ECB đang "lép vế" hơn Fed trong cuộc đua hạ giá tiền tệ
Tú Đỗ
Senior Economic Analyst
Khả năng kiềm chế đồng EUR của NHTW Châu Âu (ECB) thông qua can thiệp bằng lời nói đang trở nên mờ nhạt hơn so với sức nặng của các biện pháp nới lỏng của Fed lên đồng USD
Chiến dịch can thiệp của ECB bắt đầu nóng lên khi Kinh tế trưởng Philip Lane "phất cờ" cảnh báo với đồng EUR khi tỷ giá EUR/USD tăng vượt mức 1.2. Chủ tịch Christine Lagarde và Phó chủ tịch Luis de Guindos sau đó đều nhấn mạnh tầm quan trọng của tỷ giá trong chương trình nghị sự của cơ quan này.
Cho tới lúc này, chiến thuật tác động bằng lời nói trên đã có hiệu quả, với việc tỷ giá EUR/USD giảm về dưới mức 1.19 kể từ sau bài phát biểu của ông Lane vào ngày 01/09. Thêm vào đó, quan điểm tiếp tục chờ đợi và theo dõi của Fed đưa ra trong phiên họp tuần này cũng giúp đồng USD tăng giá so với các đồng tiền khác, bao gồm cả EUR.
Mặc dù vậy, chỉ lời nói không thôi là chưa đủ, và ECB có thể sẽ phải chật vật để kiềm giữ tỷ giá EUR/USD trong nhiều tháng tới nếu chỉ bằng biện pháp trên. ECB chưa từng đơn phương can thiệp vào thị trường ngoại hối kể từ năm 2000, do vậy thực hiện điều đó lúc này nhằm khiến đồng EUR suy yếu là không hề có tác dụng. Bởi vậy, công cụ chính mà ECB có thể sử dụng lúc này đó là tăng cường thêm kích thích tiền tệ. Tuy nhiên, Hội đồng điều hành của cơ quan này đã quyết định hành động cực kỳ mạnh mẽ trước đó, do đó sẽ còn ít dư địa hơn so với những người đồng nghiệp bên phía NHTW Mỹ.
Lãi suất tiền gửi duy trì ở mức -0.5%, quá trình mua tài sản mở rộng thêm 120 tỷ EUR từ giờ tới cuối năm và công bố kế hoạch mua tài sản đối phó với đại dịch khẩn cấp (PEPP) để hút thêm 1.35 nghìn tỷ EUR trái phiếu. Bảng cân đối tài sản của ECB đã tăng thêm 39% kể từ đầu năm và hiện đang tương đương 57.2% GDP. Trong khi đó, Fed đã cắt lãi suất xuống sát mức 0, và kích hoạt chương trình mua tài sản không giới hạn; bảng cân đối tài sản đã tăng 68% trong năm nay và hiện tương đương 33.5% GDP.
Xét trong cả 2 công cụ chính nêu ở trên, Fed đều còn có nhiều dư địa chính sách có thể sử dụng hơn so với ECB. Thứ nhất, mặc dù các thành viên Fed không muốn đưa lãi suất xuống dưới mức 0, một sự cắt giảm thêm nếu xảy ra sẽ là một lời tuyên bố đanh thép và gây bất ngờ với thị trường, giáng một đòn mạnh vào đồng USD. Và nếu như không sử dụng biện pháp trên, Fed vẫn có thể sẽ mở rộng bảng cân đối tài sản tới tốc độ mạnh mẽ hơn so với ECB, và qua đó thu hẹp khoảng cách về tỷ trọng quy mô so với GDP.
Bất kỳ sự mở rộng thêm bảng cân đối tài sản của ECB sẽ buộc Hội đồng điều hành vượt qua những giới hạn của quy định hiện tại. Ngược lại, Fed đã thông qua chương trình mua tài sản không giới hạn. Tốc độ mở rộng bảng cân đối của Fed có thể sẽ vượt qua ECB trong năm 2020 và 2021.
Bên cạnh chính sách tiền tệ, sự thiếu hụt về hỗ trợ tài khóa tại Mỹ (đặc biệt là so với khu vực EU) có thể hỗ trợ cho xu hướng tăng của đồng EUR khi nền kinh tế EU san lấp khoảng cách với Mỹ trong năm 2020 và tăng trưởng nhanh hơn vào năm tới.
Chắc chắn rằng, với vai trò là đồng tiền dự trữ toàn cầu, sự suy yếu của đồng USD không phải là điều chắc chắn sẽ xảy ra. Điều này đặc biệt đúng nếu đồng bạc xanh thu hút được dòng tiền trú ẩn trong vài tháng tới khi kinh tế toàn cầu chậm lại.
Mặc dù vậy, xu hướng mạnh lên của đồng EUR là một sự lo lắng đủ lớn khiến cho các quan chức ECB phải nhiều lần nhắc tới trong vài tuần qua. Sự lo ngại của ECB xuất hiện bởi Fed hiện đang có nhiều dư địa hơn để nới lỏng chính sách. Chỉ lời nói không thôi là chưa đủ, tuy nhiên điều kiện hiện tại cũng không cho phép ECB hành động mạnh mẽ hơn.