Phiên điều trần lần này không chỉ là bài kiểm tra về khả năng lèo lái chính sách của Powell mà còn phản ánh sức ép ngày càng lớn mà Fed phải đối mặt khi Tổng thống Donald Trump tái thiết lập ảnh hưởng của mình lên nền kinh tế Mỹ. Với những đề xuất cứng rắn về thuế quan, nhập cư và cải cách tài chính, chính quyền Trump đang đặt ra những thách thức mới cho Fed trong nỗ lực giữ lạm phát trong tầm kiểm soát, đồng thời bảo vệ thị trường lao động khỏi những cú sốc chính sách.

Sức ép từ chính quyền Trump đối với Fed

Áp lực từ Đảng Cộng hòa đã bắt đầu tạo ra những chuyển biến rõ rệt trong nội bộ Fed. Phó Chủ tịch Giám sát Michael Barr, người được coi là “cánh tay phải” của Powell trong việc giám sát hệ thống ngân hàng, đã tuyên bố từ chức vào tháng trước, tạo cơ hội để Trump bổ nhiệm một nhân vật thân cận vào vị trí này. Sự ra đi của Barr không chỉ đơn thuần là một thay đổi nhân sự mà còn báo hiệu sự điều chỉnh trong cách tiếp cận của Fed đối với ngành tài chính – một lĩnh vực đang được chính quyền Trump thúc đẩy theo hướng nới lỏng quy định nhằm kích thích tăng trưởng.

Bên cạnh đó, Fed cũng đã lặng lẽ thực hiện các bước nhằm tuân thủ sắc lệnh hành pháp của Trump về việc chấm dứt các chính sách DEI trên toàn chính phủ. Trang web của Fed đã gỡ bỏ các nội dung liên quan đến DEI, một động thái khiến nhiều nhà lập pháp Dân chủ bất bình, đặc biệt khi các yêu cầu về đa dạng và hòa nhập đã được luật Dodd-Frank quy định một cách rõ ràng.

Trong khi đó, bài toán lạm phát tiếp tục là một chủ đề nóng tại Washington. Từ năm 2021 đến nay, Fed vẫn chưa thể đưa lạm phát trở về mức mục tiêu 2%. Với chi phí sinh hoạt tăng cao, áp lực lên người tiêu dùng ngày càng lớn, biến đây thành một trong những vấn đề quan trọng nhất trong cuộc bầu cử tổng thống 2024. Đảng Dân chủ lo ngại rằng các biện pháp của Fed có thể chưa đủ mạnh, trong khi Đảng Cộng hòa lại đặt câu hỏi liệu Powell có phản ứng quá muộn màng với chính sách kích thích kinh tế của chính quyền Biden hay không.

“Ai cũng có những lo ngại nhất định về chính sách của Fed trong giai đoạn hậu đại dịch,” Chủ tịch mới của Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hạ viện, ông French Hill, phát biểu trong một cuộc phỏng vấn.

Sarah Binder, chuyên gia cao cấp tại Viện Brookings ở Washington, nhận định rằng phiên điều trần này sẽ là một cuộc tranh luận "căng thẳng". Dù Fed luôn tìm cách tránh xa các cuộc đối đầu chính trị, nhưng “họ không thể tự cô lập mình hoàn toàn” bởi vì họ cần sự ủng hộ của công chúng đối với các chính sách tiền tệ và giám sát tài chính.

Powell từ lâu đã tìm cách duy trì mối quan hệ tốt với Quốc hội, và lần này, ông đặc biệt muốn giữ vững vị thế của mình với các nghị sĩ Cộng hòa khi Trump trở lại Nhà Trắng.

Về phần mình, Trump từng chỉ trích Fed khi quyết định giữ nguyên lãi suất, nhưng sau đó dường như đã thỏa hiệp. Ngày 2/2, Trump cho rằng quyết định giữ nguyên lãi suất là "điều đúng đắn". Trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg News vào tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cũng nhận định: "Tôi chắc chắn Powell sẽ làm đúng, nên sẽ không có chỉ trích gì đâu."

Powell sẽ xuất hiện trước Ủy ban Ngân hàng Thượng viện vào lúc 10 giờ sáng thứ Ba và trước Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hạ viện vào cùng khung giờ ngày thứ Tư.

Chính sách tiền tệ: Căng thẳng về thuế quan và lạm phát

Sau khi cắt giảm lãi suất chính sách tổng cộng 1% kể từ tháng 9/2024, các quan chức Fed cho biết họ muốn tạm dừng để đánh giá tác động thực tế lên nền kinh tế. Powell dự kiến sẽ tiếp tục bảo vệ quan điểm này, nhất là khi báo cáo việc làm tháng 1 vừa qua cho thấy tỷ lệ thất nghiệp đã giảm xuống còn 4%, trong khi lạm phát vẫn ở mức 2.6%, cao hơn mục tiêu 2%.

