Nợ công sẽ khiến USD đánh mất niềm tin của nhà đầu tư năm 2021
Ngô Văn Thịnh
Economic Analyst
Gần 186 năm trước cho đến ngày 8 tháng 1 năm 1835, Tổng thống Hoa Kỳ Andrew Jackson đã làm được điều mà chưa một tổng thống Hoa Kỳ nào làm được trước đây, hoặc kể từ đó: ông đã trả hết nợ quốc gia.
Jackson là một người bảo thủ về các chính sách tài khóa. Ông coi thường các ngân hàng, và theo người các nhà sử gia, ông coi ngân hàng trung ương là “ma thuật đen”, và nợ quốc gia là một “sự thất bại về đạo đức”.
Vì vậy, ông ấy đã trả hết nợ quốc gia- khoảng 5 triệu USD.
Đó là lần đầu tiên và duy nhất nợ quốc gia của Hoa Kỳ bằng không. Vào cuối năm 1835, khoản nợ đã tăng lên mức đáng kể là 33,733 USD. Trong vòng ba năm, con số đó đã tăng gấp 100 lần lên tới 3.3 triệu USD. Và đến năm 1847, nó đã tăng thêm 10 lần lên 33 triệu dollar Mỹ. Đà tăng cứ như thế tiếp tục, nợ quốc gia lần đầu tiên vượt mức 1 tỷ USD tại thời điểm cuộc Nội chiến. Sau đó là 10 tỷ đô la lần đầu tiên trong Thế chiến I và 100 tỷ đô la lần đầu tiên trong Thế chiến thứ hai.
Lần đầu tiên nợ công Mỹ vượt mốc 1 nghìn tỷ USD trong thời kỳ đỉnh điểm của Chiến tranh Lạnh vào đầu những năm 1980. Sau đó vượt ngưỡng 10 nghìn tỷ USD vào năm 2008 sau nhiều năm chiến tranh ở Iraq và Afghanistan, cùng với cuộc Khủng hoảng Tài chính Toàn cầu. Nợ quốc gia hiện lớn hơn gần 28 nghìn tỷ USD - 40% so với toàn bộ nền kinh tế Mỹ. Và chắc chắn khoản nợ sẽ đạt 30 nghìn tỷ USD trong vài tháng tới. Riêng năm ngoái, khoản nợ đã tăng 4.5 nghìn tỷ USD do các biện pháp kích thích khổng lồ để chống chọi lại tác động của Covid-19.
Đây là một vấn đề quan trọng. Bởi vì, sớm hay muộn, món nợ đó cũng sẽ đến hạn thanh toán và cần phải trả. Theo truyền thống, bất cứ khi nào trái phiếu chính phủ đáo hạn, nhiều nhà đầu tư chỉ cần tái đầu tư số tiền thu được vào một trái phiếu hoàn toàn mới.
Bằng cách này, chính phủ thực sự không phải trả lại cho bất kỳ ai, họ chỉ cần tiếp tục tái cấp vốn và kéo dài hoạt động này càng lâu càng tốt. Bộ Tài chính đang cầu nguyện rằng những người nắm giữ trái phiếu sẽ tiếp tục hành động này mãi mãi. Thật không may, điều đó có thể sẽ không xảy ra.
Đầu tiên, các chính phủ nước ngoài như Trung Quốc và Nhật Bản (là một trong những chủ sở hữu nợ chính phủ Mỹ nhiều nhất) đã bắt đầu giảm lượng nắm giữ của họ.
Trở lại vào tháng 2, ngay trước khi Covid-19 lây lan trên toàn thế giới, lượng trái phiếu chính phủ Mỹ sở hữu bởi nước ngoài trị giá 7.23 nghìn tỷ USD - xấp xỉ 30% tổng nợ quốc gia.
Đến tháng 10 (là dữ liệu gần đây nhất cung cấp bởi Bộ Tài chính Mỹ), tổng số tiền đã giảm nhẹ xuống còn 7.07 nghìn tỷ USD. Nhưng tỷ lệ sở hữu của người nước ngoài đã giảm xuống còn khoảng 25% tổng nợ quốc gia.
Đây không phải là một sự suy giảm kinh hoàng. Nhưng nó cho thấy rõ ràng là các chính phủ nước ngoài không muốn mua thêm nợ của chính phủ Mỹ và một số trong số họ muốn được hoàn trả khi trái phiếu hiện có của họ đáo hạn.
Chỉ cần nhìn vào Trung Quốc. Sau nhiều năm gia tăng căng thẳng, Trung Quốc đã giảm dần tỷ lệ nắm giữ nợ của Mỹ, từ mức đỉnh 1.32 nghìn tỷ USD vào tháng 11/2013 xuống 1.07 nghìn tỷ USD vào tháng 10/2020. Và ít có khả năng Trung Quốc sẽ đột nhiên hào phóng và chọn gia hạn nắm giữ trái phiếu Kho bạc Hoa Kỳ của họ.
