trò kiểm soát.

Ông Trump đã chau chuốt chương trình nghị sự của mình trong các bài phát biểu và phỏng vấn, và vào ngày 8 tháng 7, chương trình nghị sự này đã được Đảng Cộng hòa chính thức hóa như là cương lĩnh bầu cử của đảng. Có ba yếu tố nổi bật. Đầu tiên là việc bãi bỏ quy định, một yếu tố cơ bản của đảng Cộng hòa. Khác với năm 2017, khi ông và các cố vấn chưa chuẩn bị kỹ lưỡng cho chức tổng thống, lần này họ đã sắp xếp lại nhân sự và chính sách. Ông Trump sẽ không mất nhiều thời gian để hủy bỏ các quy định về môi trường của chính quyền Biden, nới lỏng các hạn chế về hoạt động khoan dầu cho các công ty dầu khí và gây áp lực lên các cơ quan liên bang để cắt giảm chi tiêu. Ông đã hứa, như trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của mình, sẽ loại bỏ hai quy định cho mỗi quy định được ban hành.

Nhưng gần như đó chỉ là marketing. Số lượng quy định trong Bộ luật Quy định Liên bang về cơ bản không thay đổi dưới thời ông Trump. Hơn nữa, chính quyền của ông còn bị các tòa án cản trở. Theo Viện Chính sách Toàn vẹn (Policy Integrity), chính quyền của ông Trump đã thất bại trong gần 80% các vụ kiện liên quan đến việc sử dụng các cơ quan liên bang. Ngân hàng Goldman Sachs cho rằng tác động của tất cả các biện pháp gỡ bỏ quy định của ông Trump cuối cùng là không đáng kể đối với nền kinh tế nói chung - và kết quả này có khả năng sẽ lặp lại.

Về thuế, ở một khía cạnh nào đó, ông Trump có thể được coi là một ứng cử viên có tính liên tục. Hành động sẽ tập trung vào việc phần lớn Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm (TCJA) từ năm 2017 của ông Trump sắp hết hiệu lực. Việc giảm thuế doanh nghiệp trong TCJA là vĩnh viễn, nhưng nhiều phần khác của đạo luật này, bao gồm cả việc cắt giảm thuế thu nhập cá nhân, sẽ hết hiệu lực vào cuối năm 2025. Mục tiêu chính của ông Trump là làm cho những khoản cắt giảm này trở thành vĩnh viễn.

Điều này sẽ không đơn giản vì để dự luật được Quốc hội thông qua, Đảng Cộng hòa sẽ phải trả chi phí cho việc gia hạn cắt giảm, khoảng 4.5 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới. Nhưng ông Trump có nhiều lựa chọn. Một phần doanh thu đến từ thuế quan có thể mang lại 3 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới. Ngoài ra còn có tiền từ việc đảo ngược một số chính sách của ông Biden. Chi phí của Đạo luật Giảm lạm phát, gói trợ cấp khí hậu của ông Biden, dự kiến ​​sẽ đạt khoảng 1 nghìn tỷ USD. Đảng Cộng hòa có thể loại bỏ một số khoản tín dụng thuế, bắt đầu bằng việc giảm giá cho xe điện. Ông Trump cũng gợi ý rằng ông có thể hủy bỏ các khoản nợ sinh viên của ông Biden, với chi phí có thể lên tới 1 nghìn tỷ USD.

Thâm hụt ngân sách của Mỹ qua các năm

Các ý tưởng thuế khác của ông Trump khiêm tốn hơn. Ông đã đề cập đến việc giảm một điểm phần trăm từ thuế doanh nghiệp, để hạ xuống còn 20% (ông thích con số tròn). Đề xuất điên rồ nhất của ông là miễn thuế cho tiền boa. Các nhà lập pháp sẽ phải soạn thảo thật cẩn thận về việc miễn trừ này, nếu không mọi người sẽ yêu cầu trả lương dưới dạng tiền boa. Nếu không bù đắp bằng việc tăng thu hoặc cắt giảm chi tiêu, thì mọi việc cắt giảm thuế sẽ khiến thâm hụt của nước Mỹ trở nên tồi tệ hơn, một rủi ro dưới thời ông Trump. Nhưng điều này không có nghĩa là ông Biden là một hình mẫu về chính sách tài chính đúng đắn: thâm hụt ngân sách liên bang dự kiến sẽ đạt con số khổng lồ: 7% GDP trong năm nay.

Chiến lược kinh tế khiến ông Trump khét tiếng nhất, đặc biệt là bên ngoài nước Mỹ, là chính sách bảo hộ của ông. Ông đã nêu rõ mục tiêu tiếp theo của mình, đó là áp thu thuế suất toàn cầu 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ và thuế suất 60% đối với hàng hóa sản xuất tại Trung Quốc. Ngoài ra, ông còn muốn thúc đẩy việc giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.

Không có nghi ngờ gì về hậu quả toàn cầu nếu ông Trump thực hiện thành công các chính sách thương mại ưu tiên Mỹ của mình. Liệu ông có thể làm được điều đó không? Trong phe truyền thống của Đảng Cộng hòa, vẫn còn sự phản đối về thuế quan. Nếu ông Trump quyết định loại bỏ vai trò của Quốc hội, ông có thể tuyên bố tình trạng khẩn cấp về an ninh quốc gia, điều này sẽ mang lại cho ông các quyền đặc biệt, nhưng cũng có thể bị tòa án từ chối.

