Chuyện gì đã xảy ra vào năm 2016

Trở lại năm 2016, các cuộc khảo sát ý kiến cử tri vài ngày trước thời điểm bầu cử chính thức cho thấy ứng viên đảng Dân chủ, Hillary Clinton, dẫn trước ông Trump khoảng 5% trên toàn quốc. Ở kết quả cuối cùng, bà Hillary vẫn có số phiếu phổ thông nhiều hơn 2% so với đối thủ của mình, tức vẫn nằm trong biên độ sai lệch cho phép. Việc FBI thông báo mở cuộc điều tra đối với emails của bà Hillary chỉ 10 ngày trước tranh cử có thể đã tác động tới sự thay đổi trên.

Các cuộc khảo sát tại các bang chủ chốt đã thất bại trong việc ghi nhận sự bứt phá của ông Trump trong những ngày cuối cùng cũng như sự ủng hộ nhiệt tình dành cho ông trong cộng đồng người da trắng có trình độ học vấn dưới cao đẳng. Điều này là vừa đủ để ông Trump dành chiến thắng tại các bang Pennsylvania, Michigan, Wisconsin và Florida với khoảng cách sít sao, đóng góp vào chiến thắng thông qua số phiếu đại cử tri dù đứng sau về số phiếu phổ thông.

7 lý do tại sao năm 2020 sẽ trở nên khác biệt

1. Cách biệt nhìn chung lớn hơn

Theo khảo sát từ RealClearPolitics, cựu Phó Tổng thống Joe Biden đang dẫn trước đương kim Tổng thống với khoảng cách 9% số phiếu phổ thông trên toàn quốc và liên tục duy trì khoảng cách lớn hơn so với những gì bà Hillary đã làm được. 

2. Số lượng cử tri còn lưỡng lự ít hơn

Vào năm 2016, sự ủng hộ giành cho bà Hillary đã đạt mức đỉnh là 47%. Ở lần này, số cử tri quyết định bầu cho ông Biden đã vượt lên trên mức 50% với số ít người vẫn còn lưỡng lự. Điều này đồng nghĩa khả năng lộn ngược dòng của ông Trump đã bị giảm xuống. Hiện tỷ trọng người dân Mỹ ủng hộ dành cho ông Biden đang ở mức 51.3% theo kết quả từ RealClearPolitics.

3. Số liệu khảo sát có thể bị sai lệch theo cả 2 chiều

Dữ liệu lịch sử cho thấy kết quả các cuộc khảo sát trước bầu cử có thể bị sai lệch về cả 2 chiều. Trong cuộc bầu cử năm 2012, các cuộc khảo sát đã đánh giá thấp khả năng tái đắc cử của ông Obama xuống khoảng 4% trên phạm vi toàn quốc, cũng như thiếu hụt các lá phiếu dành cho đảng Dân chủ tại các bang. Và nếu như mức độ sai lệch của năm 2012 lặp lại, ông Biden thậm chí còn đang dẫn trước với khoảng cách lớn hơn.

4. Các tổ chức thực hiện khảo sát đã rút kinh nghiệm từ kết quả năm 2016

Các tổ chức thực hiện khảo sát cần phải bảo vệ danh tiếng của mình cho những cuộc bầu cử tiếp theo. Họ chắc chắn không muốn lặp lại những sai lầm vào năm 2016, và do đó trở nên thận trọng hơn với kịch bản chiến thắng áp đảo của ông Biden. Chất lượng của các cuộc khảo sát cũng được nâng cao bằng việc áp dụng hệ số điều chỉnh với các cử tri có trình độ học vấn dưới cao đẳng.

Cả FiveThirtyEight và The Economist đều có cùng quan điểm rằng Pennsylvania sẽ là bang then chốt năm nay. Bảng dưới đây tổng hợp kết quả khảo sát của các tổ chức đối với bang này. Kết quả hiện cũng tương tự đối với các bang chiến trường còn lại.

5. Khoảng cách giữa kết quả khảo sát phiếu phổ thông và phiếu đại cử tri thu hẹp hơn

Kể cả những người ủng hộ lạc quan nhất của ông Trump cũng không kỳ vọng vào một chiến thắng về số phiếu bầu phổ thông, mà vẫn sẽ kỳ vọng vào các lá phiếu đại cử tri. Dù vậy, bất chấp chấp việc khoảng cách của ông Trump với Biden tại bang Pennsylvania đã thu hẹp về mức 6.3% theo như FiveThirtyEight, khoảng cách trên vẫn lớn hơn so với mức sai lệch tối đa cho phép.

