Giá trị của đồng đô la Mỹ đã suy yếu nghiêm trọng trong năm nay và hiện đã xuất hiện những dự báo về sự sụt giảm thậm chí còn lớn hơn vào năm 2021. Đó không phải là tin tốt cho các nhà xuất khẩu của Úc, vốn đã bị vùi dập bởi căng thẳng leo thang với Trung Quốc và cuộc tấn công của nước này đối với các sản phẩm của Úc.

So với rổ tiền tệ của các đối tác thương mại lớn, đồng đô la Mỹ đã giảm hơn 11% kể từ khi mức độ nghiêm trọng của đại dịch và những tác động kinh tế lần đầu tiên được các thị trường tài chính thừa nhận vào hồi tháng ba.

Vị thế truyền thống của đồng bạc xanh như một nơi trú ẩn an toàn đã khiến ​​giá trị của nó tăng vọt vào tháng 3 nhưng rất nhanh chóng sau đó rơi vào vòng xoáy sụt giảm.

Các hệ quả khủng khiếp từ đại dịch cũng giáng xuống đồng đô la Úc, khi tỷ giá AUDUSD đã giảm xuống mức thấp nhất ngay trên 0.55 vào ngày 19 tháng 3, mức giá được chứng kiến ​​lần cuối gần hai thập kỷ trước. Tuy nhiên, sau đó, tỷ giá AUDUSD đã tăng lên hơn 0.74, mức cao nhất trong hơn hai năm.

Ngân hàng dự trữ Úc (RBA), sau khi đã gần như sử dụng hết dư địa chính sách tiền tệ của mình bằng cách đẩy lãi suất điều hành (RBA cash rate) xuống gần bằng 0, đồng thời thực hiện nới lỏng định lượng - mua trái phiếu – nhằm đẩy lãi suất dài hạn giảm xuống, sẽ hết sức thất vọng bởi sự tăng giá mạnh mẽ của đồng AUD, thứ làm giảm khả năng cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu của Úc cũng như giá trị hàng xuất khẩu chủ yếu được tính bằng đô la Mỹ và đóng vai trò như một áp lực giảm phát đối với nền kinh tế, điều RBA không hề mong muốn.

Điều đó khiến tương lai của đồng đô la Mỹ có tiềm năng gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với nền kinh tế Úc và thực tế là nền kinh tế toàn cầu. Các nền kinh tế khác, như châu Âu và Nhật Bản, đang phải đối mặt với những cơn đau đầu bắt nguồn từ sức mạnh của đồng nội tệ giống như Úc và đang trở nên bất lực trong việc kìm hãm sự tăng giá của đồng tiền của họ. Tương tự như AUD, cả EUR và JPY đều đang tiến tới các mức cao đầu năm 2018.

Tình hình có thể xấu đi. Citibank và nhà cựu kinh tế học của Morgan Stanley, Stephen Roach, đều dự báo đồng đô la Mỹ sẽ sụt giảm mạnh hơn nhiều trong năm tới – với mức giảm lần lượt tới 20% và hơn 30%.

Có rất nhiều cuộc thảo luận giữa các nhà kinh tế và chuyên gia tiền tệ về việc liệu sự suy yếu của đô la Mỹ là tạm thời hay mang tính cấu trúc và liệu giai đoạn thống trị lâu dài của đồng bạc xanh trên thị trường tiền tệ toàn cầu và trong các giao dịch tài chính tuy có thể chưa kết thúc nhưng đã qua thời kỳ đỉnh cao của nó.

Có những lời giải thích cho sự suy yếu hiện tại của đồng đô la. Để đối phó với tình trạng hỗn loạn trên thị trường tài chính vào tháng 3 và những tác động tiềm tàng của đại dịch Covid-19 đối với nền kinh tế Mỹ, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã làm mọi thứ có thể, bao gồm một loạt các hành động chưa từng có như cung cấp tín dụng cho các doanh nghiệp và mua lại, một cách gián tiếp, 1 loạt các loại trái phiếu, bao gồm cả các trái phiếu có lợi suất cao (high-yield bonds), mở ra một thời kỳ nới lỏng định lượng tiếp theo.

Nó cũng thiết lập các hạn mức hoán đổi tiền tệ (swap line) với các ngân hàng trung ương khác để tránh sự thiếu hụt đô la Mỹ trên toàn cầu, nhằm bơm USD vào hệ thống tài chính toàn cầu để ngăn chặn một cú sốc cho hệ thống tài chính toàn cầu.

Quốc hội Hoa Kỳ cũng tung ra gói cứu trợ trị giá 2.2 nghìn tỷ, làm trầm trọng thêm mức thâm hụt ngân sách và nợ liên bang vốn đã liên tục leo thang.

Một năm đầy biến động đối với AUD

Lượng đô la Mỹ tràn ngập, sự bùng nổ trong việc phát hành trái phiếu kho bạc để tài trợ cho việc ứng phó với đại dịch cùng với các hành động quyết liệt của Fed nhằm giảm lãi suất fed fund xuống gần bằng 0 – thậm chí đã đẩy lãi suất thực xuống mức âm - đã kết hợp làm suy yếu đồng bạc xanh.

Sự thiếu cẩn trọng trong phản ứng của chính quyền Trump đối với đại dịch Covid-19 và tính chất đặc thù của nền chính trị Hoa Kỳ trong năm bầu cử cũng tác động không nhỏ đến USD và vẫn đang tiếp tục ảnh hưởng đến nó.

