Mùa báo cáo triển vọng đầu tư năm tới lại đến và bầu không khí déjà vu đang lan tỏa rộng rãi (déjà vu là một từ mượn tiếng Pháp diễn tả cảm giác mà trong đó, một người cảm thấy như đã trải qua tình huống hiện tại trước đây). Vào thời điểm này năm ngoái, các nhà đầu tư và nhà phân tích có chuyên môn cao bày tỏ quan điểm về triển vọng 2023 với niềm tin mãnh liệt rằng nền kinh tế Hoa Kỳ đang sắp sửa bước vào suy thoái và các đợt bán tháo trái phiếu chính phủ đã dần kết thúc (lợi suất trái phiếu đạt đỉnh). Bây giờ, bạn sẽ sốc khi nghe thông điệp chính của năm 2024 là Hoa Kỳ đang hướng tới suy thoái và sự sụt giảm giá trái phiếu chính phủ đã kết thúc (lợi suất trái phiếu đạt đỉnh).
Thay đổi chính trong thông điệp này là sự suy thoái tuy khó đoán nhưng được dự báo sẽ ở mức nhẹ, đây chỉ là một sự chậm lại chứ không phải là "hạ cánh cứng" như nhiều người đã dự đoán vào đầu năm 2023. Nhưng hầu hết mọi người đồng ý rằng, năm tới sẽ là thời điểm mà lãi suất cao hơn cuối cùng sẽ bắt đầu đạt đỉnh và giảm, làm tăng sự hấp dẫn của các tài sản an toàn như trái phiếu chính phủ. Họ thực sự nghiêm túc về điều này lần này.
Việc đưa ra quyết định đúng đắn là rất quan trọng không chỉ đối với thị trường trái phiếu mà còn đối với tất cả các tài sản khác neo vào giá trái phiếu. Các nhà phân tích và nhà đầu tư nhanh chóng thừa nhận rằng, nhiệm vụ quan trọng này đã khiến họ đi chệch hướng trong năm nay.

Ông Vincent Mortier, Giám đốc đầu tư tại Amundi, công ty quản lý tài sản lớn nhất Châu Âu, cho biết tại sự kiện triển vọng của công ty tuần này: "Năm ngoái, chúng tôi đã chứng kiến kịch bản trái phiếu quay trở lại". "Chúng tôi đã hơi sớm."

Cũng như các nhà đầu tư đang mong đợi sự sụt giảm lợi suất trái phiếu, thị trường đã phải chịu một đòn mạnh. Lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm đã tăng từ mức thấp nhất trong năm nay là khoảng 3.3% vào tháng 4 lên 5% vào cuối tháng 10 - mức cao nhất kể từ trước khủng hoảng tài chính. Nhìn chung, sự đồng thuận đã đưa ra dự báo chính xác về lạm phát. Tốc độ tăng giá ở hầu hết các nền kinh tế lớn đã giảm mạnh. Nhưng những đặc thù của thị trường thế chấp Mỹ, đặc biệt là các chủ nhà được che chắn khỏi tác động tiêu cực của chi phí vay cao hơn trong nhiều năm. Doanh nghiệp Mỹ cũng chưa cảm thấy sức ép. Điều quan trọng là sự hào phóng về tài chính của chính quyền Biden đã giữ cho nền kinh tế phát triển mạnh mẽ. Sự đồng thuận đã đánh giá thấp thời gian cần thiết để thắt chặt tiền tệ có tác dụng. Mortier cho biết, tại mức lợi suất 5%, những trái phiếu Kho bạc Mỹ dài hạn này quá tốt để bỏ lỡ, Amundi là một trong số nhiều thợ săn hàng rẻ đã mua ở mức đó. Suy nghĩ dài hạn hơn một chút, ông nói, “Hiện tại chúng tôi tin tưởng hơn bao giờ hết rằng, trái phiếu chất lượng cao đã trở lại như một phần của danh mục đầu tư”. Ông cho rằng giá cả tăng vọt sẽ khiến lợi suất kỳ hạn 10 năm của Mỹ giảm xuống 3.7% vào cuối năm 2024, mặc dù tiềm ẩn nhiều biến động.