Tuy nhiên, phiên điều trần này có thể đặt Powell vào thế khó khi Đảng Dân chủ yêu cầu ông làm rõ tác động của chính sách thuế quan mà Trump đe dọa áp đặt lên Canada và Mexico. Những rào cản thương mại mới có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng, đẩy giá cả hàng hóa lên cao và khiến nhiệm vụ kiểm soát lạm phát của Fed trở nên phức tạp hơn.

Ngược lại, nếu Powell đưa ra bình luận về thuế quan, ông có thể bị các nghị sĩ Cộng hòa phản công bằng câu hỏi tại sao Fed không lên tiếng cảnh báo về tác động lạm phát của các gói kích thích kinh tế dưới thời Biden. Theo Chủ tịch Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hạ viện French Hill, nhiều nghị sĩ tin rằng Powell lẽ ra phải phản đối việc mở rộng chi tiêu quá mức của chính quyền tiền nhiệm.

Bên cạnh đó, Fed cũng đang lên kế hoạch xem xét lại khung chính sách tiền tệ được thiết lập từ năm 2020. Đây là một chủ đề mà Powell chắc chắn sẽ phải đối mặt trong các phiên điều trần sắp tới, khi Quốc hội muốn hiểu rõ hơn về chiến lược dài hạn của Fed trong việc kiềm chế lạm phát và duy trì ổn định kinh tế.

Chính sách DEI: Phe Dân chủ sẽ gây áp lực lên Powell

Một trong những điểm nóng tại phiên điều trần lần này sẽ là sự tuân thủ của Fed đối với sắc lệnh của Trump về việc chấm dứt các chương trình DEI. Đảng Dân chủ có thể sẽ chất vấn Powell về lý do tại sao Fed lại vội vàng gỡ bỏ các nội dung liên quan đến DEI, trong khi các quy định về đa dạng và hòa nhập đã được luật Dodd-Frank quy định.

Maxine Waters, nghị sĩ hàng đầu của Đảng Dân chủ trong Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hạ viện, đã gửi thư tới Bộ Tư pháp yêu cầu làm rõ liệu sắc lệnh của Trump có vi phạm luật liên bang hay không. “Sắc lệnh này không thể lấn át các quy định của Đạo luật Dodd-Frank, luật chống phân biệt đối xử hay các quyền hiến pháp của nhân viên,” bà khẳng định.

Không chỉ có vấn đề DEI, phe Dân chủ cũng có thể đặt câu hỏi về sự độc lập của Fed khi tổ chức này vừa rút khỏi một nhóm nghiên cứu về biến đổi khí hậu. Những động thái này làm dấy lên lo ngại rằng Fed đang chịu ảnh hưởng ngày càng lớn từ Nhà Trắng, làm suy yếu tính trung lập của cơ quan này.

Quy định ngân hàng: Trump thúc đẩy nới lỏng giám sát

Chính quyền Trump đang nỗ lực đảo ngược các quy định tài chính được siết chặt dưới thời Biden. Quyền Chủ tịch Tổng công ty Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC) Travis Hill đã công bố một kế hoạch 15 điểm nhằm rà soát và điều chỉnh lại toàn bộ quy định trong ngành ngân hàng để đảm bảo chúng không cản trở tăng trưởng kinh tế.

Trong phiên điều trần, Powell sẽ phải đối mặt với các câu hỏi từ Đảng Cộng hòa về việc liệu Fed có ủng hộ cách tiếp cận này hay không. Thượng nghị sĩ Tim Scott, Chủ tịch Ủy ban Ngân hàng Thượng viện, đặc biệt quan tâm đến vấn đề chi phí đối với các ngân hàng nhỏ, cũng như việc một số doanh nghiệp bị “debanking” – tức bị ngân hàng từ chối cung cấp dịch vụ tài chính.

Powell có thể tìm cách né tránh các câu hỏi này bằng cách nhấn mạnh rằng Fed vẫn đang chờ Nhà Trắng bổ nhiệm Phó Chủ tịch Giám sát mới trước khi tiến hành các thay đổi lớn về quy định. Tuy nhiên, áp lực từ Quốc hội chắc chắn sẽ buộc ông phải đưa ra quan điểm rõ ràng hơn.

Phiên điều trần lần này không chỉ là cuộc kiểm tra năng lực của Powell mà còn là một phép thử quan trọng về mức độ độc lập của Fed trước các áp lực chính trị. Giữa bối cảnh Trump từng bước củng cố quyền lực, lạm phát vẫn chưa được kiểm soát hoàn toàn và các quy định tài chính có nguy cơ bị đảo lộn, Powell sẽ phải đi trên một sợi dây rất mỏng để giữ vững uy tín của mình trong mắt Quốc hội và thị trường tài chính.