Công cụ tài chính là gì?

Các công cụ tài chính là những loại tài sản hay các gói vốn có thể giao dịch được, giúp luân chuyển vốn hiệu quả cho các nhà đầu tư trên thế giới. Những tài sản này có thể là tiền mặt, quyền giao/nhận tiền mặt theo hợp đồng hoặc chứng từ về quyền sở hữu của một người đối với một thực thể.

Hiểu về các công cụ tài chính

Công cụ tài chính có thể là tài liệu thực hoặc ảo đại diện cho một thỏa thuận pháp lý liên quan đến tài sản có giá. Công cụ tài chính dựa trên vốn chủ sở hữu đại diện cho quyền sở hữu một tài sản, còn công cụ tài chính dựa trên nợ đại diện cho khoản vay của nhà đầu tư đối với chủ sở hữu tài sản.

Các công cụ ngoại hối là công cụ tài chính thứ ba. Ngoài ra, còn có các nhánh nhỏ khác của các công cụ, như cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu phổ thông.

Các loại công cụ tài chính

Công cụ tài chính có thể được chia thành hai loại: công cụ tiền mặt và công cụ phái sinh.

Công cụ tiền mặt

• Giá trị của các công cụ tiền mặt bị ảnh hưởng và được xác định trực tiếp bởi thị trường, có thể là các loại chứng khoán dễ dàng chuyển nhượng.
• Công cụ tiền mặt cũng có thể là tiền gửi và tiền vay do người đi vay và người cho vay thoả thuận.

Công cụ phái sinh

• Giá trị và đặc điểm của các công cụ phái sinh dựa trên các thành phần cơ sở, như tài sản, lãi suất hoặc chỉ số.
• Ví dụ, hợp đồng quyền chọn cổ phiếu là một công cụ phái sinh vì giá trị của nó đến từ cổ phiếu cơ sở. Quyền chọn cho người sở hữu được quyền, nhưng không có nghĩa vụ, mua hoặc bán cổ phiếu ở một mức giá xác định và vào một ngày nhất định. Khi giá cổ phiếu tăng và giảm, giá trị của quyền chọn cũng tăng và giảm theo, nhưng không nhất thiết phải theo cùng một tỷ lệ phần trăm.
• Có các công cụ phái sinh phi tập trung (OTC) và các công cụ phái sinh được giao dịch trên sàn giao dịch. OTC là thị trường các chứng khoán không được niêm yết trên các sàn giao dịch chính thức được giao dịch.

Công cụ tài chính theo phân loại tài sản

Các công cụ tài chính cũng có thể được phân chia theo loại tài sản, điều này phụ thuộc vào việc chúng dựa trên nợ hay dựa trên vốn chủ sở hữu.

Công cụ tài chính dựa trên nợ

Các công cụ nợ ngắn hạn có thời hạn từ một năm trở xuống. Nếu là chứng khoán, có thể là tín phiếu, thương phiếu. Nếu là tiền mặt, có thể là tiền gửi và chứng chỉ tiền gửi (CD).

Các công cụ phái sinh nợ ngắn hạn có thể là hợp đồng tương lai lãi suất ngắn hạn. Với các công cụ phi tập trung, đây có thể là hợp đồng kỳ hạn.

Các công cụ nợ dài hạn sẽ có thời gian đáo hạn trên 1 năm. Với chứng khoán, đó là trái phiếu; với tiền mặt, đó là các khoản vay. Các công cụ phái sinh nợ dài hạn là hợp đồng tương lai và quyền chọn hợp đồng tương lai trái phiếu. Các công cụ phi tập trung là hợp đồng hoán đổi lãi suất, trần/sàn lãi suất, quyền chọn lãi suất và các công cụ phái sinh đặc biệt.

Công cụ tài chính dựa trên vốn chủ sở hữu

Với chứng khoán, đây là cổ phiếu. Các công cụ phái sinh bao gồm quyền chọn cổ phiếu và hợp đồng tương lai cổ phiếu. Các công cụ phi tập trung là quyền chọn cổ phiếu và các công cụ phái sinh đặc biệt.

Công cụ tài chính thị trường tiền tệ

Trên thị trường FX, không có chứng khoán nào được giao dịch cả. Thị trường sẽ có thị trường giao ngay, thị trường hợp đồng tương lai, quyền chọn, kỳ hạn và hoán đổi.