Những người dự đoán về sự sụt giảm đáng kể hơn nữa của USD trong năm tới và thậm chí xa hơn đang hướng đến nền kinh tế toàn cầu vào năm tới khi vắc-xin được phân phối rộng rãi - điều tạo ra môi trường ưa thích rủi ro (risk-on) và kích hoạt làn sóng dịch chuyển dòng tiền USD đầu tư khỏi Hoa Kỳ

Ngoài ra, họ cũng hoài nghi về khả năng phục hồi nhanh chóng và đáng kể của nền kinh tế Mỹ như những nước khác.

Virus vẫn đang ngoài tầm kiểm soát ở Mỹ, các quỹ hỗ trợ trong gói kích thích tài khóa ban đầu đang dần cạn kiệt và vẫn chưa được thay thế bằng gói kích thích mới, trong khi các chỉ số kinh tế gần đây nhất cho thấy sau sự phục hồi mạnh mẽ, nền kinh tế Mỹ đang có xu hướng đi xuống trở lại khi virus tiếp tục lan rộng và các biện pháp phong tỏa xuất hiện trở lại.

Có vẻ như sẽ không có phản ứng chính sách đáng kể đối với sự lây lan của vi rút và các tác động kinh tế của nó cho đến khi chính quyền Biden chính thức nắm quyền và đẩy nhanh tiến độ.

Tuy nhiên, trong dài hạn, ngay cả khi Mỹ đã vượt qua đại dịch và nền kinh tế của nước này đang trên đà tăng trưởng vững chắc hơn, tác động của mức thâm hụt ngân sách liên tục gia tăng, các khoản nợ liên bang khổng lồ treo lơ lửng và khung chính sách "mục tiêu lạm phát trung bình" mới của Fed đồng nghĩa với việc lãi suất của Mỹ sẽ vẫn duy trì ở mức vô cùng thấp trong phần lớn thập kỷ này và sẽ tiếp tục có nguồn cung đô la Mỹ mới được tung ra.

Một di sản khác của vài năm qua cũng có thể dẫn đến tỷ lệ nắm giữ đô la Mỹ trong dự trữ ngoại hối của các quốc gia khác thấp hơn.

Chính quyền Trump đã vũ khí hóa đồng đô la với việc liên tục tận dụng triệt để vai trò trung tâm của đồng đô la Mỹ trong các giao dịch tài chính toàn cầu để áp đặt các biện pháp trừng phạt tài chính đối với các quốc gia và cá nhân khác khiến họ bị loại khỏi hệ thống tài chính toàn cầu.

Nga, Trung Quốc và Iran đã phải chịu rất nhiều lệnh trừng phạt như vậy và đang vô cùng nỗ lực để tìm ra các cơ chế để vượt qua chúng. Thậm chí ngay cả 1 số đồng minh truyền thống của Hoa Kỳ cũng đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào đồng bạc xanh.

Cho đến nay những nỗ lực kể trên không đặc biệt thành công nhưng Nga và có lẽ là Trung Quốc, dường như đã âm thầm giảm lượng dự trữ bằng USD của họ và hiện đã xuất hiện những sự quan tâm đặc biệt bên ngoài Hoa Kỳ, ngay cả ở châu Âu, đối với các đồng tiền dự trữ và phương tiện trao đổi thay thế.

Chênh lệch giữa sự thống trị của đồng đô la trong hoạt động tài chính và thương mại toàn cầu so với vai trò của Mỹ trong tài chính, thương mại và nền kinh tế toàn cầu – Hoa Kỳ chiếm khoảng 15% nền kinh tế toàn cầu nhưng đồng đô la Mỹ lại được sử dụng cho hơn 80% giao dịch ngoại hối - cũng như tham vọng của Trung Quốc trong việc lật đổ vị trí lãnh đạo kinh tế toàn cầu của Mỹ, sẽ gây ảnh hưởng lâu dài hơn đến giá trị của đồng bạc xanh.

Trong khi đó, những nền kinh tế, như Úc, nơi đại dịch Covid-19 đã được kiểm soát hoặc ít nhất đang được kiềm chế hiệu quả, đã chứng kiến ​​sự tăng vọt về giá trị đồng tiền của họ ngay cả trước khi vắc-xin xuất hiện.

Trong trường hợp của Úc, sự phụ thuộc vào Trung Quốc - chủ yếu là tại lĩnh vực tài nguyên và đặc biệt là quặng sắt - đã thúc đẩy sự hấp dẫn của đồng đô la Úc bất chấp các lệnh trừng phạt thương mại của Trung Quốc đối với than, lúa mạch, rượu, gỗ và thịt bò. Cần nhấn mạnh Trung Quốc có vẻ như sẽ kết thúc năm 2020 với tư cách là nền kinh tế lớn duy nhất ghi nhận mức tăng trưởng dương trong năm.

Dĩ nhiên sự tăng giá của AUD có thể thay đổi nếu mối quan hệ giữa Úc và Trung Quốc tiếp tục xấu đi nhưng sự phục hồi dự kiến ​​của nền kinh tế toàn cầu trong năm tới sẽ tạo ra một môi trường "ưa thích rủi ro" bền vững và điều đó nhìn chung sẽ thúc đẩy dòng vốn hướng tới châu Á. Đồng đô la Úc với thị trường phát triển sâu rộng và thanh khoản của nó được coi là một cách an toàn để thiết lập các vị thế đầu tư gián tiếp với Trung Quốc nói riêng và châu Á nói chung.

Nếu không có sự đổ vỡ trong mối quan hệ với Trung Quốc, hoặc sự phục hồi sớm và mạnh bất ngờ của nền kinh tế Mỹ hoặc Fed tăng lãi suất sớm hơn dự kiến, đồng đô la Úc có khả năng sẽ còn tăng mạnh hơn nữa.