Brussels đang lên kế hoạch pháp lý để xem xét và có khả năng chặn đứng việc các công ty châu Âu bị thâu tóm bởi các đối thủ được coi là nhận hỗ trợ không công bằng từ một chính phủ nước ngoài.

Ủy ban châu Âu đang nghiên cứu một văn bản phát hành trong tháng này đề xuất các công cụ mới để xem xét kỹ lưỡng các hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước hoặc được nhà nước hỗ trợ đang hoạt động ở châu Âu hoặc tìm cách thâm nhập vào khối thị trường chung.

Các đề xuất tuy chưa được hoàn thiện, thể hiện bước tiến mạnh mẽ nhất của EU để kiềm chế sự cạnh tranh không lành mạnh từ Trung Quốc.

Các kế hoạch có thể gây căng thẳng vào thời điểm nhạy cảm trong quan hệ EU - Trung Quốc, khi Bắc Kinh đàn áp ở Hồng Kông, và Brussels thúc đẩy ký kết một hiệp ước đầu tư mà hai cường quốc đồng ý hoàn tất trong năm nay.

Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel và Ursula von der Leyen, cao ủy của Ủy ban Châu Âu, dự kiến ​​sẽ tổ chức một hội nghị thượng đỉnh với Lý Khắc Cường, thủ tướng Trung Quốc sau đó vào tháng 6 - khoảng thời gian Brussels dự kiến ​​công bố kế hoạch.

Theo các đề xuất này, ủy ban sẽ có thể kiểm tra tác động của các khoản trợ cấp từ các chính phủ ngoài EU và có tác động đến cạnh tranh ở châu Âu. “Có một số lượng ngày càng tăng các khoản tiền từ nước ngoài dường như đã tham gia vào việc mua lại các tài sản của EU hoặc đã làm sai lệch chính sách giá của những bên thụ hưởng.”

Tuy nhiên, các công cụ chính sách của EU không giải quyết được tất cả các tác động méo mó của trợ cấp nước ngoài. Do đó, sách trắng này kêu gọi các công cụ mới để giải quyết những thách thức đó và để đảm bảo một sân chơi bình đẳng trong thị trường nội bộ.

Các chính phủ châu Âu lo ngại các công ty của họ đang trong tình trạng dễ bị thâu tóm bởi các công ty (được nhà nước hỗ trợ) bên ngoài khối, do sự suy thoái kinh tế do đại dịch coronavirus gây ra.

Tuy nhiên, lo ngại của Brussels có từ trước suy thoái kinh tế: năm ngoái, ủy ban đã sản xuất một báo cáo về Trung Quốc nêu ra các lỗ hổng về chế độ viện trợ nhà nước. EU đã có một số công cụ để giải quyết các khoản trợ cấp nước ngoài, bao gồm các công cụ phòng vệ thương mại và sàng lọc đầu tư nước ngoài để giải quyết các mối đe dọa an ninh tiềm tàng.

Các quy tắc viện trợ nhà nước hiện chỉ nhắm trực tiếp vào tiền mặt do các quốc gia châu Âu cấp. Điều này đã để lại một khoảng trống quy định liên quan đến trợ cấp từ các quốc gia ngoài EU, tạo điều kiện cho việc mua lại ở châu Âu hoặc hỗ trợ trực tiếp cho các hoạt động của các công ty con hoạt động trong khối.

Ủy ban đề xuất đặt ra hai hệ thống trên máy tính để kiểm tra trợ cấp nước ngoài. Hệ thống đầu tiên sẽ cho phép EU hoặc chính quyền ở các quốc gia thành viên giải quyết vấn đề các khoản trợ cấp nước ngoài méo mó trong tình hình thị trường nói chung, đánh giá xem liệu trợ cấp có gây ra sự méo mó trên thị trường nội bộ hay không, và sau đó áp dụng các biện pháp khắc phục.

Hệ thống thứ hai có mục đích giải quyết các khoản trợ cấp trực tiếp giúp các công ty nước ngoài mua lại các doanh nghiệp EU. Theo đó, cơ quan có thẩm quyền - mà Brussels khuyến nghị nên là chính ủy ban - sẽ xem xét các thương vụ mua lại được đề xuất, liên quan đến các khoản trợ cấp có thể thông qua một hệ thống thông báo bắt buộc.

Nếu hệ thống nhận thấy rằng việc thâu tóm được tạo điều kiện bởi các khoản trợ cấp nước ngoài làm méo mó thị trường nội bộ, công ty mua lại có thể phải đưa ra các cam kết để khắc phục vấn đề hoặc, như một biện pháp cuối cùng, thì việc mua có thể bị cấm.

Các đề xuất chưa được hoàn thiện, nhưng ủy ban dự kiến ​​sẽ xuất bản sách trắng vào ngày 17 tháng 6. Các ý tưởng sẽ được đệ trình để tham khảo ý kiến ​​công chúng trước khi được Quốc hội và Hội đồng các chính phủ thành viên EU xem xét.

Margrethe Vestager, phó chủ tịch điều hành ủy ban giám sát cạnh tranh, gần đây đã kêu gọi các quốc gia thành viên mua cổ phần trong các công ty đang bị đe dọa từ nước ngoài, bao gồm cả Trung Quốc và Mỹ.

Các quốc gia thành viên EU có ảnh hưởng như Đức đã phàn nàn về việc thiếu sự đối ứng khiến các công ty Trung Quốc kinh doanh ở châu Âu dễ dàng hơn nhiều so với chiều ngược lại.

Brussels ban đầu hứa sẽ công bố cuộc đàn áp viện trợ nhà nước vào năm ngoái, như là một phần của chiến lược mới gây khó khăn hơn cho Trung Quốc. Chiến lược đó, lần đầu tiên gắn mác Bắc Kinh là một đối thủ có hệ thống, cũng như đối thủ và đối tác trong một số lĩnh vực, đã đề xuất các biện pháp khả thi hơn như ngăn chặn khả năng các công ty Trung Quốc mua các doanh nghiệp công nghệ châu Âu.

Zhang Ming, đại sứ Trung Quốc tại EU, đã cảnh báo khối không theo đuổi các chính sách nhằm hạn chế các công ty Trung Quốc vào châu Âu, nói rằng điều đó sẽ làm tổn hại lợi ích của chính họ và ngăn cản đầu tư.

Một phát ngôn viên của ủy ban đã từ chối bình luận về các chi tiết cụ thể của sách trắng, nhưng nói thêm: Ủy ban sẽ thông qua một chính sách vào giữa năm 2020, trong đó sẽ đưa ra các cách có thể để giải quyết các tác động méo mó do trợ cấp nước ngoài gây ra ở thị trường chung và giải quyết vấn đề nước ngoài can thiệp vào mua sắm công của EU.