Thị trường chứng khoán châu Âu đã ghi nhận mức tăng trưởng vượt trội so với Mỹ trong tháng đầu tiên kể từ khi Tổng thống Donald Trump chính thức tái nhậm chức. Diễn biến này trái ngược hoàn toàn với dự báo trước đó, khi giới đầu tư lo ngại chính quyền Trump sẽ áp đặt các biện pháp bảo hộ thương mại khắc nghiệt đối với EU.

Cụ thể, chỉ số chuẩn Stoxx Europe 600 đã tăng 5.2% kể từ ngày 17/1 – phiên giao dịch cuối cùng trước khi ông Trump trở lại Nhà Trắng. Trong khi đó, chỉ số S&P 500 của Mỹ chỉ tăng 2.5%, còn Nasdaq Composite – vốn tập trung vào nhóm cổ phiếu công nghệ – chỉ tăng 1.7%. Mức chênh lệch này đánh dấu sự đảo chiều đáng kể, bởi trong những năm gần đây, thị trường Mỹ liên tục dẫn trước nhờ làn sóng tăng trưởng mạnh mẽ của nhóm cổ phiếu Big Tech.

Động lực thúc đẩy sự bứt phá của chứng khoán châu Âu đến từ việc ông Trump chưa thực hiện ngay các biện pháp áp thuế đối với EU như lo ngại ban đầu, cùng với tín hiệu tích cực từ các cuộc đàm phán hòa bình tại Ukraine. Trước đó, Liên minh châu Âu (EU) đã chuẩn bị tinh thần trở thành mục tiêu tiếp theo trong chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông Trump, sau khi ông cam kết áp thuế diện rộng lên hàng hóa nhập khẩu từ khối này. Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại, chưa có biện pháp thuế quan nào thực sự được triển khai, giúp thị trường châu Âu hưởng lợi từ tâm lý lạc quan của nhà đầu tư.

Bên cạnh yếu tố thương mại, sự phục hồi của chứng khoán châu Âu còn được hỗ trợ bởi các yếu tố nội tại quan trọng, bao gồm xu hướng gia tăng tín dụng ngân hàng và chính sách tiền tệ thuận lợi từ Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB).

Andrew Pease, chiến lược gia trưởng tại Russell Investments, nhận định: “Với châu Âu, chiến tranh thương mại đến nay mới chỉ dừng ở mức lời đe dọa chứ chưa có tác động thực tế. Tuy nhiên, điểm đáng chú ý hơn chính là sự cải thiện của hệ thống tài chính khu vực, thể hiện qua đà tăng trưởng tín dụng ngân hàng trong năm qua, cùng với đó là các chính sách nới lỏng của ECB nhằm kích thích nền kinh tế”.

Chứng khoán châu Âu dẫn đầu các chỉ số toàn cầu kể từ khi Trump nhậm chức

Theo phân tích của Bank of America, chứng khoán châu Âu đang có khởi đầu năm tốt nhất kể từ cuối thập niên 1980 và ghi nhận mức vượt trội so với Mỹ mạnh nhất trong gần một thập kỷ. Điều này hoàn toàn trái ngược với giai đoạn trước, khi thị trường châu Âu bị bỏ xa bởi Phố Wall do sự thống trị của các cổ phiếu công nghệ lớn tại Mỹ. Thậm chí, ngay sau khi ông Trump tái đắc cử, nhiều nhà phân tích còn lo ngại rằng chứng khoán châu Âu sẽ tiếp tục tụt hậu do những bất ổn liên quan đến thương mại và địa chính trị.

Tuy nhiên, diễn biến thực tế đã chứng minh điều ngược lại. Ngay cả khi nền kinh tế khu vực vẫn đối mặt với những dấu hiệu đình trệ và nguy cơ bất ổn địa chính trị gia tăng khi Mỹ cân nhắc thu hẹp hỗ trợ quân sự đối với châu Âu, thị trường chứng khoán vẫn duy trì được đà tăng mạnh mẽ.

