Fed sẽ mạnh tay phá giá đồng bạc xanh?
Linh Đặng
Investment Analyst
Cục Dự trữ Liên bang có lẽ đã có một năm đáng nhớ nhất trong lịch sử hơn một thế kỷ. Điều gì khiến một năm đã từng được nhiều nhà đầu tư bày tỏ quan điểm thắc mắc rằng: “Liệu Fed có cắt giảm lãi suất hay không?” trở thành khoảng thời gian bắt đầu cắt giảm lãi suất xuống xấp xỉ 0%, nới lỏng định lượng không giới hạn, mua trái phiếu công ty và thành phố, đồng thời tăng bảng cân đối kế toán lên mức cao kỷ lục. Trong bối cảnh hậu quả từ đại dịch Covid-19 còn kéo dài, Fed đã tận dụng cuộc khủng hoảng để chuyển đổi các chính sách theo hướng nới lỏng hơn — điều này chắc chắn sẽ thổi lên nhiều bong bóng và tàn phá các hộ gia đình.
Hội nghị Jackson Hole
Chủ tịch Fed, Jerome Powell, đã đưa ra các nhận định trong hội nghị chuyên đề Jackson Hole hàng năm. Powell đã tuyên bố về sự thay đổi chính sách tiếp cận lạm phát của Ngân hàng trung ương Hoa Kỳ. Chính sách chuẩn là mỗi khi lạm phát tăng cao, NHTW sẽ tăng lãi suất để kiềm chế, tương tự như những năm 1980. Hiện này, Fed không còn sử dụng phương thức này nữa, mà thay vào đó là những quả ngư lôi với tốc độ tối đa.
Theo “những điều chỉnh mạnh mẽ” từ Tuyên bố về các mục tiêu dài hạn và Chiến lược chính sách tiền tệ, Powell sẽ áp dụng mục tiêu lạm phát trung bình. Điều này sẽ cho phép lạm phát vượt quá mức mục tiêu 2% sau những giai đoạn mà lạm phát đã xuống dưới mức 2%. Giờ dây, Fed không còn bắt buộc phải tăng lãi suất khi lạm phát tăng cao hoặc tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống. Powell đã ngừng xác định tỷ lệ thất nghiệp và tỷ lệ lạm phát, mà để thị trường tự xác định đâu là lạm phát cao và đâu là tỷ lệ có việc làm ở mức cao. Ông cũng không chia sẻ điều gì có thể xảy ra nếu lạm phát tăng vượt mức mà Fed mong muốn.
Nhiều quan điểm cho rằng khá ngược đời khi Fed lại muốn đẩy lạm phát lên cao. Tuy nhiên, lạm phát liên tục ở mức quá thấp có thể gây ra rủi ro nghiêm trọng cho nền kinh tế. Tình trạng này có thể dẫn đến kỳ vọng lạm phát dài hạn giảm không mong muốn, do đó, có thể kéo lạm phát thực xuống thấp hơn nữa, dẫn đến một chu kỳ lạm phát và kỳ vọng lạm phát ngày càng thấp
Chúng tôi đã thấy tình trạng này diễn ra ở các nền kinh tế lớn khác trên thế giới và đã học được rằng một khi điều này bắt đầu, thật khó để có thể vực dậy. Chúng tôi muốn làm những điều có thể để ngăn chặn điều tương tự xảy ra tại Mỹ.
Vậy những điều này có ý nghĩa gì?
Lạm phát mục tiêu 2% ngay từ đầu đã là một con số khá tùy ý. Trên thực tế, không có giải thích về mặt lý thuyết nào cho con số này ngoài những can thiệp có chủ đích. Mặc dù vậy, việc Fed từ bỏ theo đuổi mục tiêu này là một tin xấu đối với nhiều người.
Những người cao niên gần về hưu thường chuyển sang các khoản đầu tư thận trọng khi họ đến gần những năm nghỉ hưu cuối đời, chẳng hạn như trái phiếu và tiền gửi tiền mặt. Với lãi suất gần bằng 0, lợi nhuận thu về khó có thể đủ cho những người về hưu chi trả cho chi phí sinh hoạt tăng cao. Nếu hiện giờ điều này khá tồi tệ đối với hàng triệu người ngoài độ tuổi lao động, hãy hình dung về điều gì có thể sẽ xảy ra khi lạm phát được phép tăng cao hơn trong thời gian dài.
Khi Fed cắt giảm lãi suất 150 điểm cơ bản trong cuộc khủng hoảng vào tháng 3, Fed đã bơm hàng nghìn tỷ USD tiền rẻ vào thị trường chứng khoán. Động thái này cho phép thị trường chứng khoán không chỉ lấy lại các mốc quan trọng mà còn chạm mốc cao kỷ lục. Chỉ số Nasdaq Composite đang được thổi bong bóng trong bối cảnh lãi suất thấp trong thời gian dài, thì lạm phát càng đáng kể — và thiệt hại lớn sẽ xảy ra khi Fed thắt chặt chính sách. Điều này có nghĩa là thị trường chứng khoán sẽ mãi đi lên? Có lẽ đó là mục tiêu của Powell.
Khi lãi suất tiếp tục bị kìm hãm, hoạt động cho vay sẽ được kích thích. Điều này có nghĩa là người tiêu dùng và các tập đoàn sẽ gánh nhiều nợ hơn, điều quan trọng với sự tồn tại của nhiều hộ gia đình và doanh nghiệp do lạm phát tăng cao. Toàn bộ nền kinh tế cuối cùng sẽ dựa trên nợ. Và, như Liberty Nation đã báo cáo vào năm ngoái, một nghiên cứu đã tiết lộ rằng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) sẽ sụt giảm nếu việc vay mượn bị cấm trong tương lai.
USD đã giảm 12% kể từ khi Fed bắt tay vào chiến dịch in tiền bất thường nhằm chống đỡ những ảnh hường từ Covid-19. Mặc dù không có khả năng rằng đồng bạc xanh sẽ sớm mất vị thế là đồng tiền dự trữ, nhưng có vẻ như đồng tiền pháp định (fiat money) không còn lại nhiều thời gian sống. Thử nghiệm quái dị mới nhất của Fed là một yếu tố góp phần vào sự sụp đổ của đồng bạc xanh.
Chính sách tiền tệ
Nếu cho rằng động thái năm 2007–09 của Ben Bernanke và Hệ thống Dự trữ Liên bang là những điều phi thường, có vẻ như bạn đã không lưu ý đến những điều đang xảy ra dưới sự điều hành của Powell. Chính sách lãi suất 0, mua tài sản không giới hạn, các gói cứu trợ của Phố Wall và lạm phát hiện được khuyến khích. Đây là một thời kỳ nới lỏng chính sách tiền tệ không bao giờ kết thúc khiến bạn phải tự đặt câu hỏi: Fed sẽ làm gì khác lạm phát trung bình? Tại thời điểm này, các hành động duy nhất còn lại của Fed là mua cổ phiếu và đưa lãi suất xuống dưới 0. Tất nhiên, không ai có thể hình dung rằng Jerome Powell và các cộng sự sẽ bất chấp chính sách tiền tệ chuẩn mực theo lý thuyết mà chọn lạm phát cao hơn.