Lớn lên là một việc khó nhưng già đi còn khó hơn. Để một chu kỳ kinh doanh hoàn thiện, nó phải trải qua nhiều giai đoạn. Những giai đoạn này được phản ánh trên thị trường tài chính. Các chiến lược gia thích sử dụng những thuật ngữ như đầu tư giai đoạn đầu, giữa hay cuối chu kỳ. Việc xác định khi nào một giai đoạn kết thúc hay bắt đầu không dễ, cũng như xác định khoảng thời gian từ thiếu niên thành người lớn. Tuy vậy, thị trường có đưa ra một số gợi ý nhỏ, và lợi suất trái phiếu là một trong số đó.

Trong quý đầu tiên, dấu hiệu từ đường lợi suất khá rõ ràng với độ dốc lớn - lợi suất dài hạn tăng so với lợi suất ngắn hạn - cho thấy nền kinh tế đang tăng tốc và lạm phát đến gần. Đường dốc đó đang thoải dần trước sự ngỡ ngàng của nhiều người. Một điều giải thích nổi bật lên cho điều này: chu kỳ đầu sắp kết thúc. Thị trường bắt đầu bước vào giai đoạn khó khăn hơn.

Hãy bắt đầu với sự dịch chuyển của đường cong lợi suất. Cách cơ bản để kiểm tra là khoảng cách giữa lợi suất 2 và 10 năm. Khoảng cách càng rộng thì càng dốc. Đầu năm nay, khoảng cách này là 0.82%. Ba tháng sau đã lên tới 1.58%, gần như chỉ do lợi suất dài hạn tăng (theo biểu đồ). Thay đổi trong chính sách tài khóa là một ảnh hưởng lớn. Trong tháng Ba, gói kích thích 1.9 nghìn tỷ USD của tổng thống Biden được ban hành. Một gói cơ sở hạ tầng lớn hơn nhiều đang trong quá trình đàm phán.

Dù vậy, đầu tháng Tư, đường lợi suất bắt đầu thoải dần. Lợi suất trái phiếu kho bạc 2, 3 và 5 năm tăng lên khi thị trường tiền tệ bắt đầu tính đến khả năng Fed tăng lãi suất vào năm 2023. Mức thay đổi còn lớn hơn ở đầu bên kia. Đến tuần này lợi suất 10 năm đã giảm còn 1.5%, thấp hơn 0.2% so với cuối tháng Ba. Lợi suất 30 năm thậm chỉ giảm sâu hơn nữa.

Điều gì gây ra việc này cũng không phải lỗi của Fed. Lợi suất dài hạn đã giảm từ trước cuộc họp của Fed vào tuần trước, khi Fed bắt đầu có giọng điệu hawkish. Nhiều người cho rằng đây là do “yếu tố kỹ thuật” - giao dịch trái phiếu cho việc quản trị rủi ro, cân bằng danh mục hoặc theo đà tăng trưởng. Ảnh hưởng quốc tế cũng đóng vai trò nhất định. Lãi suất cực thấp ở Nhật Bản và Châu Âu đang bị giới hạn. Lãi suất chỉ có thể tăng đến mức nào đó cho đến lúc áp lực mua trái phiếu từ những nhà đầu tư đẩy chúng xuống.

Tuy nhiên, có một ý nghĩa sâu xa hơn. Thị trường trái phiếu đang cho thấy chu kỳ mà các tài sản rủi ro được đón nhận sắp tới hồi kết. Đỉnh điểm tăng trưởng kinh tế có thể đã qua. Dữ liệu từ chỉ số PMI có thể đã lên cao nhất từ hồi tháng Năm. Các chỉ báo theo chu kỳ các cũng đang bắt đầu giảm. Triển vọng cho các kích thích tài khóa tiếp theo đang bấp bênh hơn. Dự luật hạ tầng vẫn chưa thể triển khai; bất cứ gói kích thích nào từ Thượng viện Mỹ sẽ có giá trị nhỏ hơn con số 2-3 nghìn tỷ từng được bàn tán trước đây.

Thị trường luôn hướng tới tương lai, nhưng giờ đây không biết tương lai có gì để hướng tới. Nếu tăng trưởng GDP đã đạt đỉnh trong quá khứ, khả năng sinh lời của thị trường chứng khoán sẽ thấp dần. Chỉ số S&P 500 đang giao dịch với hệ số P/E cao, nhiều tin tốt đã được thị trường tiếp nhận. Nếu bạn là một người giao dịch chủ động, giờ bạn cần một tin xấu nào đó để có cơ hội mua, theo Eric Lonergan từ quỹ đầu tư M&G. Thiếu đi động lực tăng, nguy cơ mất giá của những tài sản rủi ro như cổ phiếu là rất cao.

Theo Andrew Sheets từ Morgan Stanley, điều này đang gợi lại thời kỳ đầu năm 2004. Khi thất nghiệp tại Mỹ đạt đỉnh vào năm 2003, đây là tín hiệu phục hồi kinh tế và giúp đà tăng mạnh của tài sản rủi ro trong chu kỳ đầu. Cổ phiếu, hàng hóa và trái phiếu doanh nghiệp đều tăng mạnh. Nhưng đến năm 2004, dù kinh tế vẫn đang tiến triển tốt, thị trường lại rơi vào trạng thái hoảng loạn.

Triển vọng hiện tại đang rất giống lúc đó, theo ông Sheets: một giai đoạn tích lũy của thị trường chứng khoán; chênh lệch tín dụng nới rộng; một giai đoạn đồng đô la khiêm tốn. Không phải ai cũng đồng ý. Rất khó để chấp nhận rằng chu kỳ đầu có thể đã kết thúc. Còn chưa đến một năm kể từ GDP toàn cầu rơi xuống đáy. Nếu bạn sống nhanh như chu kỳ này, trung niên có thể đến sớm. Lúc đó bạn sẽ tự hỏi rằng, làm thế nào mình đến được đây, và điều gì sẽ thúc đẩy mình sống tiếp.