Hồi đầu tháng sáu, số điểm mà Trump còn đang thua khi đối đầu với Joe Biden trong các cuộc thăm dò ý kiến là chỉ 6%. Khoảng cách này trông thì có vẻ lớn, nhưng nó đủ sát để vị đương kim Tổng thống Mỹ hoàn toàn có khả năng lấy được chiến thắng với các Đại cử tri, ngay cả khi chỉ nắm lượng thiểu số đối với các phiếu bầu phổ thông. Để làm được điều này, ông Trump cần phải giữ một khoảng cách an toàn từ 2 đến 3 điểm phần trăm so với Joe Biden. Nhưng các cuộc biểu tình trên toàn quốc, hiện thực náo loạn trong nền kinh tế cùng với số ca lây nhiễm COVID-19 tăng mạnh trở lại và lan rộng đang khiến Trump bị bỏ lại phía sau ngày càng xa.

HIện tại thách thức mà ông đang phải đối mặt đã lên tới 9 điểm phần trăm về số phiếu bầu toàn quốc và bị tụt lại khoảng 4 – 8% ở các bang "đầu đàn" (Bellwether States – các bang mà kết quả bầu cử có xu hướng phản ánh hành vi bỏ phiếu của cả nước). Vị Tổng thống thậm chí đã thừa nhận tình cảnh thảm khốc của mình trong một cuộc phỏng vấn với Fox News vào tuần trước, nói rằng: “Joe Biden sẽ trở thành tổng thống của các bạn bởi vì một số người không yêu mến tôi, có lẽ vậy”. Theo mô hình dự báo bầu cử của tạp chí The Economist, ông Trump có cơ hội đặt-một-ăn-chín để giành chiến thắng trong nhiệm kỳ thứ hai, giảm xuống từ tỷ lệ một-ăn-năm vào tháng trước.

Donald Trump đang phải khổ sở vật lộn vì ít nhất 3 lý do.

Đầu tiên, ông luôn luôn trông cậy vào việc hạ bệ đối thủ của mình. Năm 2016, ông đã thành công khi đối đầu với Hillary, có thể nói nôm na rằng dù các cử tri không thực sự yêu thích Trump, họ vẫn khó chấp nhận việc bà Clinton đắc cử hơn, dù chỉ một chút. Nhiệm vụ của ông cũng trở nên đơn giản hơn nhờ có mức xếp hạng ưa chuộng khá thấp của Hillary. Theo một cuộc thăm dò do YouGov thực hiện trước thềm cuộc bầu cử, ông Trump được 39% người Mỹ trưởng thành đánh giá cao, so với bà Clinton là 41%; tỷ lệ bộ phận không ủng hộ cho họ lần lượt là 60% và 57%. Tất nhiên, ông Trump không phải thuyết phục đại đa số cử tri Mỹ rằng ông được ưa chuộng hơn là vị cựu ngoại trưởng: chiến thắng của ông phụ thuộc vào việc thuyết phục đa số cử tri da trắng ở Trung Tây lựa chọn ông.

Chiến lược của Trump đã phát huy hiệu quả vào trận chiến trước (nếu coi việc thua 3 triệu phiếu bầu phổ thổng là chấp nhận được), khi đối thủ của ông đã cực kỳ không được ưa chuộng. Nhưng ngay từ đầu, cuộc tranh cử của Trump năm nay đã có vẻ như một phen cá cược đầy mạo hiểm đối đầu với Joe Biden, người có tiếng tăm hơn nhiều so với bà Clinton. Theo các cuộc phỏng vấn của YouGov với 1,500 người Mỹ từ ngày 21 đến 23 tháng 6, có 43% người trưởng thành mong muốn vị cựu phó tổng thống đắc cử và chỉ 47% (nhiều hơn chút ít) là không ủng hộ ông. Xếp hạng của Trump đang khó khăn hơn nhiều: 42% thích ông và 53% thì không. Cụ thể, cách mà vị tổng thống đương nhiệm xử lý đại dịch khiến người ta thật khó để tưởng tượng rằng tỷ lệ này có thể được cải thiện.

