Metaverse là gì, và khả năng sinh lời của nó ra sao với các công ty công nghệ? Mỗi người sẽ có một câu trả lời riêng.

Một định nghĩa được chấp thuận rộng rãi của metaverse là một trải nghiệm số kết hợp thực tế ảo, phát trực tuyến video, game, tiền ảo, mạng xã hội, 5G, trí tuệ nhân tạo và email. Nói ngắn gọn, rất nhiều các công nghệ thời thượng gộp lại trở thành một bản fax kỹ thuật số về cách chúng ta sống trong thế giới thực.

“Nó cũng như công nghệ bình thường: mọi người cho nó là một thị trường tiềm năng phù hợp với thế mạnh và nhu cầu của mình,” theo Zeus Kerravala, chuyên gia phân tích cao cấp tại ZK research. “Và rồi người chiến thắng sẽ độc quyền hóa trải nghiệm đó.”

Khi Mark Zuckerberg chia sẻ tầm nhìn của mình về metaverse, anh nói rằng anh không muốn nó trở thành kín cổng cao tường, mà là một phần của một hệ sinh thái mở lớn hơn. Đây cũng là một cách Zuckerberg châm chọc Apple, khi anh luôn luôn ủng hộ sự mở rộng của metaverse với sự thay đổi nhận diện thương hiệu Facebook.

Hai đối thủ của Apple, Epic Games và Facebook xem metaverse là 1 cách tấn công Apple từ khía cạnh tài chính, chiến lược và pháp lý. Nhưng Dioselin Gonzalez, cựu kiến trúc sư phần mềm cao cấp tại Microsoft, tin rằng phần lớn các công ty muốn tranh giành thị trường metaverse đến vậy là để có được một App Store hay Google Play của riêng mình.

“Facebook cảnh báo App Store đóng cửa, nhưng họ cũng sẽ kín cổng cao tường với metaverse, nếu nhìn vào lịch sử của công ty.”

Tại một hội nghị công nghệ tại Hàn Quốc tuần này, CEO Epic Games Tim Sweeney đã so sánh metaverse với một cửa hàng ứng dụng toàn cầu, hoạt động trên mọi hệ điều hành và cho các nhà phát triển một lựa chọn khác ngoài sự thống trị của Apple và Google trong mảng điện thoại thông minh. Epic Games, một trong những người đi đầu trong metaverse với trò chơi Fortnite, đã kiện Apple và Google lên tòa án liên bang về hành vi độc quyền.

“Trong những thập kỷ tới, metaverse có khả năng góp hàng nghìn tỷ USD vào kinh tế thế giới, và mọi công ty đều có thể sử dụng nó,” Sweeney nói thêm. “Chính sách của Apple và Google cấm các công ty khác tạo ra metaverse để họ có thể tự do chiếm dụng và độc quyền. Chúng ta không được để hai công ty này thống trị cuộc sống số của mình.”

Tiềm năng “hàng nghìn tỷ USD” mà ông Sweeney nói đã vẻ lên những quan ngại của giới đầu tư về metaverse: định giá thị trường rất rộng.

Với nhiều tính năng và công nghệ hàng đầu, metaverse được kỳ vọng trị giá 800 tỷ USD vào năm 2024, theo Bloomberg. David Baszucki, CEO của Roblox, một trò chơi khác, cũng dự đoán giá trị của metaverse rơi vào khoảng hơn 200 tỷ USD cho mảng điện thoại, phát trực tuyến và mạng xã hội.

Cũng có rất nhiều những ước tính khó tin: chuyên gia phân tích Brian Nowak của Morgan Stanley định giá metaverse tới 8 nghìn tỷ với thị trường Mỹ. Tuy nhiên, việc tiếp cận sẽ không nhanh hay dễ, trước những điều không chắc chắn về trải nghiệm metaverse, người dùng không tin tưởng giao dữ liệu cá nhân của mình với Facebook, và sự thiếu chuyên môn của họ.

Một vũ trụ nhiều metaverse

Tới giờ, mỗi công ty tự định nghĩa metaverse giống với thế mạnh của mình, theo Jacob Navok, CEO của Genvid Technologies. Với Facebook, nó là về mạng xã hội. Với Microsoft, nó là trải nghiệm thực tế ảo HoloLens. Còn với Disney, nó là phần mềm phát trực tuyến Disney+. Sweeney coi trải nghiệm Fortnite là một metaverse, vì nó là một không gian 3D, với cả yếu tố gaming và không gaming.

“Mọi người nghĩ Metaverse là một cái gì đó hoành tráng, khó định nghĩa. Sẽ tốt hơn nếu nhìn nhận nó bằng từng metaverse nhỏ hơn cho từng thị trường như game, doanh nghiệp,v.v.,” theo Alex Howland, giám đốc Virbela, công ty phát triển phần mềm 3D.

“Thật tình, tôi nghĩ cần khoảng 10 năm để metaverse phát triển.”