Việc áp thuế cao hơn đối với Trung Quốc sẽ dễ thực hiện hơn, vì Nhà Trắng có thể áp dụng dựa trên các biện pháp hiện có. Ví dụ, Nhà Trắng có thể kết luận rằng Trung Quốc không thực hiện đúng cam kết trong thỏa thuận được ký kết với ông Trump vào năm 2020, điều này có thể dễ dàng chứng minh. Tuy nhiên, việc ngăn chặn tình trạng tái định tuyến hàng xuất khẩu của Trung Quốc qua các quốc gia khác sẽ khó khăn hơn nếu không có sự hợp tác của các chính phủ nước ngoài, điều mà ông Trump đã gặp khó khăn trong quá khứ.

Hơn nữa, ngay cả trong Nhà Trắng dưới thời ông Trump, cũng có sự phản đối đối với những chính sách thương mại mạnh mẽ nhất của ông. Những người theo lập trường cứng rắn như Peter Navarro, một cố vấn kinh tế, là người nói nhiều nhất, nhưng ông Trump thích tạo ra một đội ngũ các đối thủ cạnh tranh, cho phép ông cân nhắc giữa các ý kiến trái chiều. Ông có thể một lần nữa bổ nhiệm một cựu chiến binh ở phố Wall làm Bộ trưởng Tài chính và một nhân vật như vậy sẽ là đối trọng với những người theo chủ nghĩa bảo hộ.

Chương trình nghị sự của ông Trump sẽ đối mặt với những thách thức khác. Ông muốn bắt tay vào công việc nhưng năm đầu tiên tại vị của ông lại có một lịch trình lập pháp dày đặc. Trần nợ sẽ được tái thiết lập vào ngày 2 tháng 1, buộc Nhà Trắng phải đàm phán với Quốc hội. Một hạn chót khác đang đến vào cuối tháng 4, khi Quốc hội sẽ phải cắt giảm ngân sách mạnh mẽ nếu họ không thông qua một dự luật ngân sách mới. Trong khi đó, đồng hồ cũng sẽ đếm ngược với các khoản cắt giảm thuế của ông Trump. Nếu Đảng Dân chủ giành được hạ viện, tất cả những cuộc đàm phán này sẽ trở nên chông gai hơn nhiều.

Ông Trump sẽ đạt được ít tiến triển hơn trong việc tái cơ cấu Fed. Các nhà đầu tư lo ngại ông muốn gây ảnh hưởng đến quyết định lãi suất của ngân hàng trung ương. Tuy nhiên, thực hiện được mong muốn này là điều khó khăn. Cơ hội đầu tiên của ông để bổ nhiệm một thống đốc mới sẽ đến vào năm 2026, sau đó ông cũng có thể đề cử một chủ tịch thay thế Jerome Powell. Tuy nhiên, hội đồng Fed có tới 7 thành viên và tất cả các đề cử phải được Thượng viện thông qua, cơ quan trước đó đã chặn 2 trong số 4 ứng cử viên của ông Trump. Nếu ông Trump cố gắng sa thải ông Powell, nội bộ Fed cho rằng ông sẽ lại phải đối mặt với một cuộc chiến pháp lý không thể thắng được khác.

Có lẽ thiệt hại ngắn hạn lớn nhất mà ông Trump có thể gây ra cho nền kinh tế Mỹ là thông qua chính sách nhập cư của ông. Ông gọi đó là "cuộc xâm lược" và việc ngăn chặn nó sẽ là một vấn đề lớn đối với chính quyền của ông. Hàng triệu người nhập cư vào nước Mỹ trong vài năm qua là yếu tố then chốt để duy trì sự tăng trưởng kinh tế đồng thời kiềm chế lạm phát. Việc ngừng di cư sẽ gây ra cú sốc cho thị trường lao động. Tuy nhiên, như các chính sách khác của ông Trump, sẽ có sự phản đối ở mỗi bước đi, với việc tòa án bác bỏ các lệnh trục xuất, các bang thuộc đảng Dân chủ từ chối hợp tác và các doanh nghiệp vận động hành lang để có một cách tiếp cận nhẹ nhàng hơn.

Trên hết, thị trường tài chính cũng sẽ kiềm chế ông Trump. Ông rất nhạy cảm với thị trường chứng khoán, thậm chí còn cho rằng thị trường hoạt động tốt hồi đầu năm nay là do kỳ vọng vào chiến thắng của ông. Nếu thị trường chứng khoán giảm hay lợi suất tăng cao khi ông tấn công mục tiêu mới nhất của mình - cho dù là Fed, di dân hay thương mại quốc tế - đều sẽ thu hút sự chú ý của ông.

Điều này không có nghĩa là sự chi phối của ông Trump đối với chính trị Mỹ vẫn lạc quan. Có nguy cơ rằng nhiệm kỳ thứ hai của ông sẽ trở nên không kiểm soát được. Việc kiểm soát những hành vi quá mức của ông không phải tự động, và sẽ cần sự can thiệp của những người đối đầu với ông trong Đảng Cộng hòa, tòa án và xã hội nói chung. Nhưng điều đó cần phải xảy ra, điều này sẽ giúp ngăn chặn những mặt tối nhất của chính sách kinh tế do Trump mang lại.