Trump đang dẫn đầu trong cuộc đua vào Nhà Trắng

Những diễn biến trên thị trường cá cược cho thấy Donald Trump có 65% cơ hội thắng cử vào tháng 11, trong khi con số đó của Joe Biden đã giảm xuống dưới 20%. Trong khi đó, con số này của cả hai nhà lãnh đạo đã ở mức cân bằng trong tháng 4. Trump cũng đang củng cố vị trí dẫn đầu trong các cuộc khảo sát, mặc dù thành tích yếu kém của Biden trong cuộc đọ sức trên truyền hình đầu tiên và vụ ám sát Trump có lẽ vẫn chưa được phản ánh đầy đủ. Điều này có nghĩa là chiến thắng trong cuộc bầu cử của Trump giờ đây sẽ là kịch bản cơ bản cho các phân tích của Mỹ. Theo các cuộc khảo sát mới nhất, đảng Cộng hòa cũng có cơ hội tốt để giành được đa số các ghế ở cả Hạ viện và Thượng viện. Điều này sẽ tạo điều kiện chính quyền Trump 2.0 thực hiện nhiều dự án của mình.

Cương lĩnh tranh cử của Trump 2.0

Chúng ta có thể mong đợi gì từ Trump 2.0? Cương lĩnh tranh cử của Đảng Cộng hòa (“Nền tảng GOP 2024 - Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại”) được xuất bản nhân dịp đại hội đảng tuần này cung cấp manh mối cho điều này. Giống như một số tuyên bố công khai của Trump, bạn có thể thấy nỗ lực tập trung vào các vấn đề trọng yếu. Đảng Cộng hòa đã điều chỉnh quan điểm của họ về An sinh xã hội và Medicare, bảo hiểm y tế công cộng dành cho người cao tuổi. Cương lĩnh “hoàn toàn rõ ràng” rằng sẽ không có sự cắt giảm nào ở đây. Các chính quyền Đảng Cộng hòa trước đây đã nhiều lần áp dụng việc tư nhân hóa An sinh xã hội nhưng không mang lại kết quả tốt đẹp trong cuộc bỏ phiếu.

"Xây dựng nền kinh tế vĩ đại nhất trong lịch sử",...

Sau đây, chúng tôi sẽ tập trung vào các điểm liên quan đến kinh tế của cương lĩnh tranh cử. Giống như mọi cương lĩnh tranh cử, Đảng Cộng hòa hứa sẽ củng cố nền kinh tế. Vì mục đích này, việc cắt giảm thuế thu nhập do Trump đưa ra vào năm 2018 sẽ không hết hạn vào năm tới như kế hoạch hiện tại mà sẽ được gia hạn vô thời hạn. Ngoài ra, các quy định sẽ bị bãi bỏ và các ngành công nghiệp có tương lai đầy hứa hẹn sẽ nhận được sự hỗ trợ đặc biệt, mà các chiến lược gia của đảng hiểu là bao gồm cả tiền điện tử. Quyền “khai thác” bitcoin của người Mỹ được đề cập rõ ràng; các quy định nghiêm ngặt của lĩnh vực này đã bị phủ nhận. Tuy nhiên, tiền điện tử chủ yếu phải là một hoạt động kinh doanh tư nhân; chương trình bầu cử không thông qua các kế hoạch về tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (dù sao thì Cục Dự trữ Liên bang cũng không quá nhiệt tình trong việc triển khai tiền kỹ thuật số).

Trí tuệ nhân tạo và ngành công nghiệp vũ trụ dường như cũng sẽ được hỗ trợ. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là tại sao AI lại cần được đặc biệt khuyến khích. Ngay cả khi không có sự can thiệp của chính phủ, ngày càng có nhiều trung tâm dữ liệu hướng tới AI được tạo ra và ngành Công nghệ thông tin của Mỹ đã dẫn đầu trong lĩnh vực này. Điều tương tự cũng áp dụng cho ngành vũ trụ (hiện sử dụng khoảng 300 nghìn người lao động và có giá trị gia tăng là 130 tỷ USD, tương ứng với 0.5% của nền kinh tế Mỹ).

