Giới tài chính dự đoán rằng các quỹ đầu tư tư nhân sẽ nắm quyền kiểm soát tới 10 trong số 30 công ty kế toán hàng đầu tại Hoa Kỳ, đồng thời có thể sớm tài trợ cho chiến lược bành trướng toàn cầu của họ. Điển hình như trường hợp của Grant Thornton - công ty con tại Mỹ được các quỹ đầu tư tư nhân hậu thuẫn đang nhắm đến việc thâu tóm các chi nhánh tại Anh và Ireland.

Động thái này không khó lý giải. Các công ty kế toán là nguồn thu nhập ổn định và bền vững từ dịch vụ kiểm toán, đồng thời mở ra cơ hội hợp nhất một thị trường còn phân mảnh. Nếu tìm được cơ hội đầu tư xuyên quốc gia, các quỹ đầu tư tư nhân có thể đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng bằng cách tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc phục vụ khách hàng quốc tế - nhóm khách hàng có khả năng chi trả cao. Trước đây, các công ty kế toán thường dựa vào mạng lưới đối tác quốc tế để mở rộng tầm hoạt động toàn cầu. Cấu trúc này giúp họ dễ dàng tách mình khỏi bất kỳ đối tác nào gặp rắc rối, nhưng đồng thời cũng hạn chế khả năng tăng trưởng đột phá.

Những người ủng hộ chiến lược hợp nhất xuyên biên giới đặc biệt nhấn mạnh ba lợi thế vượt trội: quy trình ra quyết định tinh gọn, bộ máy hành chính tinh giản, và giảm thiểu bất đồng trong phân chia lợi nhuận từ các dự án quốc tế. Deloitte đã tiên phong trong xu hướng này khi bắt đầu sáp nhập các đơn vị kinh doanh tại châu Âu từ năm 2016.

Doanh thu từ dịch vụ của các mạng lưới kế toán quốc tế

Tuy nhiên, con đường hợp nhất không phải lúc nào cũng trải hoa hồng. Minh chứng là năm 2006, KPMG đã phải chấp nhận thất bại trong nỗ lực sáp nhập các công ty đối tác châu Âu, mặc dù gần đây, chi nhánh Anh và Thụy Sĩ của họ đã tái khởi động tiến trình hợp nhất. Tương tự, EY cũng buộc phải từ bỏ kế hoạch tách bạch hoạt động kiểm toán và tư vấn vào năm 2023 do những bất đồng nội bộ.

Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý cũng bày tỏ quan ngại về tác động tiêu cực tiềm tàng của quyền sở hữu từ các quỹ đầu tư tư nhân đối với chất lượng kiểm toán. Tiến sĩ Maria Nykyforovych, giảng viên Đại học George Mason, cảnh báo rằng mục tiêu đầu tư ngắn hạn của các quỹ này có thể tạo ra những động lực bất lợi. Mặc dù quy định hiện hành yêu cầu hoạt động kiểm toán phải do các kiểm toán viên kiểm soát, nhưng các nhà đầu tư tư nhân vẫn có thể gây ảnh hưởng gián tiếp thông qua việc tham gia hội đồng quản trị hoặc áp đặt các khoản phí quản lý.

Trong bối cảnh hiện tại, chiến lược thoái vốn của các nhà đầu tư vẫn còn là một ẩn số, chủ yếu do những thách thức trong việc phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) và những khó khăn khi chuyển nhượng doanh nghiệp. Các quỹ đầu tư tư nhân, phần lớn mới bước chân vào lĩnh vực kế toán từ năm 2021, vẫn chưa thực sự thử nghiệm các phương án rút lui. Tương lai của quyền sở hữu có thể sẽ thuộc về các quỹ hưu trí, văn phòng quản lý tài sản gia đình, hoặc thậm chí quay trở lại tay các đối tác ban đầu. Hiện tại, kịch bản khả dĩ nhất dường như là chuyển giao cho các quỹ đầu tư tư nhân khác. Minh chứng là vào tháng 6 năm 2023, Hg - có trụ sở tại London - đã chuyển nhượng một nửa cổ phần của mình tại Azets cho PAI Partners. Tuy nhiên, quy mô và tính phức tạp của các thương vụ sáp nhập xuyên quốc gia có thể sẽ thu hẹp đáng kể số lượng nhà đầu tư tiềm năng.

Mặc dù vậy, sự hiện diện của các quỹ đầu tư tư nhân có tiềm năng trở thành động lực tích cực cho sự phát triển của ngành kế toán. Họ có thể đóng vai trò quan trọng trong việc tài trợ cho các dự án ứng dụng trí tuệ nhân tạo và các công nghệ tiên tiến khác, hoặc góp phần cải thiện cơ cấu đãi ngộ, từ đó nâng cao sức hấp dẫn của nghề nghiệp kế toán. Tuy nhiên, như mọi sự thay đổi lớn, quá trình này cũng tiềm ẩn những hệ quả ngoài dự kiến. Đáng lưu ý, tốc độ và quy mô đầu tư đổ vào ngành có nguy cơ khuếch đại tác động của bất kỳ sai lầm nào, dù là nhỏ nhất.