Ngoài các chính phủ nước ngoài, một chủ nợ lớn khác của chính phủ Hoa Kỳ là chương trình An sinh xã hội; nói cách khác - công dân Hoa Kỳ.
Chương trình An sinh xã hội đã tích lũy lượng tiền mặt dự trữ khổng lồ qua nhiều năm trong các quỹ ủy thác khác nhau và các quỹ ủy thác đó được đầu tư 100% vào trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ. Theo truyền thống, Sở An sinh Xã hội luôn mua trái phiếu mới bất cứ khi nào trái phiếu hiện có của họ đáo hạn. Vì vậy họ tiếp tục tái cấp vốn cho chính phủ Mỹ. Nhưng bây giờ An sinh xã hội đang đối mặt với một vấn đề lớn: các quỹ ủy thác đang nhanh chóng hết tiền. Trước Covid-19, Bộ trưởng tài chính ước tính rằng quỹ ủy thác của Sở An sinh Xã hội sẽ cạn kiệt hoàn toàn vào năm 2034.
Covid đã tàn phá tài chính của Sở An sinh Xã hội.
Tỷ lệ thất nghiệp tăng cao, vô số doanh nghiệp đóng cửa, và thuế từ tiền lương bị tạm ngừng. Nói cách khác, không có tiền được đưa vào quỹ ủy thác. Đồng thời, các khoản chi cho An sinh xã hội tăng lên, thậm chí nhiều người đã nghỉ hưu và bắt đầu nhận tiền trợ cấp. Vì vậy, trong khi dòng tiền vào An sinh xã hội bằng 0, dòng tiền ra đã tăng vọt. Và một số nhà phân tích (như Trung tâm chính sách lưỡng đảng) hiện ước tính rằng quỹ ủy thác có thể cạn kiệt hoàn toàn vào đầu năm 2029 vì tác động bất lợi của Covid-19. Vì vậy, không cần phải nói, chương trình An sinh xã hội sẽ cần được hoàn trả tiền khi trái phiếu kho bạc đáo hạn trong những năm tới.
Hóa ra (theo Bloomberg) khoản nợ chính phủ trị giá 8 nghìn tỷ USD ở Mỹ sẽ đáo hạn chỉ trong năm nay. Thêm vào đó, Văn phòng Ngân sách Quốc hội dự kiến sẽ thâm hụt hơn 2 nghìn tỷ USD nữa trong năm nay do nhiều biện pháp kích thích hơn nhằm chống lại tác động của Covid-19.
Vì vậy, sẽ cần khoảng hơn 10 nghìn tỷ USD nợ chính phủ được phát hành trong năm nay. Tương ứng với mức 300,000 USD mỗi giây. Cách duy nhất họ thực hiện được điều này là nếu Cục Dự trữ Liên bang "in" hàng nghìn tỷ USD.
Fed đã làm điều này vào năm ngoái, trong tháng 1 năm 2020, Fed sở hữu khoản nợ chính phủ Mỹ trị giá 2.3 nghìn tỷ USD. Ngày nay, họ sở hữu 4.7 nghìn tỷ USD, cộng với hàng nghìn tỷ USD trái phiếu khác, với tổng bảng cân đối kế toán là 7 nghìn tỷ.
Đây là ‘ma thuật đen’ của ngân hàng trung ương, Fed đã tạo ra tiền từ không khí và mở rộng cung tiền lên khoảng 25% vào năm ngoái. Sau đó họ dùng số tiền này để mua trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ. Điều tương tự sẽ cần phải lặp lại trong năm nay và tạo ra hàng nghìn tỷ đô la nữa.
Điều khá thú vị là Janet Yellen là Bộ trưởng tài chính sắp tới, bà từng là chủ tịch Fed và trong nhiệm kỳ của mình, bà đã thực hiện các chương trình in tiền chưa từng có. Vì vậy, nhiều khả năng sẽ có sự hợp tác ăn ý giữa Fed và Bộ tài chính để in ra một lượng tiền vô lý trong năm nay. Chắc chắn sẽ có một số trái chủ gia hạn lượng trái phiếu của họ. Nhưng rất có thể Fed sẽ cần in thêm 3 nghìn tỷ USD nữa, đẩy bảng cân đối kế toán của mình vượt mốc 10 nghìn tỷ USD.
Và nếu họ thực sự đi theo con đường tăm tối này với khoản nợ quốc gia 30 nghìn tỷ USD, bảng cân đối kế toán 10 nghìn tỷ USD của Fed, thì năm 2021 có thể là năm mà thế giới cuối cùng sẽ mất niềm tin vào đồng đô la Mỹ.
Một lưu ý khác, chúng tôi cho rằng vàng có thể tăng gấp đôi và bạc có thể tăng tới 5 lần trong vài năm tới.