Thứ hai, tín nhiệm ông Trump đang bị kéo xuống bởi sự quay lưng đến lạnh lùng của các cử tri lớn tuổi, những người đang khiếp sợ trước sự lây lan của đại dịch COVID-19. Theo một phân tích dữ liệu của YouGov thì nhìn chung, tỷ lệ phiếu bầu của ông Biden đã tăng khoảng 5 điểm phần trăm so với kết quả cuối cùng của bà Clinton năm 2016 tính trong số những người đã bỏ phiếu vào kỳ bầu cử trước lần trước. Bộ phận cử tri trên 65 tuổi đóng vai trò chủ chốt tạo nên sự chênh lệch này; tỷ lệ phiếu bầu của họ cho ông Biden cao hơn 6 điểm so với bà Clinton, trong khi đó tỷ lệ cử tri dưới 30 tuổi vẫn chưa nhúc nhích. Các cử tri da trắng cũng đã rời bỏ khỏi hòm phiếu của ông Trump, nhiều hơn nhiều so với các cử tri da màu. Ông Biden đang hơn 7 điểm so với vị trí của bà Clinton trước đây trong số những phiếu bầu da trắng, trong khi người Mỹ nói tiếng Tây Ban Nha đã tăng cho ông Trump 6 điểm phân trăm (dù họ vẫn cực kỳ phản đối ông).

Thứ ba và quan trọng nhất, tổng thống đã mất vị thế đối với các cử tri da trắng không có bằng cấp đại học. Nhóm này chính là lớp rào bảo vệ cho Trump năm 2016; nó ngăn chặn một làn sóng phiếu bầu toàn quốc xâm phạm vào chiến thắng đại cử tri của ông. Nhưng năm nay những cử tri này đã mang 8 điểm phần trăm về phía đối thủ của ông. Tại các “bang rung lắc” (Swing states - cách nói đặc biệt chỉ có trong bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ, chỉ bang mà hai phía tranh cử lực lượng ngang nhau, không phân cao thấp, đều không có ưu thế rõ ràng), sự dịch chuyển trong phiếu bầu của họ ở mức khiêm tốn hơn là 6 phần trăm; nhưng trong những cuộc cạnh tranh sát sao đó, kể cả một sự thay đổi như vậy nếu kéo dài cũng sẽ đẩy ngài Tổng thống vào vị trí nguy khó. Ông cũng đã mất chỗ đứng giữa các cử tri theo đạo Thiên Chúa - cả hai phái Phúc Âm và giáo phái chính lưu.

Chưa rõ nguyên nhân tại sao các cử tri da trắng không có bằng đại học lại là đối tượng có nhiều khả năng rời bỏ ông Trump nhất. Một số manh mối có thể được tìm thấy trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Dân chủ năm nay, trong đó những người da trắng không học đại học cũng có khả năng cao nhất rời khỏi phe Bernie Sanders. Nhiều khả năng ông Biden đại diện cho một ứng cử viên hấp dẫn hơn với những cử tri này so với bà Clinton trước đây. Các nhà khoa học xã hội đã phát hiện ra rằng những cử tri trên có xu hướng bảo thủ chủng tộc nhiều hơn và mang nhiều quan điểm thù địch về nữ quyền hơn những nhóm khác. Chiến dịch tranh cử của ông Biden đã ít tập trung hơn vào tư tưởng chính trị của sự đa dạng và trao quyền so với bà Clinton trước đó.

Dù lý do là gì đi chăng nữa, thì ông Trump cũng đã mất hầu hết sự ưa chuộng từ chính những nhóm cử tri đã mạnh mẽ ủng hộ ông năm 2016. Điều đó có thể nghĩa là, khi đến thời điểm quyết định, họ cũng là những người có nhiều khả năng hơn các nhóm khác sẽ quay trở lại với ông Trump vào ngày bầu cử. Có lẽ họ sẽ làm vậy. Nhưng theo dữ liệu của YouGov, những người quay lưng lại với vị tổng thống có nhiều khả năng đã bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ năm nay. Một dấu hiệu cho thấy nhiều người trong số đó có thể theo phe Dân chủ nhưng lại không ủng hộ bà Clinton vào kỳ bầu cử trước. Họ cũng có nhiều khả năng hơn tới 14% so với các cử tri khác tin rằng mối quan hệ chủng tộc đã trở nên tồi tệ hơn trong nhiệm kỳ của ông Trump, và hơn 22% so với các nhóm khác không chấp nhận cách ông xử lý đại dịch COVID-19. Tồi tệ hơn cho Trump, họ có khả năng cao hơn 30% so với các cử tri khác sẽ nói rằng vấn đề tài chính cá nhân của họ đã xấu đi trong năm qua.

Vì vậy, trên tất cả các vấn đề quan trọng nhất đối với người đi bỏ phiếu hiện nay, những cử tri này đánh giá ông Trump rất thấp. Mặc dù họ có thể quay trở lại với ông, sự quay lưng trong hiện tại của họ đã đẩy ông Trump rơi vào tình trạng “lép vế”. Điều này cũng cho thấy một khả năng rõ rệt rằng ông có thể gặp một thất bại thảm hại.