Tương tự, UBS Wealth Management đang khuyến khích khách hàng xem xét việc bắt đỉnh mức lợi suất tương đối cao hiện được đưa ra với kỳ vọng về sự suy thoái vào năm tới — cộng với khả năng cắt giảm lãi suất vào khoảng cuối năm 2024, mà trước đây họ nghĩ là có thể xảy ra vào khoảng thời gian này. Leslie Falconio, Giám đốc chiến lược trái phiếu, cho biết sự tăng trưởng chậm hơn sẽ vượt trội so với tác động có thể làm suy yếu trái phiếu của nguồn cung cấp nợ mới lớn hơn thông thường trên thị trường.

Tuy nhiên, một số vấn đề chính đang kìm hãm tâm trạng của các nhà đầu tư. Một là sự khiêm tốn - rất ít người sẽ quên việc đưa ra quyết định sai lầm trong năm 2023 dễ dàng như thế nào, đồng nghĩa với việc hiện tại, “mọi người đã từ bỏ việc có quan điểm mạnh mẽ”, quan điểm của Wolf von Rotberg, một nhà chiến lược cổ phiếu tại ngân hàng tư nhân J Safra Sarasin. Ngoài ra, các nhà đầu tư đang bị mất cảnh giác trước sự biến động. Ngay cả những người quen với sự biến động mạnh mẽ trên thị trường lãi suất trong vài năm qua cũng phải choáng váng trước quy mô của những thay đổi gần đây - một vòng khứ hồi từ lợi suất 4% vào tháng 9 lên mức cao nhất khoảng 5% và sau đó là giảm trở lại trong vòng 6 tuần là điều đáng chú ý. “Các động thái trong trái phiếu rất mạnh mẽ, sự biến động rất cao . . . Nó gần như không thể đầu tư được”. “Thật khó để thu hút các nhà đầu tư thực sự vào thị trường khi sự biến động quá cao, vì vậy bạn chỉ còn lại những người mua cực kỳ nhạy cảm như các quỹ đầu cơ và những người khác, điều này tạo ra nhiều biến động hơn.” - Greg Peters, đồng Giám đốc đầu tư tại PGIM Fixed Income nhận định.

Thêm vào đó, ông cho rằng sự tăng vọt nhanh chóng của lợi suất đã đủ để khiến nhiều người mua tiềm năng lâu dài từ bỏ vì nó cho thấy rằng, không phải lần đầu tiên, thị trường đã tự mình đi trước. Thay vì chỉ đơn giản là tính giá cho việc tạm dừng tăng lãi suất ở Mỹ, nó đã phản ánh cơ hội cắt giảm lãi suất mạnh mẽ. Peters cảnh báo: “Thị trường đã vắt kiệt rất nhiều giá trị từ năm 2024 rồi,” khuyên không nên kỳ vọng về việc cắt giảm lãi suất nhanh chóng. “Có một cuốn sách hướng dẫn lỗi thời mà các nhà đầu tư đang sử dụng, họ cho rằng khi kinh tế suy thoái, các ngân hàng trung ương sẽ chạy đua với việc cắt giảm lãi suất.”

Gánh nặng kỳ vọng là vô cùng nặng nề. Khảo sát thường xuyên của Bank of America cho thấy, các nhà đầu tư đang có mức cược tích cực lớn thứ ba đối với trái phiếu trong hai thập kỷ qua. Ngoài ra, một kỷ lục 61% các nhà quản lý quỹ kỳ vọng lợi suất thấp hơn vào năm 2024. Nếu sự đồng thuận đó không khiến bạn chùn chân, thì không có gì sẽ xảy ra. Năm nay vẫn còn nhiều thời gian để đánh bại một chút tự mãn khỏi thị trường, và thật nguy hiểm khi cho rằng thị trường tăng giá trong “sai lầm” đã kết thúc.