Biểu đồ dot plot của Fed là một trong những biểu đồ được quan tâm sát sao của thị trường tài chính toàn cầu. Cứ mỗi 3 tháng kể từ tháng 1/2012, NHTW Mỹ sẽ công bố dự báo lãi suất điều hành của mình thông qua biểu đồ này. Ngoài ra, nó còn cho thấy mức độ thống nhất trong quan điểm điều hành chính sách tiền tệ trong tương lai của các thành viên Fed.

1. Biểu đồ dot plot là gì?

Biểu đồ này thể hiện mức dự kiến của lãi suất điều hành Fed trong tương lai. Từng thành viên trong Hội đồng Thị trường mở Liên bang (FOMC) sử dụng một chấm trên biểu đồ để đưa ra quan điểm về mức lãi suất điều hành mà họ cho là hợp lý trong 3 năm tới cũng như trong dài hạn. Các nhà đầu tư sẽ tập trung vào mức giá trị trung vị trên biểu đồ này. Có tổng cộng 19 quan chức Fed - 7 thành viên trong hội đồng Fed tại Washington và 12 chủ tịch của các chi nhánh của Fed tại các Bang - sẽ đóng góp vào biểu đồ dot plot.

2. Vai trò của biểu đồ dot plot?

Biểu đồ dot plot bắt đầu được phát hành vào cuối năm 2011, khi các quan chức Fed đang xem xét làm cách nào để giúp thị trường chuẩn bị sẵn sàng cho những thay đổi về chính sách tiền tệ sau cuộc khủng hoảng tài chính. Chủ tịch Fed khi đó là Ben Bernanke đã nhận ra rằng biểu đồ dot plot sẽ là một cách để thị trường nắm bắt được quan điểm của nhà điều hành trong tương lai thay vì chỉ dựa vào các quyết định đưa ra sau phiên họp chính sách. Biên bản phiên họp Fed chỉ tập trung chủ yếu vào điều kiện kinh tế hiện tại và mục tiêu lãi suất trong ngắn hạn, dẫu cho đã có những cải tiến trong giai đoạn sau khủng hoảng 2008 cho tới tháng 12/2011 khi đã duy trì định hướng cho thị trường rằng lãi suất sẽ được giữ ở mức rất thấp cho tới "ít nhất giữa năm 2013".

Biểu đồ dot plot gần nhất của Fed trong phiên họp tháng 12/2020

3. Tại sao biểu đồ này lại quan trọng như vậy?

Khi biểu đồ dot plot thay đổi, nó có thể gửi đi một thông điệp mạnh mẽ tới thị trường về việc liệu NHTW Mỹ sẽ đẩy nhanh hay làm chậm lại quá trình bình thường hóa chính sách tiền tệ. Nó cũng tạo ra một thước đo để so sánh sự khác nhau giữa quan điểm của Fed với kỳ vọng của thị trường tài chính. Đà tăng mạnh mẽ của lợi suất TPCP Mỹ vừa qua là một ví dụ về điều này khi các nhà đầu tư lo ngại về lạm phát và hoài nghi về việc Fed có thể giữ cam kết không tăng lãi suất trở lại.

4. Liệu chúng ta có thể biết mỗi chấm trên biểu đồ ứng với thành viên nào của Fed hay không?

Câu trả lời là không. Biểu đồ dot plot không có bất cứ cái tên nào trên đó, do vậy không thể biết được mỗi chấm trên biểu đồ thể hiện cho quan điểm của ai. Tính khuyết danh của biểu đồ dot plot hiện nhận được cả sự ủng hộ lẫn chỉ trích của thị trường.

5. Những người chỉ trích biểu đồ dot plot nói gì?

Lời chỉ trích lớn nhất đối với biểu đồ dot plot đó là nó không hoàn toàn phản ánh quan điểm của FOMC và do đó không phải dự báo chính thức. Mỗi thành viên sẽ dựa vào dự báo riêng của mình về tình hình kinh tế, điều này đồng nghĩa với việc thiếu đi sự nhất quán trong việc thực hiện biểu đồ trên cũng như không thể biết được tính logic đằng sau nó. Hơn thế nữa, trong 12 chủ tịch các chi nhánh của Fed, chỉ có 5 thành viên được bầu tại FOMC mỗi năm. Điều này đặt ra câu hỏi liệu biểu đồ dot plot có phản ánh chính xác quan điểm của FOMC trong dài hạn hay không.

6. Các quan chức Fed đánh giá thế nào về biều đồ dot pot?

Đã có những quan điểm trái chiều. Vào năm 2014, tại phiên họp FOMC đầu tiên trên cương vị chủ tịch, bà Yellen đã nói rằng mọi người không nên chỉ dùng biểu đồ dot plot để đánh giá quan điểm chính sách của Fed. Tuy nhiên, tới năm 2016, sau khi các quan chức Fed đã hạ dự báo về số lần tăng lãi suất trong năm từ 4 xuống 2, bà Yellen lại phát biểu rằng sự dịch chuyển này phần lớn phản ánh tốc độ chậm hơn của triển vọng tăng trưởng kinh tế toàn cầu và việc thắt chặt điều kiện tín dụng. Sau bà Yellen, chủ tịch Fed tiếp theo là Jerome Powell vào tháng 12/2018 nói rằng biểu đồ dot plot nhìn chung cung cấp những thông tin hữu ích. Trong bài phát biểu vào tháng 3/2019, ông lại cho rằng biểu đồ này đôi khi gây ra sự nhầm lẫn và đã đề xuất việc tìm ra phương pháp mới để có thể giao tiếp hiệu quả hơn với thị trường về dự báo lãi suất của mình.