Roblox có vẻ là bên sử dụng metaverse một các ôn hòa nhất, để tạo ra một trải nghiệm chơi game sống động. Công ty này gọi nó là một “nền tảng đồng trải nghiệm.”

Hơn nữa, Roblox cũng là một nền tảng để xây dựng metaverse vì phần mềm của họ cho người dùng và cả nhà phát triển một công cụ để tạo ra thế giới 3D.

“Sự đồng trải nghiệm này có thể mất nhiều thời gian để xây dựng nhưng sự kết hợp (giữa gaming, phát trực tuyến và mạng xã hội) có thể lớn hơn cả ba thị trường cộng lại,” ông Baszucki nói thêm.

Sự hấp dẫn của công nghệ vẽ ảnh trên metaverse cũng có lợi cho các công ty sản xuất chip như Nvidia, Qualcomm và Unity Software. Tại hội nghị GTC tháng Mười Một, Nvidia đã tăng công suất cho việc hợp tác kỹ thuật và xây dựng mô hình cho nền tảng metaverse. Điều này bao gồm khả năng xây dựng phiên bản số của ô tô, robot hay các dự án đời thực khác để tăng tốc độ phát triển.

“Tất cả các công ty không trong lĩnh vực công nghệ chúng tôi đã nói chuyện cùng đều đang có chiến lược metaverse. Một số đã bắt đầu tham gia vào thị trường NFT,” theo Mike Rubin, CEO của Dreamium Labs.

Một trải nghiệm metaverse hoàn toàn nhập vai yêu cầu công nghệ chuyên dụng. Thực tế ảo và thực tế tăng cường chỉ là những bước đầu tiên để áp dụng vào cả NFT, trí tuệ nhân tạo, 5G, điện toán biên và điện toán đám mây. Và bước đầu là với điện thoại, trước khi phát triển lên thành thiết bị đeo đầu.

Tự do đến từ việc thay thế điện thoại thông minh, nhưng khả năng thiết bị đeo đầu thay thế điện thoại trong 5 năm tới gần như bằng 0, theo Navok. Tuy nhiên điều này không thể thuyết phục các công ty ngừng theo đuổi metaverse dù thị trường vẫn còn đang rất nhỏ, cộng với sự khó hiểu để giải thích metaverse, và ước lượng giá trị thị trường khó tin.

Từ trong một chiếc phi cơ ảo

Từ trong một chiếc phi cơ ảo, đồng sáng lập Mytaverse Kenny Landau đã dẫn một chuyến tour tới tương lai và một lời cảnh báo cho những người tham gia thị trường.

“Facebook đang cố tách độc quyền hóa metaverse của riêng mình. Nhưng những công ty lớn nên dân chủ hóa trải nghiệm này và làm cho nó trở nên toàn diện,” ông nói thêm.

Mytaverse là một trong hàng trăm công ty cạnh tranh thị trường metaverse này. Nền tảng của họ gần đây được Pepsi sử dụng để tổ chức một cuộc họp cùng các đại diện của Amazon và Microsoft.

Nỗ lực nhận diện thương hiệu của Facebook và kính Ray-Ban Stories mới được ra mắt gần đây cho thấy công ty này đã rất cố gắng thiết lập vị thế trong thị trường mới mẻ này. Nhưng những người đứng đầu Facebook, từ Zuckerberg đều cho Meta là một phần của nền tảng liên kết lớn hơn.

Meta sẽ bước vào giai đoạn tiếp theo để phát triển công nghệ của mình. Tuy nhiên, bằng việc đầu tư vào thực tế ảo, Facebook sẽ cần cố gắng nhiều năm, và trong thời gian đó, Apple và Google sẽ tiếp tục thống trị vì điện thoại vẫn là cánh cửa rộng nhất tới metaverse.

“Nhận định hiện tại đó là Facebook là metaverse, hay metaverse bằng Facebook. Nhưng hiện tại, Meta không thể tạo ra hay sở hữu metaverse,” theo bà Cathy Hackl. “Không một ai sẽ sở hữu metaverse cả.”

Bà cũng nói rằng các công ty Fortune 200 nhiều khả năng sẽ sáp nhập các công ty game trong năm tới để triển khai chiến dịch metaverse của mình.

Meta cũng đã âm thầm hợp tác hoặc mua lại một số công ty game và thực tế ảo vài tháng gần đây để xây dựng giấc mơ metaverse của mình. Một ngày sau khi Facebook đổi tên, họ cũng đã chi hơn 500 triệu USD mua lại Within, công ty được thành lập bởi người tiên phong trong lĩnh vực VR Chris Milk.

Trước đó, Meta cũng đã hợp tác với Unit 2 Games, Bigbox VR và Downpour Interactive.

Facebook cũng đã công nhận mình gặp nhiều cạnh tranh từ phía Microsoft, Google, Apple, Snap, Sony, Roblox, Epic Games và nhiều công ty khác.