Cách đây 1 năm khi Chủ tịch Fed Powell đưa ra một cách thức vận hành mới cho chính sách tiền tệ tại Hội nghị Jackson Hole, nền kinh tế Mỹ khi đó mới chỉ vừa đi qua cuộc khủng hoảng Covid-19. Điều này cũng diễn ra sau khoảng 1 thập kỷ đáng thất vọng với tốc độ tăng trưởng yếu và lạm phát duy trì ở dưới mức mục tiêu. Các nhà điều hành Fed đã triển khai một chính sách tiền tệ siêu nới lỏng nhằm giảm tỷ lệ thất nghiệp và cam kết cho phép lạm phát vượt lên trên mục tiêu 2% một cách vừa phải trong một khoảng thời gian.

Bối cảnh bức tranh kinh tế có lẽ đã có nhiều khác biệt trước thềm cuộc hội nghị năm nay. Nền kinh tế Mỹ phục hồi mạnh mẽ từ mức đáy khủng hoảng nhờ các gói kích thích tiền tệ và tài khóa khổng lồ. Cùng với đó, lạm phát cũng đã tăng tốc trở lại do sự gia tăng của nhu cầu và đứt gãy trong sản xuất. Giờ đây mối lo ngại lại bắt đầu xuất hiện về việc những chính sách mới của Fed có thể sẽ có tác động tiêu cực tới nền kinh tế trong dài hạn. 

"Những chính sách của Fed được thiết kế cho tình huống sụt giảm nhu cầu và nguồn cung vẫn được đảm bảo" Mohamed El-Erian, kinh tế trưởng tại Allianz SE nhận định. "Trong khi đó, tình hình chúng ta đang có lúc này đó là nhu cầu ở mức cao tuy nhiên nguồn cung lại gặp vấn đề." Ông cho rằng có khoảng 40% xác suất Fed sẽ tiếp tục duy trì chính sách hiện tại trong thời gian dài và cuối cùng phải chấm dứt một cách đột ngột. Điều này có thể sẽ đẩy nền kinh tế vào một cuộc suy thoái mới.

Ông Powell và các đồng nghiệp vẫn luôn kiên trì với quan điểm rằng sự gia tăng của lạm phát chỉ là nhất thời. Vấn đề về nguồn cung cuối cùng sẽ được giải quyết khi nền kinh tế mở cửa trở lại. Dẫu vậy, vị Chủ tịch Fed cũng đã thú nhận rằng ông trở nên lo lắng về triển vọng sắp tới khi những lời phàn nàn về lạm phát ngày càng dày đặc. Ông cũng đã có những phát biểu phòng ngừa trong trường hợp mọi thứ đi chệch hướng khi cho biết "sẽ không kéo dài giai đoạn lạm phát ở mức cao". Chính ông là người khởi xướng các cuộc thảo luận chính thức về kế hoạch thu hẹp dần chương trình mua tài sản. Phần lớn các quan chức Fed đều đồng thuận rằng kế hoạch này nên được tiến hành trong năm nay.

Chính sách "mục tiêu lạm phát linh hoạt" mà ông Powell đã công bố vào năm ngoái đã làm thay đổi cách thức đối phó truyền thống của Fed với lạm phát. Mục tiêu đã chuyển từ cố gắng kiềm chế lạm phát ở mức 2% sang khuyến khích sự gia tăng của biến số này. 

Ngoài ra, Fed còn tăng cường mức độ nới lỏng khi duy trì tốc độ mua trái phiếu ở mức 120 tỷ USD mỗi tháng cho tới khi đạt được sự tiến bộ đáng kể tới mục tiêu toàn dụng lao động và lạm phát trung bình 2%. Điều này khiến cho điều kiện để tăng lãi suất trở nên chặt chẽ hơn nhiều.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Lawrence Summers dự báo lạm phát của Mỹ sẽ duy trì trên mức 3%. Fed khi đó sẽ phải quyết định liệu sẽ chấp nhận mức lạm phát này hay kìm hãm lại nền kinh tế. 

Ông Powell đã từng đề cập tới chính sách này vào đầu năm 2019, trước khi đại dịch Covid-19 xảy ra. Mục tiêu là nhằm tránh đi vào tình trạng giảm phát như tại Nhật Bản. Khi mặt bằng giá cả giảm xuống, người dân thường cắt giảm chi tiêu và các doanh nghiệp thu hẹp đầu tư. Ông Powell hiểu rõ tình trạng hiện tại của nước Mỹ đã khác rất nhiều so với thời điểm năm 2019 khi lạm phát leo thang trở lại và tỷ lệ thất nghiệp vẫn cao hơn so với mức trước đại dịch. Tăng lãi suất trở lại để kiểm soát lạm phát sẽ khiến tỷ lệ thất nghiệp tăng lên còn nếu không làm gì thì bạn sẽ phải đối mặt với rủi ro lạm phát phi mã như trong những năm 1960 và 1970.

Vị Chủ tịch Fed biết rằng bài kiểm tra thực sự đối với chính sách hiện tại sẽ tới khi NHTW Mỹ buộc phải quyết định tăng lãi suất. Sự xáo trộn sẽ xảy ra nếu như vấn đề lạm phát dai dẳng hơn dự kiến, buộc Fed phải nâng lãi suất sớm trước khi nền kinh tế đạt được tình trạng như cam kết.

Sự thành bại của chính sách mới sẽ nằm ở khả năng của Fed trong việc thuyết phục người dân Mỹ rằng quan điểm của họ đối với lạm phát là đúng đắn. Nếu họ tin rằng lạm phát không phải là tạm thời, người lao động sẽ đấu tranh đòi tăng lương và các chủ doanh nghiệp sẽ tăng giá sản phẩm.

Cuối cùng, quyền quyết định vẫn sẽ thuộc về ông Powell về việc đâu sẽ là mối lo lớn hơn trong dài hạn đối với nước Mỹ: Bị mắc kẹt trong tình trạng giảm phát hay bước vào một giai đoạn lạm phát tăng cao như đã từng xảy ra hơn nửa thế kỷ trước. Hiện tại có lẽ Fed đang lo ngại điều đầu tiên hơn. Chặng đường phía trước chắc chắn sẽ không hề bằng phẳng đối với NHTW Mỹ trong việc giữ lạm phát trong tầm kiểm soát và đạt được mức toàn dụng lao động.