…Bằng việc thúc đẩy khai thác sản xuất dầu khí…

Ngoài ra, việc sản xuất năng lượng của Mỹ phải được hỗ trợ, đặc biệt trong trường hợp sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Tuy nhiên, việc này đã được tiến hành; dưới thời Tổng thống Biden, sản lượng dầu, khí đốt và than thậm chí còn tăng hơn cả trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump (Biểu đồ 1). Rõ ràng, ở đây hoàn cảnh kỹ thuật và kinh tế quan trọng hơn các quyết định chính trị. Mặc dù Biden thúc đẩy mạnh mẽ năng lượng tái tạo nhưng nhìn chung ông cũng theo đuổi một chính sách khá thực dụng. Vẫn còn phải xem liệu Trump có cắt giảm hoàn toàn sự nguồn vốn hỗ trợ cho năng lượng tái tạo hay không, ngay cả khi chương trình này hứa hẹn sẽ chấm dứt “Thỏa thuận xanh của xã hội chủ nghĩa”. Xét cho cùng, các bang do đảng Cộng hòa cai trị như Texas là những người được hưởng lợi nhất từ chính sách này.

Biểu đồ 1 - Sản xuất năng lượng hóa thạch cũng được mở rộng đáng kể dưới thời Biden

Sản lượng năng lượng sơ cấp, thay đổi trong nhiệm kỳ so với năm trước khi nhậm chức, hàng năm tính bằng % (Biden: 2023 so với năm 2020)

…Và áp mức thuế cao hơn

Để thúc đẩy sự phục hưng của ngành công nghiệp và sự độc lập chiến lược khỏi Trung Quốc, Trump đang lên kế hoạch tăng thuế quan hơn nữa. Những người ủng hộ thuế quan tuyên bố rằng đây là cách duy nhất để bù đắp những lợi thế cạnh tranh không chính đáng. Do đó, Trump đã đề xuất mức thuế chung là 10% và mức thuế 60% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.

Ngay cả trong nửa sau những năm 1930, một thời kỳ rất bảo hộ hàng hóa trong nước, khoảng 60% hàng nhập khẩu vẫn được miễn thuế. Mức thuế 60% đối với hàng hóa Trung Quốc và mức thuế chung 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu khác sẽ là điều chưa từng có trong thời gian gần đây (Biểu đồ 2).

Biểu đồ 2 - Kế hoạch thuế quan bất thường của ông Trump

Doanh thu hải quan tính theo % trên tổng hàng nhập khẩu và tỷ trọng hàng nhập khẩu chịu thuế. Đường đứt nét: Đề xuất của Trump về mức thuế 60% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và thuế 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu khác

Thuế quan dường như là liều thuốc chữa bách bệnh cho Donald Trump. Ông thậm chí còn đề xuất tăng thuế đến mức có thể bãi bỏ thuế thu nhập. Nhìn nhanh vào các số liệu cũng đủ để đánh giá ý tưởng này: trong 12 tháng tính đến tháng 6 năm 2019, Hoa Kỳ đã thu được gần 2.4 nghìn tỷ USD thuế thu nhập, nhưng chỉ thu được 75 tỷ USD tiền thuế quan (Biểu đồ 3). Về mặt số học thuần túy, mức thuế suất 67% (thay vì mức trung bình 2.5% của hiện nay) đối với hàng hóa nhập khẩu trị giá chỉ dưới 3.2 nghìn tỷ đô la hiện nay là cần thiết để tạo ra cùng mức doanh thu như từ thuế thu nhập. Tuy nhiên, trên thực tế, mức thuế suất như vậy có thể dẫn tới sự sụt giảm đáng kể trong nhập khẩu; trong một nghiên cứu, Viện Peterson kết luận rằng mức thuế suất tối đa hóa doanh thu là 50% sẽ dẫn đến việc giảm 800 tỷ USD doanh thu thuế quan.

Biểu đồ 3: - Phương án giả định: thay thuế thu nhập bằng thuế hải quan

Doanh thu của chính phủ liên bang Hoa Kỳ từ thuế thu nhập và thuế hải quan, 12 tháng đến tháng 6 tính bằng tỷ USD

Các biện pháp đã hoạch định có cơ hội thành công hạn chế...

Người ta đặt câu hỏi liệu những biện pháp này có thành công trong việc đưa Mỹ trở lại thành siêu cường công nghiệp hay không (danh hiệu này đã bị rơi vào tay Trung Quốc một thời gian trước). Cả chính quyền Trump 1.0 và chính quyền Biden đều đề cao mục tiêu “Sản xuất tại Mỹ” và ủng hộ điều này bằng nhiều biện pháp tốn kém (từ thuế quan đến trợ cấp). Thành công cho đến nay vẫn chưa thành hiện thực. Sản lượng sản xuất đã trì trệ trong thời gian dài và vẫn ở dưới mức đỉnh đạt được gần 20 năm trước (Biểu đồ 4).