Các đồng minh của ông Trump đã đưa ra khả năng rằng ông có thể giành sự ủng hộ của đủ số cử tri chưa quyết định để có được chiến thắng trong cuộc bầu cử đại cử tri một lần nữa. Những cử tri như vậy là nạng chống đỡ tự nhiên cho chiến dịch: những cử tri mơ mộng, người đã nín thở cho đến khi bất ngờ từ James Comey, giám đốc FBI tuyên bố nối lại cuộc điều tra các email của bà Clinton, giải vây cho ông Trump. Nhưng chiến dịch của vị tổng thống đương nhiệm đang phải đối mặt với nhiều tin xấu hơn trên mặt trận này.

Theo cuộc thăm dò của YouGov, năm nay những cử tri chưa quyết định có nhiều khả năng là người trẻ, da màu và có trình độ đại học (tất cả các “đặc điểm nhận dạng” đều tương đồng với người ủng hộ Đảng Dân chủ). Một số rât ít là người bảo thủ; 64% đã bỏ phiếu năm nay trong cuộc bầu cử sơ bộ Đảng Dân chủ. Trong số những người có đánh giá ​​về tổng thống, 63% không tán thành thời gian ông tại vị, và họ có nhiều khả năng phản đối ông về các vấn đề chủng tộc, COVID-19 và nền kinh tế hơn là ủng hộ cho ông.

Điều này đặt ông Trump vào một tình huống ngặt nghèo. Cứ 3 cử tri chưa quyết định phiếu bầu thì có đến 2 cử tri có khả năng cao sẽ bỏ phiếu chống lại Trump, trong khi chỉ có 1 cử tri ủng hộ. Điều tương tự cũng đúng với những người không tham gia bỏ phiếu. Theo dữ liệu của YouGov, những người Mỹ đủ điều kiện bỏ phiếu nhưng không bỏ phiếu trong năm 2016 phản đối vị tổng thống này đến 20%.

Rất nhiều nhà phê bình chính trị đã choáng váng vì chiến thắng của ông Trump trong năm 2016. Chính ông Comey đã thừa nhận rằng ông chắc chắn về kết quả của cuộc tranh cử đến nỗi ông đã thực hiện những quy trình chưa từng có đối với một trong hai ứng cử viên (điều có thể đã khiến bà Hillary phải chịu thất bại trong cuộc bầu cử). Nhưng mô hình thống kê của trang The Economist được xây dựng để dự đoán cuộc bầu cử tổng thống sẽ không quá sốc. Nếu chạy các số liệu quá khứ trong chu kỳ gần nhất, nó sẽ cho kết quả là 27% cơ hội chiến thắng dành cho ông Trump vào ngày bầu cử. Khi xét lại lịch sử cho thời điểm tháng 7 năm 2016, con số này là sẽ 30%.

Lần này mô hình của chúng tôi chỉ ra sự tự tin lớn hơn nhiều về một thất bại cho ông Trump. Giờ đây, nó cho kết quả ông chỉ có 11% cơ hội chiến thắng trong cuộc bầu cử lại vào tháng 11. Việc Trump tái đắc cử không phải là bất khả thi. Những tín đồ của bộ môn Poker sẽ biết rằng việc ra được bộ Sảnh (Straight) khi đang đợi một lá bài lọt khe (với xác suất là 9%) xảy ra đủ thường xuyên để ta phải nghiêm túc xem xét. Và nó nên được coi trọng đặc biệt nghiêm túc khi quyền lực lãnh đạo của thế giới tự do đang được đặt lên bàn cân.

Nhưng liệu ông Trump có thể làm được những điều cần thiết để giành chiến thắng? Ông ta sẽ phải coi sự bùng nổ ngày càng tồi tệ của COVID-19 thực sự nghiêm túc, thay đổi thái độ và hành động của mình đối với công lý chủng tộc và theo đuổi các chính sách kinh tế nhằm đẩy lùi suy thoái do đại dịch gây ra (sự phục hồi mới trong tăng trưởng chắc chắn sẽ đem lại lợi thế cho đương kim Tổng thống). Và sau đó Trump sẽ phải thực hiện một nhiệm vụ gần như bất khả thi là xuất hiện trước công chúng một cách ôn hòa và dễ mến hơn đối thủ mình. Trong lúc đó, Ông Biden đang thường xuyên đạt được 50% sự ủng hộ trong các cuộc thăm dò dư luận, cao hơn nhiều so với bà Clinton hay Barack Obama làm được vào năm 2016 hay 2012.

Tất cả những điều này đẩy Donald Trump vào một con đường dẫn đến thất bại không thể tránh khỏi trong cuộc chạy đua tổng thống của ông vào tháng 11. Mỗi ngày trôi qua mà không có thêm sự chuyển hướng tích cực sẽ đều làm tăng khả năng bại trận của ông.