Daniel Morris, chiến lược gia trưởng tại BNP Paribas Asset Management, thừa nhận: “Chúng tôi không đặt cược vào chứng khoán châu Âu hồi đầu năm, bởi triển vọng khu vực này vẫn còn nhiều yếu tố bất định. Nhưng thực tế, sự phục hồi nhanh chóng của thị trường đã khiến tất cả chúng tôi bất ngờ”.

Đà tăng của chứng khoán châu Âu không chỉ dựa vào yếu tố vĩ mô mà còn được hỗ trợ bởi sự dịch chuyển chiến lược của các quỹ đầu tư. Theo một khảo sát gần đây, tỷ lệ nhà đầu tư đánh giá cổ phiếu châu Âu đang bị định giá thấp đã đạt mức cao nhất trong 6 năm, thúc đẩy dòng vốn đổ vào khu vực này.

Trong đó, ba lĩnh vực ghi nhận mức tăng trưởng mạnh nhất gồm tài chính, quốc phòng và hàng xa xỉ – tất cả đều hưởng lợi từ bối cảnh chính sách thuế quan chưa có tác động ngay lập tức.

Nhóm cổ phiếu quốc phòng ghi nhận mức tăng mạnh nhờ kỳ vọng các chính phủ châu Âu sẽ đẩy mạnh chi tiêu quân sự trong bối cảnh tình hình an ninh khu vực ngày càng bất ổn. Đáng chú ý, cổ phiếu của Rheinmetall – nhà sản xuất đạn dược lớn nhất châu Âu – đã tăng 28% chỉ trong vòng một tháng. Bên cạnh đó, nhóm hàng xa xỉ cũng có diễn biến tích cực, khi cổ phiếu của Richemont – tập đoàn sở hữu thương hiệu Cartier – tăng 10%, được thúc đẩy bởi nhu cầu tiêu dùng cao tại các thị trường châu Á. Đồng thời, đồng euro đã tăng 2,2% so với USD trong tháng qua, tạo thêm lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp xuất khẩu châu Âu.

Nhận thấy triển vọng tích cực này, tuần trước, UBS đã nâng xếp hạng thị trường chứng khoán châu Âu lên mức “tăng tỷ trọng”, với dự báo rằng khu vực này có thể tiếp tục hưởng lợi từ một loạt yếu tố thuận lợi, bao gồm giá năng lượng thấp hơn nếu chiến sự tại Ukraine kết thúc, chính sách tài khóa mở rộng, và lợi nhuận doanh nghiệp được cải thiện.

So với châu Âu, các thị trường chứng khoán khác có diễn biến khá trái chiều. Hồng Kông là thị trường tăng mạnh nhất kể từ khi ông Trump nhậm chức, với chỉ số chứng khoán Hang Seng tăng 15% nhờ sự hồi phục mạnh của nhóm cổ phiếu công nghệ Trung Quốc. Tuy nhiên, CSI 300 của Trung Quốc đại lục chỉ tăng 3%, trong khi chỉ số Topix của Nhật Bản tăng 2% và Nifty 50 của Ấn Độ giảm 1%.

Trong khi đó, chứng khoán Mỹ đối mặt với rủi ro từ chính sách thuế quan cứng rắn của ông Trump. Dù chưa áp dụng ngay lập tức đối với châu Âu, nhưng Tổng thống Mỹ đã cảnh báo rằng nhập khẩu từ khu vực này có thể là mục tiêu tiếp theo sau khi Washington quyết định áp thuế 25% lên hàng hóa từ Canada và Mexico, cũng như bổ sung mức thuế 10% đối với hàng hóa Trung Quốc.

Thị trường chứng khoán châu Âu đã chịu áp lực ngay khi thông tin này được công bố. Chỉ số Stoxx 600 giảm 0.2% vào thứ Năm, sau khi ông Trump tuyên bố đang cân nhắc áp thuế 25% đối với ô tô, dược phẩm và chip nhập khẩu từ EU.

Các chuyên gia tại UBS cảnh báo: “Tâm lý phổ biến trong giới đầu tư vẫn là chứng khoán châu Âu chỉ có thể vượt trội trong những giai đoạn ngắn và mức tăng thường không kéo dài. Điều đó có thể sẽ lặp lại nếu chính quyền Trump chuyển từ lời nói sang hành động thực tế”.