Biểu đồ 4 - “Siêu cường sản xuất”: vẫn còn nhiều việc phải làm

Sản xuất trong lĩnh vực sản xuất, 2017 = 100, dữ liệu hàng tháng. Các đường dọc đánh dấu lễ nhậm chức của tổng thống tương ứng

…Mục tiêu ổn định giá cả đang gặp phải những rủi ro…

Bên cạnh đó, mức thuế cao hơn sẽ gây nguy hiểm cho mục tiêu đánh bại lạm phát và “đưa giá cả hạ nhiệt nhanh chóng” như đã nêu trong cương lĩnh tranh cử. Cuối cùng, đây sẽ là thuế tiêu dùng đối với hàng nhập khẩu và theo nhiều nghiên cứu khác nhau, việc tăng thuế do chính quyền Trump đầu tiên thông qua gần như đã phản ánh lên giá cả. Điều này có nghĩa là người tiêu dùng Mỹ (chứ không phải các nhà xuất khẩu nước ngoài như hy vọng) phải gánh chịu thuế quan. Nếu hoạt động sản xuất thực sự được chuyển sang Mỹ do thuế quan, điều này thực sự sẽ làm tăng áp lực lạm phát. Do thị trường lao động vốn đã rất bận rộn, tình trạng thiếu lao động và do đó áp lực tiền lương sẽ tăng thêm.

...Cũng như kế hoạch trục xuất những người nhập cư bất hợp pháp

Điều tương tự cũng áp dụng cho “chương trình trục xuất lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ” được công bố trong cương lĩnh tranh cử. Hiện có khoảng 11 đến 12 triệu người nhập cư bất hợp pháp sống ở Mỹ. Trong số này, khoảng 8 triệu người có thể đang tham gia lao động, tương ứng với 4.5% lực lượng lao động Hoa Kỳ. Theo ước tính của Trung tâm Nghiên cứu Pew, một viện nghiên cứu quan điểm và phân tích dữ liệu nổi tiếng, họ chiếm một tỷ lệ đáng kể lực lượng lao động ở các bang trọng điểm, đặc biệt là trong các lĩnh vực như xây dựng, nông nghiệp và khách sạn. Ví dụ, hơn 8% lực lượng lao động ở Texas có thể là người nhập cư bất hợp pháp, và ở Nevada con số này thậm chí là hơn 9%. Việc trục xuất hàng loạt những công nhân này sẽ làm giảm đáng kể nguồn cung lao động. Một mặt, điều này sẽ làm chậm tốc độ tăng trưởng kinh tế và mặt khác, làm tăng tiền lương ở một số lĩnh vực, từ đó thúc đẩy thay vì làm giảm lạm phát. Hiệu ứng này chắc chắn sẽ mạnh hơn so với việc nhu cầu nhà ở cho thuê thấp hơn.

Thâm hụt ngân sách sẽ tiếp tục gia tăng

Việc chấm dứt chi tiêu “lãng phí” của chính phủ cũng nhằm mục đích giúp chống lạm phát. Tuy nhiên, đây có lẽ mang tính chất tuyên bố nhiều hơn. Xét cho cùng, việc lập ngân sách tiết kiệm không hẳn là cách mà chính phủ Mỹ thường làm trong thế kỷ 21. Ngược lại, dự kiến ​​sẽ có sự thâm hụt lớn hơn trong ngân sách liên bang. Theo ước tính của Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), việc gia hạn cắt giảm thuế thu nhập sẽ làm tăng thâm hụt khoảng 1% tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Ngay cả trên cơ sở luật hiện hành - giả định rằng việc cắt giảm thuế sẽ hết hạn theo đúng kế hoạch - CBO đặt mức thâm hụt trong mười năm tới ở mức khá cao là 6% GDP. Thêm vào đó là các dự án tốn kém hơn nữa như tăng ngân sách quốc phòng (có thể xảy ra dưới bất kỳ chính phủ nào trong tương lai) và các khoản trợ cấp theo kế hoạch cho ngành công nghiệp.

Điều này sẽ gây thêm áp lực lên ngân sách chính phủ - và buộc Fed phải cắt giảm lãi suất để tái cấp vốn rẻ hơn. Bạn không cần phải là một người hâm mộ thẳng thắn lý thuyết tài chính về lạm phát mới thấy được điều đáng lo ngại này. Cách duy nhất để dung hòa các kế hoạch tốn kém, sự ổn định lâu dài của tài chính công và tỷ lệ lạm phát thấp sẽ là tăng tốc mạnh mẽ năng suất và tăng trưởng kinh tế.