Bên cạnh đó, ông Biden thậm chí còn dẫn trước vững vàng hơn tại Nevada, Wisconsin, Michigan, Minnesota, Florida, Arizona và North Carolina - đều là những bang trung lập quan trọng. Nếu như kết quả trên là chính xác, chiến thắng của ông Biden sẽ là một chiến thắng áp đảo.

6. Không còn những cử tri ủng hộ dè dặt cho ông Trump

Với kết quả khảo sát áp đảo dành cho ông Biden, đã có một số ý kiến hoài nghi rằng những người được khảo sát đang không trung thực hoặc xấu hổ về việc mình ủng hộ cho ông Trump. Có 2 lý do có thể phản bác cho lập luận trên. Thứ nhất, điều trên trái ngược với kết quả của những báo cáo về số lượng các tấm biển ủng hộ dành cho ông Trump ở ngoài cửa nhà các cử tri cũng như sự hăng hái trong các buổi kêu gọi tranh cử của ông. Những người ủng hộ dành cho ông Trump không hề e dè, chỉ có điều họ chỉ là số ít hơn. Thứ hai, kết quả khảo sát của Sienna College/New York tại các bang Michigan, Wisconsin và Pennsylvania - những nơi ông Trump giành chiến thắng vào năm 2016 - cho thấy sự quay lưng của những cử tri từng ủng hộ cho ông Trump. Nếu như những người này vẫn sẵn sàng ủng hộ cho vị đương kim Tổng thống, không có lý do nào khiến họ rụt rè cả.

7. Liệu những bất ngờ trong tháng 10 có đủ xoay chuyển cục diện?

Trump và Biden dự kiến sẽ có cuộc tranh luận tiếp theo vào ngày 22/10 và đó có thể là cơ hội tốt nhất dành cho đương kim Tổng thống lật lại thế cờ. Thời gian hiện đang không đứng về phía ông Trump khi vẫn đang bị dẫn trước khi ngày bầu cử đang tới gần và việc đã có hàng triệu cử tri Mỹ đã thực hiện bầu cử sớm.

Liệu sẽ có những sự kiện bất ngờ như trong năm 2016? Mọi thứ đều có thể xảy ra, tuy nhiên tới lúc này, chưa có nhiều trở ngại lớn đối với ông Biden. Ông Trump vẫn đang cố gắng chỉ trích ông Biden về sự minh mẫn, quan điểm nhu nhược đối với Trung Quốc, cáo buộc đối với con trai, tuy nhiên vẫn chưa hiệu quả.

Trong khi đó, chủ đề quan tâm số 1 lúc này đối với người dân Mỹ vẫn là dịch bệnh Covid-19, nơi mà ông Trump đang không nhận được sự ủng hộ của cử tri về các chỉ đạo của mình.

Làn sóng dịch bệnh thứ 2 tại Châu Âu và diễn biến chính trị tại Mỹ khiến cho mọi người có thể dễ dàng bỏ qua việc số ca nhiễm cũng đang tăng nhanh tại Mỹ. Sau khi đạt đỉnh vào mùa hè tại các bang miền nam, dịch bệnh đang lan rộng trở lại tại các bang đang bước vào mùa đông, điều đã được dự đoán từ trước.

Vậy nên tập trung vào điều gì lúc này?

Nhìn chung, kết quả các cuộc khảo sát đang chỉ ra khả năng cao ông Biden sẽ đánh bại ông Trump, phản ánh bởi tỷ lệ xác suất của FiveThirtyEight là 88% và The Economist là 91%.

Trong khi đó, cuộc đua vào Thượng viện là sát sao hơn rất nhiều, với xác suất giành lại Thượng viện của đảng Dân chủ theo như FiveThirtyEight và The Economist lần lượt là 73% và 74%. Và gần như chắc chắn đảng Dân chủ vẫn sẽ chiếm ưu thế tại Hạ viện.

Với việc cuộc khủng hoảng Covid-19 vẫn đang đè nặng lên nền kinh tế, thị trường vẫn tập trung vào diễn biến của gói kích thích kinh tế mới. Cuộc đàm phán giữa 2 đảng khó có thể đạt được kết quả khi ngày bầu cử đang tới gần. Nếu như đảng Dân chủ giành được Thượng viện, một gói kích thích kinh tế lớn hơn nhiều khả năng sẽ được thông qua. Tuy nhiên nếu như đảng Cộng hòa vẫn giữ được vị thế hiện tại, sự kích thích tài khóa có thể sẽ chỉ ở mức khiêm tốn, và điều này có thể sẽ tác động mạnh hơn tới thị trường. Do vậy, trừ khi có một cú nước rút không tưởng của ông Trump, các cuộc khảo sát về kết quả bầu Thượng viện có thể sẽ trở nên quan trọng hơn đối với thị trường.